Çay Sektöründeki Kamu Çalışanlarının Örgütsel Kültür ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Algıları

Year 2012, Volume: 12 Issue: 2, 251 - 266, 01.05.2012

Cemalettin İpek Ali Rıza Saklı

Abstract

Bu çalışmada, çay sektöründeki kamu işletmesi (KİT) çalışanlarının örgütsel kültür ve örgütsel vatandaşlık davranışı algıları incelenmektedir. Araştırmada ayrıca, söz konusu algıların çalışanların cinsiyet ve görevlerine bağlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığı test edilmekte, ayrıca örgütsel vatandaşlık davranışı algıları örgütsel kültür algılarından kestirilmeye çalışılmaktadır. Örgütsel Kültür Ölçeği (İpek, 1999) ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği (VigodaGadot vd., 2007) ile 109 çalışandan veriler toplanmıştır. Araştırma sonucunda, örgütsel kültür ve örgütsel vatandaşlık davranışı algılarının orta düzeyde olduğu; örgütsel vatandaşlık davranışının kurumsal sorumluluk boyutunda erkek çalışanların algılarının kadın çalışanların algılarından; bireysel sorumluluk boyutunda ise mühendislerin algılarının memurların algılarından daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışı algılarının örgütsel kültür algılarından istatistiksel olarak kestirilebildiği anlaşılmıştır

Keywords

Örgüt kültürü, örgütsel vatandaşlık davranışı, çay sektörü çalışanları

Organizational Culture and Organizational Citizenship Behavior Perceptions of The Public Personel of Tea Sector

Abstract

This study mainly aims to investigate organizational culture and organizational citizenship behavior perceptions of the personnel of state tea enterprise (PEE). And also, these perceptions are being tested in this study due to they differ depending on sex and tasks of the personnel, as well as trying to estimate the perceptions of organizational citizenship behavior from perceptions of organizational culture. Organizational Culture Scale (İpek, 1999) and Organizational Citizenship Behavior Scale (Vigoda-Gadot and others, 2007) were used in data gathering process from 109 personnel working in the enterprises’ center office. The study results revealed that organizational culture and organizational citizenship behavior perceptions of the personnel were measured at moderate levels; males perceived higher organizational citizenship behavior at institutional responsibility dimensions than female personnel; and engineers perceived higher organizational citizenship behavior at individual responsibility dimensions than servant officers. The study results also indicated that organizational citizenship behavior perceptions of public personnel of tea sector could be regressed from their organizational culture perceptions

Keywords

Organizational culture, organizational citizenship behavior, tea sector personnel

References

• Alamur, B. (2005) “Örgüt Kültürü ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Anadolu Vatandaşlık Davranışı Bir Uygulama” Yayınlanmamış Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde Bir Doktora Tezi, Erzurum, Atatürk Üniversitesi Sosyal Uygulama” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Altaş, S.S. ve Çekmecelioğlu, H.G. (2007) “İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışının İş Performansı Üzerindeki Etkileri: Bir Araştırma” Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(28):47-57.
• Asgari, A., Abu Daud, S., Ahmad, A. and Abu Samah, B. (2008) “The Relationship Between Organizational Characteristics, Task Characteristics, Cultural Context and Organizational Citizenship Behaviors” European Journal of Economics Finance and Administrative Sciences, 13:94-107.
• Aslan, Ş. (2008) “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle Örgütsel Bağlılık ve Mesleğe Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Araştırılması” Yönetim ve Ekonomi, 15(2):163- 178.
• Barnard, C.I. (1938) The Function of The Executives, Cambridge, MA Harvard Universtiy Press.
• Bolat, O.I. ve Bolat, T. (2008) “Otel İşletmelerinde Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi” Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Bowler, Wm.M., Brass, D.J. (2006) “Relational Correlates of Interpersonal Citizenship Behavior: A Social Network Perspective” Journal of Applied Psychology, 91(1):70-82.
• Buckley, W.F. (1967) Sociology and Modern Systems Theory, Englewood, Cliffs N.J, Prentice-Hall.
• Burns, T. and Stalker, G.M. (1961) The Management of Innovation, London, Tavistock Publications.
• Clugston, M., Howell, J.P., and Dorfman, P.W. (2000) “Does Cultural Socialization Predict Multiple Bases And Foci of Commitment?” Journal of Management, 26:5-30.
• Cohen, A. (2006) “The Relationship Between Multiple Commitments and Organizational Citizenship Behavior in Arab and Jewish Culture” Journal of Vocational Behavior, 69:105-118.
• Cooper, C.L. and Lewis, S. (1995) “Working Together: Men And Women in Organizations” Leadership & Organization Development Journal, 16(5):29-31.
• Çelik, M. (2007) “Örgüt Kültürü ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Bir Uygulama” Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çokluk, Ö.B., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010) Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik, SPSS ve LISREL Uygulamaları, Ankara, Pegem Akademi Yayınları.
• De Brentani, U. and Kleinschmidt, E.J. (2004) “Corporate Culture and Commitment: Impact on Performance of International New Product Development Programs” The Journal of Product Innovation Management, 21:309-333.
• Denison, D.R. (1984) “Bringing Corporate Culture to the Bottom Line” Organizational Dynamics, 13(2):4- 22.
• Denison, D.R. and Mishra, A.K. (1995) “Toward A Theory of Organizatioal Culture and Effectiveness” Organization Science, 6(2):204-223.
• Dilek, H. (2005) “Liderlik Tarzlarının ve Adalet Algısının; Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkilerine Yönelik Bir Araştırma” Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gebze, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dipaola, M. and Tschannen M.M. (2001) “Organizational Citizenship Behavior in School and Its Relationship to School Climate” Journal of School Leadership, 11:425-447.
• Erdem, R. (2007) “Örgüt Kültürü Tipleri ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Elazığ İl Merkezindeki Hastaneler Üzerinde Bir Çalışma” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2):63-79.
• Freytag, W.R. (1990) “Organizational Culture” Kevin et all.(eds.) Psychology in organizations, Integrating Science And Practice, NY Hillsdale, Lawrence Erlbaum Associates.
• Donald L. (1992) “Organizational Culture and Commitment” Human Resource Development Quarterly, 3(2):191-196.
• Gordon, G.G. (1985) “The Relationship of Corporate Culture to Industry Sector and Corporate Performance” Ralph et all (eds.) Gaining Control of the Corporate Culture, San Francisco, CA Jossey Bass
• Gök, E.E. (2007) “Örgütsel Kültür Bağlamında Örgütsel Vatandaşlık Olgusu ve Bir Araştırma” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Graham, J.W.(1989) “Organizational Citizenship Behavior: Construct Redefination, Operationalization, and Validation” Loyola University of Chicago Unpublished Working Paper, Loyola University of Chicago.
• Gürbüz, S. (2006) “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma” Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1):48-75.
• Gürbüz, S. (2007) “Yöneticilerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının İş Tatmini ve Algıladıkları Örgütsel Adalet İle İlişkisi” Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İpek, C. (2010) “Predicting Organizational Commitment From Organizational Culture in Turkish Primary Schools” Asia Pacific Education Review, 11:371- 385.
• İpek, C. (1999) “Resmi Liseler İle Özel Liselerde Örgütsel Kültür Ve Öğretmen-Öğrenci İlişkisi” Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İpek, C., Topsakal, C. (2009) “Genel ve Mesleki- Teknik Lise Öğrencilerinin Örgütsel Kültür Algıları: Kosova Örneği” Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi
• Jandeska, K.E. and Kraimer, M.L. (2005) “Women’s Perceptions Of Organiztional Culture, Work Attitudes, And Role-Modeling Behaviors” Journal of Managerial Issues, 17(4):461-478.
• Karagöz, L. (2007) “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Örgütsel Adanma İle Örgütsel Yurttaşlık Davranışları Arasındaki İlişki” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaya, H. (2008) “Kamu ve Özel Sektör Kuruluşlarının Örgütsel Kültürünün Analizi ve Kurum Kültürünün Çalışanların Örgütsel Bağlılığına Etkisi Görgül Bir Araştırma” Maliye Dergisi, 155:119-143.
• Katz, D. (1964) “The Motivational Basis of Organizational Behavior” Behavioral Science, 9(2):131-146.
• Kendirligil, S. (2006) “Çalışanların Örgütsel Vatandaşlık Davranışını Sergileme Eğilimleri Üzerinde Örgütsel Kültürün Etkisi” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kurt, E. (2011) “Örgüt Kültürünün Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: Bir Kamu Kurumu Çalışanlarına Yönelik Araştırma” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lang, D.L. (1992) “Organizational Culture and Commitment” Human Resource Development Quarterly, 3(2):191-196.
• Lawrence, P.R. and Lorsch, J.W (1967) Organization and Environment,Managing Differentiation and Integration, Boston, MA Harvard University Press.
• Likert, R. (1961) New Patterns of Management, New York, McGraw Hill.
• Lin, C.P. (2008) “Clarifying The Relationship Between Organizational Citizenship Behaviors, Gender, and Knowledge Sharing in Workplace Organizations in Taiwan” Journal of Business Psychology, 22:241-250.
• Lok, P. and Crawford, J.(1999) “The Relationship Between Commitment and Organizational Culture, Subculture, Leadership Style and Job Satisfaction in Organizational Change and Development” Leadership and Organization Development Journal, 20(7):365-373.
• Lund, D.B. (2003) “Organizational Culture and Job Satisfaction” Journal of Business & Industrial Merketing, 18(3): 219-236.
• Maignan, I., Ferrell, O. C. and Hult, G.T. (1999) “Corporate Citizenship: Cultural Antecedents and Business Benefits” Journal of the Academy of Marketing Science, 27(4): 455-469.
• Moorman, R.H. and Blakely, G.L. (1995) “Indivudualism-Collectivisim As An İndividual Difference Predictor of Organizational Citizenship Behavior” Journal of Organizational Behavior, 16:127-142.
• Neuman, G.A. and Kickul, J.R. (1998) “Organizational Citizenship Behaviors: Achievement Orientation and Personality” Journal of Business and Psychology, 13(2):263-279.
• Nezakati, H., Kohzadi, V., Asgari, O. and Karimi F. (2010) “Fostering Organizational Citizenship Behavior (OCB) Through Human Resources Empowerment (HRE)” World Journal of Management, 2(3):47-64.
• O’Reilly, C. (1989) “Corporations, Culture, and Commitment: Motivation and Social Control in Organizations” California Management Review, 31(4): 9-25.
• Organ, D.W. (1988) Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome. Lexington, MA Lexington Books.
• Podsakoff, P.M., MacKenzie, S.B. and Bommer, W.H. (1996) “Transformational Leader Behaviors and Substitutes for Leadership As Determinants of Employee Satisfaction, Commitment, Trust, and Organizational Citizenship Behaviors” Journal of Management, İstanbul, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 22(2):259-298.
• Rashid, Zabid Abdul Md. - Sambasivan, Murali and Johari, Juliana (2003) “The İnfluence Of Corporate Culture and Organisational Commitment On Performance” Journal of Management Development, 22(8):708-728.
• Saklı, A.R. (2008) Türk Çayının Dünü ve Bugünü, İstanbul, Kaknüs Yayınları.
• Schein, E.H. (1989) Organizational Culture and Leadership Oxford, Jossey Bass Publishers.
• Sezgin, O. (2009) “Exploring The Relationship Between The Concepts of Organization Culture, and Somech, A. (2007) Group-Level Organizational Organizational Justice and Organizational Citizenship Citizenship Behavior in the Education System: A Scale Behavior” Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Shapiro, G.L. and Schall, M.S. (1990) “Rhetorical Rules and Organization Cultures: Identification, Maintenance and Change” Human Resource Development Quarterly, 1(4):321-337.
• Silverthorne, C. (2004) “The Impact of Organizational Culture and Person-Organization Fit on Organizational Commitment and Job Satisfaction in Taiwan” The Leadership& Organization Development Journal, 25(7):592-599.
• Sönmez, M.A. (2006) “Meslek Liselerinde Örgüt Kültürü” Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45:85-108.
• Staw, B.M. (1995) Psychological Dimensions of Organizational Behavior, 2nd Edition, New Jersey, Quarterly 28(3): 468-481. Prentice Hall.
• Suresh, S. and Venkatammal, P. (2010) “Antecedents Of Organizatioal Citizenship Behaviour” Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 36(2):276-286.
• Tayyab, S. (2005) “Organisational Citizenship Behaviour: Validating Factorial Structure and Invariance Behaviors” Journal of Management, 17(3):601-617.
• Terzi, A.R., Kurt, T. (2005) “İlköğretim Müdürlerinin Yönetici Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığına Etkisi” Milli Eğitim Dergisi, 166:98-113.
• Tiryaki, T. (2005) “Örgüt Kültürünün Örgütsel Fakültesi Dergisi, 14(1):255-271. Bağlılık Üzerine Etkileri” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Tezi, Kütahya, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uçanok, B. (2008) “The Effects of Work Values, Work Centrality And Person-Job Fit On Organizational Citizenship Behavior” Yayınlanmamış Doktora Tezi,
• Vallett, C.M. (2010) “Exploring The Relationship Between Organizational Virtuousness and Culture in Continuing Higher Education” The Journal of Continuing Higher Education, 58(3):130-142.
• Van Scotter, J.R. and Motowidlo, S.J. (1996) “Interpersonal Facilitation and Job Dedication As Separate Facets of Contextual Performance” Journal of Applied Psychology, 81(5):525-531.
• Vigoda-Gadot, E., Beeri, I., Birman-Shemesh, T. Reconstruction and Validation” Education Administration Quarterly, 43(4):462-493.
• Wayne, J.H. and Cordeiro, B.L. (2003) “Who is A Good Citizen? Socail Perception of Male and Female Employees Who Use Family Leave” Sex Roles, 49(5/6):233-246.
• Weber, M. (1930) The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism, New York, Scribners.
• Wilkins, A.L. and Ouchi, W.G. (1983) “Efficient Cultures: Exploring The Relationship Between Culture and Organizational Performance” Administrative Science Quarterly 28(3): 468-481.
• Williams, L.J. and Anderson, S.E. (1991) “Job Satisfaction and Organizational Commitment As Predictors of Organizational Citizenship and in-Role Behaviors” Journal of Management, 17(3):601-617.
• Yener, M., Akyol, S.E. (2009) “Girişimcilik Değerleri ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Bir Araştırma” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1):255-271.
• Yücel, C., Kaynak, S. (2008) “Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20:685-706.