İlkokul Matematik Ders Kitaplarında Ders Araçlarının Kullanımı

Year 2023, Issue: 50, 117 - 125, 17.09.2023

Mesut Tabuk Alaattin Pusmaz Orhan Çanakçı

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ilkokul düzeyi matematik ders kitaplarında matematik dersi öğretim araçlarının kullanımına yer verilme durumlarını sınıf düzeyi ve öğrenme alanlarına göre incelemektir. Çalışmada, araştırmanın amaçları ve yapısı göz önüne alınarak nitel bir yaklaşım tercih edilmiştir. Araştırma deseni olarak doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada incelenen ders kitaplarının toplam sayısı 8’dir. Her düzeyde kamu ve özel yayınlardan birer tane olmak üzere iki
farklı ders kitabı incelenmiştir. Ders kitapları, 30 ilkokul matematik dersi öğretim araçların kullanımı açısından incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre ilkokul matematik ders araçlarına sekiz ders kitabında toplam 369 kez yer verildiği tespit edilmiştir. Öğretim materyalleri en çok 3. sınıf ve en az 1. sınıf seviyesinde yer almıştır. Onluk taban bloklarının ve onluk kart takımının ders kitaplarında en sık kullanılan ders araçları olduğu tespit edilmiştir. Öğrenme alanlarına göre öğretim materyallerinin kullanımına en çok sayılar ve işlemler öğrenme alanında yer verilirken, en az ise veri işleme öğrenme alanında yer verilmiştir. Veri işleme öğrenme alanında öğretim materyalleri hiç
yer almamaktadır. Elde edilen bulgulara göre, ilkokul matematik ders araçlarının matematik ders kitaplarında yeterince yer almadığı sonucuna varılmıştır.

Keywords

İlkokul matematik ders kitabı, matematik ders aracı, öğrenme alanı, sınıf düzeyi

References

• Alkhateeb, M. (2019). Multiple representations in 8th grade mathematics textbook and the extent to which teachers implement them. International Electronic Journal of Mathematics Education, 14(1), 137–145.
• Altun, M., Arslan, Ç., & Yazgan, Y. (2004). Lise matematik ders kitaplarının kullanım şekli ve sıklığı üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 131–147.
• Bozkurt, A., & Akalın, S. (2010). Matematik öğretiminde materyal geliştirmenin ve kullanımının yeri, önemi ve bu konuda öğretmenin rolü. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 47–56.
• Bruner, J. S. (1977). The process of education. In D. B. Aichele & R. E. Reys (Eds.). Readings in secondary school mathematics (pp. 170–181). Prindle, Weber, & Schmidt.
• Carbonneau, K. J., Marley, S. C., & Selig, J. P. (2013). A meta-analysis of the efficacy of teaching mathematics with concrete manipulatives. Journal of Educational Psychology, 105(2), 380–400.
• Çavuş Erdem, Z., Doğan, M. F., Gürbüz, R., & Şahin, S. (2017). The reflections of mathematical modeling in teaching tools: Textbook analysis. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 61–86.
• Chang, C. C., & Silalahi, S. M. (2017). A review and content analysis of mathematics textbooks in educational research. Problems of Education in the 21st Century, 75(3), 235–251.
• Dede, S. Ç., & Arslan, S. (2019). Türkiye’de 2002-2018 yılları arasında matematik ders kitapları üzerine yapılmış tezlerin ve makalelerin analizi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(1), 176–195.
• Ders Araçları Yapım Merkezi (2021). Millî Eğitim Bakanlığı. 20 Şubat 2022 tarihinde https ://da ym.me b.gov .tr/ adresinden erişildi.
• Dienes, Z. P. (1973). Mathematics through the senses, games, dance, and art. The National Foundation for Educational Research Publishing Company Ltd.
• Domino, J. (2010). The effects of physical manipulatives on achievement in mathematıcs in grades K-6: A meta-analysis (UMI 3423451) (Doctoral dissertation). State University of New York, ProQuest Dissertations & Theses Global.
• Dönmez Kaya, S. (2018). 2013–2017 yılları arasında matematik öğretiminde materyal kullanımının öğrencilerin akademik başarıları üzerine etkisi: Bir meta analiz çalışması (Tez No. 505749) (Doktora tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Dunham, W. (1991). Journey through genius: The great theorems of mathematics. Wiley.
• Ersoy, Y. (2001). Matematik öğretiminde eğitsel araçlar- I: Genel bir bakış ve bazı düşünceler. Matematik Derneği Etkinlikleri, 24-26 Mayıs.
• Fan, L. (2013). Textbook research as scientific research: Towards a common ground on issues and methods of research on mathematics textbooks. ZDM, 45(5), 765–777.
• Fan, L., Zhu, Y., & Miao, Z. (2013). Textbook research in mathematics education: Development status and directions. ZDM, 45(5), 633–646.
• Freeman, D. J., & Porter, A. C. (1989). Do textbooks dictate the content of mathematics instruction in elementary schools? American Educational Research Journal, 26(3), 403–421.
• Gökçek, T., & Çelik, S. (2020). A meta-synthesis study of research on mathematics textbooks. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 10(4), 1247–1288.
• İncikabı, S. (2017). Çoklu temsiller ve matematik öğretimi: Ders kitapları üzerine bir inceleme. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 6(1), 66–81.
• Karamustafaoğlu, S., & Salar Celep, A. (2015). Ortaokul 5. Sınıf fen bilimleri ders kitabına yönelik öğretmen görüşleri. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 93–118.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
• Kul, Ü., Çelik, S., & Aksu, Z. (2018). The impact of educational material use on mathematics achievement: A meta-analysis. International Journal of Instruction, 11(4), 303–324.
• Lambert, M. A. (1996). Mathematics textbooks, materials, and manipulatives, 21 (pp. 41–45). LD Forum.
• Lesh, R., Cramer, K., Doerr, H. M., Post, T., & Zawojewski, J. (2003). Model development sequences. In R. Lesh & H. M. Doerr (Eds.). Beyond constructivism: A models & modelling perspective on mathematics problem solving, learning & teaching (pp. 35–58). Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Marley, S. C., & Carbonneau, K. J. (2014). Theoretical perspectives and empirical evidence relevant to classroom instruction with manipulatives [Editorial]. Educational Psychology Review, 26(1), 1–7.
• MEB (2009). İlköğretim matematik dersi 1–5 sınıflar öğretim programı. MEB Yayıncılık.
• MEB (2014). Derslik donatımı ve ders araç gereçleri standartları çalıştayı. Sonuç değerlendirme raporu, Antalya. https ://dh gm.me b.gov .tr/dosyal ar/16 19_A RALIK CALI STAY_ RAPOR U.pdf adresinden ulaşıldı
• MEB (2018). Matematik dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). MEB Yayıncılık.
• Parham, J. L. (1983). A meta-analysis of the use of manipulative materials and student achievement in elementary school mathematics. Dissertation Abstracts International, 44A, 96.
• Piaget, J. (1965). The child’s conception of number. W. W. Norton & Company.
• Richards, J. C. (2001). The role of textbooks in a language program. http: //www .prof essor jackr ichar ds.co m/pdf s/rol e-of- textb ooks. pdf
• Silveira, E. (2021). A Study on the indications to the use of Base Ten Blocks and Green Chips in Mathematics textbooks in Brazil. Mathematics Enthusiast, 18(3), 469–501.
• Sosniak, L. A., & Stodolsky, S. S. (1993). Teachers and textbooks: Materials use in four fourth-grade classrooms. Elementary School Journal, 93(3), 249–275.
• Sowell, E. J. (1989). Effects of manipulative materials in mathematics instruction. Journal for Research in Mathematics Education, 20(5), 498–505.
• Stylianides, G. J. (2014). Textbook analyses on reasoning-and-proving: Significance and methodological challenges. International Journal of Educational Research, 64, 63–70.
• Thompson, D. R. (2014). Reasoning-and-proving in the written curriculum: Lessons and implications for teachers, curriculum designers, and researchers. International Journal of Educational Research, 64, 141–148.