Seçilmiş Gelişmekte Olan Ülkelerde Elektrik Tüketiminin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Panel Ekonometrik Analizi

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 3, 37 - 48, 27.09.2019

Muhsin Kar Hüseyin Ağır Sena Türkmen

Öz

Nüfus artışı ve sanayi üretimindeki gelişmelere bağlı olarak, enerji tüketimi ile enerji tüketimi içerisindeki elektrik enerjisinin tüketimi de
artmaktadır. Çoğu ülkenin elektrik enerjisi kullanımında dış dünyaya bağımlı olması, enerjiye stratejik bir ürün statüsü kazandırmakta ve hem
politika yapıcılar hem de araştırmacılar için elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme tartışmaları güncelliğini korumaktadır. Ülke grupları ve ülke
örnekleri üzerine yapılan çok sayıdaki çalışmada, elektrik enerjisi tüketimi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki birbirinden farklı değişkenler
yardımıyla araştırılmaktadır. Bütün bu literatürdeki ortak sonuç ise, enerjiyi verimli kullanan ülkelerde ekonomik büyümenin olumlu etkilendiği
şeklindedir. Bu çalışmada, 1970-2014 dönemi verileriyle gelişmekte olan bazı ekonomiler için, ekonomik büyüme modeli elektrik enerjisi tüketiminin
yanı sıra, ihracat ve karbondioksit emisyonu değişkenlerini de kullanarak yeni nesil ekonometrik yöntemler aracılığıyla tahmin yapılmaktadır.
Ampirik sonuçlar, elektrik enerjisi tüketiminin ekonomik büyümeyi olumlu etkilediğini ortaya koymakta ve büyüme amacına yönelik olarak elektrik arzını arttırıcı politikaların desteklenmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Elektrik Tüketimi, Ekonomik Büyüme

Kaynakça

• AĞIR, H. ve KAR, M. (2010), “Türkiye’de Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Gelişmişlik Düzeyi İlişkisi: Yatay Kesit Analizi”, Sosyoekonomi Dergisi, Özel Sayı 2010-EN/10EN07, ss.150-176.
• AKBAŞ, Y. E., ve ŞENTÜRK, M. (2013), “MENA Ülkelerinde Elektrik Tüketimi İle Ekonomik Büyüme Arasindaki Karşilikli İlişkinin Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (41), ss. 45-67.
• BALTAGI, B.H. (2008), Econometric Analysis of Panel Data, Fourth Edition, West Sussex:John Wiley & Sons.
• BREUSCH T.S. and PAGAN, A.R.. (1980), “A Lagrange multiplier test and its applications tomodel specification in econometrics”, Review of Economic Studies, 47 (1), ss. 239-253.
• CHEN, S-T, KUO, H-I. and CHEN, C-C., (2007), “The Relationship between GDP andElectricity Consumption in 10 Asian Countries”, Energy Policy, 35(4), ss. 2611–2621.
• CHONTANAWAT, J. (2008), “Causality between electricity consumption and GDP in Asiadeveloping countries”, In Energy Security and Economic Development under Environmental Constraints in the Asia/Pacific Region, 2nd IAEE Asian ConferenceNov 5-7, 2008. International Association for Energy Economics.
• CIARRETA, A. and ZARRAGA, A. (2010), “Economic growth-electricity consumptioncausality in 12 European countries: A dynamic panel data approach”, Energy Policy38(7), pp. 3790-3796.
• EMIRMAHMUTOĞLU, F. (2011), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Para Krizlerinin EkonometrikAnalizi”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• EMIRMAHMUTOGLU, F., ve KOSE, N. (2011). “Testing for Granger causality inheterogeneous mixed panels”. Economic Modelling, 28, ss. 870-876.
• GAZEL, S. (2016), “The Relationship Between Financial Development and Economic Growth:An Analysis on Troubled Ten Countries 1990-2014”, Business and EconomicsResearch Journal, 7 (3), pp. 39-52.
• GHALI, K.H. and EL-SAKKA, M.I.T (2004), “Energy Use and Output Growth in Canada: AMultivariate Cointegration Analysis”, Energy Economics, 24, pp. 355- 365.
• GUTTORMSEN, A.G. (2004), “Causality Between Energy Consumption and EconomicGrowth”, Department of Economics and Resource Management. Agriculture University of Norway. Norway.
• KARADAŞ, H. A., KOŞAROĞLU, Ş. M., ve SALİHOĞLU, E. (2017), “Enerji Tüketimi veEkonomik Büyüme”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18 (1) ss. 129-141.
• KARAGÖL, E.T., ERBAYKAL, E. ve ERTUĞRUL, H.M. (2007), “Türkiye’de EkonomikBüyüme ile Elektrik Tüketimi İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(1), ss.72-80.
• KARAKAŞ, A. (2014), “OECD ve OECD Dışı Ülkelerde Elektrik Tüketimi, Nüfus ve Gelirİlişkisi: 1990-2011 Dönemi için Bir Panel Veri Analizi”, Electronic Turkish Studies 9(2).
• KOÇ, S., ve SAIDMURODOV, S. (2018), “Orta Asya Ülkelerinde Elektrik Enerjisi, DoğrudanYabancı Yatırımı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, 1. Ege Akademik Bakis, 18 (2), ss321-328.
• KORKMAZ, S., VE YILGÖR, M. (2012), “Enerji Tüketimi-Iktisadi Büyüme İlişkisi” KocaeliÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), ss. 111-125.
• LEAN, H.H. and SMYTH, R. (2010), “CO2 emissions, electricity consumption and output inASEAN”, Applied Energy, 87 (6), pp. 1858-1864.
• MURRAY, D. and NAN, G. (1996), “A definition of the gross domestic product–electrificationinterrelationship”, Energy Development, Volume 19, pp. 275–283.
• NARAYAN, P. and PRASAD, A. (2008), “Electricity consumption-real GDP causality nexus:evidence from a bootstrapped causality test for 30 OECD countries”, Energy PolicyVolume 36, pp. 910-918.
• NAZLIOĞLU, Ş. (2010), “Makro Iktisat Politikalarının Tarım Sektörü Üzerindeki EtkileriGelişmiş Ve Gelişmekte Olan Ülkeler Için Bir Karşılaştırma”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, TC Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• ÖNCEL, A., KIRCA, M., ve İNAL, V. (2017), “Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisiOECD Ülkelerine Yönelik Zamanla Değişen Panel Nedensellik Analizi”, Maliye Dergisi, 173, ss. 398-420.
• ÖZCAN, B., ve ARI, A. (2014), “Araştırma-Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyümeİlişkisi: Panel Veri Analizi”, Maliye Dergisi, 166 (1), ss. 39-55.
• PESARAN, H., (2004), “General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in PanelsCambridge: University of Cambridge Working Paper.
• PESARAN, M. H., (2007), “A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross-SectionDependence”. Journal of Applıed Econometrıcs, 22, ss. 265–312.
• PESARAN, M. H., ULLAH, A., ve YAMAGATA, T., (2008), “A Bias-adjusted LM Test of ErrorCross-section Independence”. Econometrics Journal, 11, ss. 105-127.
• REESE, S. and WESTERLUND, J. (2016), “Panicca: Panic on Cross‐Section AveragesJournal of Applied Econometrics, 31 (6), pp. 961-981.
• SAATÇI, M. ve DUMRUL, Y. (2013), “Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme øliúkisininDinamik Bir Analizi: Türkiye Örneği”, Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, 32(2), ss24.
• STERN, D. and CLEVELAND, J.C. (2004), “Energy and Economic Growth”, RensselaerWorking Papers in Economics, pp. 1-42.
• SQUALLI, J. (2007), “Electricty consumption and economic growth: bounds and cuasalityanalyses for OPEC members”, Energy Economics, Volume 29, ss. 1192-1205.
• TABAN, S. (2008), İktisadi Büyüme Kavram ve Modeller, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• TODA, H. and YAMAMOTO, T. (1995), “Statistical inference in vector autoregressions withpossibly integrated processes”, Econometrica, Volume 66, pp. 225–250.
• TUNALI, H., ve ULUBAŞ, M. A. (2017), “Elektrik Enerjisi Tüketimi ve Ekonomik BüyümeArasındaki İlişki: G7 Ülkeleri Üzerine Bir Uygulama (1970-2015)”, Selçuk ÜniversitesiSosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 20(1), ss, 1-13.
• WESTERLUND, J., VE EDGERTON, D. L. (2007), “A Panel Bootstrap Cointegration Test Economics Letters, 97, ss. 185–190.
• WOLDE-RUFAEL, Y. (2006), “Electricity Consumption and Economic Growth: A Time Series Experience for 17 African Countries”, Energy Policy, Volume 34, pp. 309-317
• YOO, S. (2006), “The causal relationship between electricity consumption and economic growth in the ASEAN countries”, Energy Policy , Volume 34, ss. 3573–3582..
• YOO, S-H. and KWAK, S.Y (2010), “Electricity Consumption and Economic Growth in SevenSouth American Countries”, Energy Policy, 38, pp. 181-188.