SINIF ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN İLKOKULA HAZIRBULUNUŞLUK DÜZEYLERİ

Year 2024, Issue: 53, 21 - 39, 30.06.2024

Özge Yıldız Bayramoğlu , Ceren Çevik Kansu

https://doi.org/10.33418/education.1421802

Abstract

Çocuğun okul ortamına fiziksel, duygusal, psikolojik olarak uyum sağlayabilmesi ve kendini iyi hissedebilmesi için bir olgunluğa ulaşmış olabilmesi gerekmektedir. Bu araştırmada ilkokul 1. sınıf düzeyindeki öğrencilerin hazırbulunuşluklarının birçok değişken açısından incelenmesi hedeflenmiştir. Araştırmanın yürütülmesinde tarama modelinden yararlanılmıştır. Araştırma evreni 2020-2021 öğretim yılında Samsun ilindeki ilkokul 1. sınıfları okutan sınıf öğretmenlerinden meydana gelmektedir. Araştırmada veri toplama araçları olarak İlkokula Hazırbulunuşluk Ölçeği ve araştırmacılar tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde kullanılan testler; parametrik olarak bağımsız gruplar için t testi, nonparametrik olarak Kruskal Wallis H testi ile Mann Whitney U testidir. Araştırmada, ilkokul 1. sınıf öğrencilerinin ilkokula hazırbulunuşluk düzeylerinin okula başlamadan önce sanatsal, sportif faaliyetlere katılma durumları, okula başlama ayları, anne ile babanın eğitim durumları, ailenin kaçıncı çocuğu oldukları, annenin çalışma durumu, veli ile evde etkinlik yapma durumu ve ailenin teknolojiyi kullanma sürelerine göre anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Ancak öğrencilerin cinsiyetlerine göre ilkokula hazırbulnuşlukları arasında anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Elde edilen bulgulara göre ailenin ilk çocuğu olanların okula hazırbulunuşluk düzeyleri diğerlerinden daha yüksek bulunurken, bu değişkenin ilkokula hazırbulunuşluk düzeyini belirlemede anlamlı bir farklılık oluşturmadığı tespit edilmiştir. Okul öncesinde sanatsal, sportif kurslara katılan çocukların, katılmayanlara göre; velisi ile evde etkinlik yapan çocukların yapmayanlara göre daha iyi hazırbulunuşluğa sahip oldukları ve ailenin teknoloji kullanma süresinin azaldığı durumlarda çocuklarının ilkokula hazırbulunuşluklarının arttığı görülmüştür.

Keywords

İlkokula hazırbulunuşluk, ilkokul birinci sınıf öğrencileri, sınıf eğitimi

References

• AAP. (American Academy of Pediatrics Council on Communications and Media). (2011). Policy statement: Media use by children younger than 2 years. Pediatrics, 128(5), 1040–1045. https://doi.org/10.1542/peds.2011-1753.
• Akay, D. (2017). Anaokulu ve ilkokul birinci sınıfa devam eden 60-71 aylık çocukların zihinseldil gelişimleri açısından ilkokula hazır oluş düzeylerinin karşılaştırılması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Alpgan, Ö., Kara, T. ve Yılmaz S. (2018). Ebeveyn Tutumlarının Çocukların Okula Hazır Olma Durumuna Etkisi ve İlişkili Faktörler. Bakırköy Tıp Dergisi, 14, 408-414.https://cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_21149/Bak%C4%B1rk%C3%B6y%20T%C4%B1p%20Dergisi-14-408.pdf.
• Ateş, E. Ş. (2016). Sınıf öğretmenlerinin, ilkokul 1. sınıfa devam eden öğrencilerin okula uyumlarına ilişkin görüşleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Atış-Akyol, N. (2015). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 5 yaş çocuklarının akran ilişkileri ile ilkokula hazırbulunuşluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Bağçeli Kahraman, P. (2012). Aile Katılımı Boyutu Zenginleştilmiş Okul Öncesi Eğitim Programının 5-6 Yaş Çocukların İlkokula Hazırbulunuşluk Düzeylerine Etkisi (Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Bilgili, F. (2007). İlköğretim 1.sınıfa yeni başlayan öğrencilere uygulanan eğitim öğretime hazırlık çalışmalarının öğrenci, öğretmen ve veli görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Bozgün, K. ve Uluçınar Sağır, Ş. (2018). Okuma Yazmayı Öğrenme Sürecinde Okul Öncesi Eğitimin Etkisi. SETSCI Conference Indexing System, 3, 1110-1115. http://www.set-science.com/manage/uploads/ISAS2018-Winter_0039/SETSCI_ISAS2018-Winter_0039_00214.pdf.
• Bütün-Ayhan, A. (2008). Altı yaş grubundaki çocukların kavram gelişimlerinin cinsiyete, anne-baba öğrenim düzeyine ve anaokuluna devam etme süresine göre incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 33(350), 33-38. http://www.tekisik.org/uploads/publications/cagdas-egitim-dergisi/2008/350.pdf
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (16. Baskı). Pegem Akademi.
• Canbulat, T. (2017). Kesintili zorunlu eğitimden etkilenen ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin okula uyum ve okula hazırbulunuşluk düzeylerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1573-1586. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/30766/332513.
• Canbulat, T. ve Kırıktaş, H. (2016). İlkokula Hazır Bulunuşluk Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-35. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egitim/issue/28259/300091.
• Cinkılıç, H. (2009). Okul öncesi eğitimin ilköğretim 1. sınıf öğrencilerinin okul olgunluğuna etkisinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çıngı, H. (1994). Örnekleme kuramı (2. Baskı). Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
• Çiftçi, E. (2017). Birinci sınıfa kayıtlı farklı yaş grubundaki öğrencilerin Türkçe ve matematik dersi öğretim programına dair kazanımlara ulaşma durumlarının incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Dağlı, A. (2007). Okul Öncesi Eğitimi Alan ve Almayan İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Türkçe ve Matematik Derslerindeki Akademik Başarılarının Karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Demir, S. & Kale, M. (2023). Okul öncesi eğitim durumlarına göre öğrencilerin ilkokula hazırbulunuşluk düzeylerinin belirlenmesi. TEBD, 21(1), 78-96. https://doi.org/10.37217/tebd.118773
• Dereli, E. & Koçak, N. (2005). Okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş arasındaki çocukların ifade edici dil düzeylerinin bakım tarzı ve anne-baba eğitim düzeyi açısından incelenmesi Konya ili örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(14), 245-253.
• Erkan, S. ve Kırca, A. (2010). Okul Öncesi Eğitimin İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Okula Hazırbulunuşluklarına Etkisinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 94-106.
• Erkan, S. (2011). Farklı sosyoekonomik düzeydeki ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazırbulunuşluklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 186-197. http://efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/404-published.pdf.
• Ertürk-Kara, G. ve Gözcü, S. (2015). Okula Hazır Olma Konusunda Öğretmen ve Aile Görüşleri: Bir Olgu Bilim Çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 391- 408. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1489286
• Esaspehlivan, M. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarına gitmiş ve gitmemiş 78 ve 68 aylık çocukların okula hazır bulunuşluklarının karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education (8. Baskı). McGraw-Hill Humanities.
• Güler, H. ve Onur, M. (2016). İlkokul 1. Sınıfa Başlayan Öğrencilerin Okula Başlama Yaşına Göre Okula Uyumlarının İncelenmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 5(14), 87-109. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/367687.
• Güllühan-Ütkür, N. (2021). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Derslerinde Uzaktan Eğitim Sürecine Yönelik Veli Tutumları ve Teknolojiye Karşı Dirençlerinin İncelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 155-177. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gebd/issue/64310/893947
• Gündüz, F. ve Çalışkan, M. (2013). 60-66, 66-72, 72-84 aylık çocukların okul olgunluk ve okuma yazma becerilerini kazanma düzeylerinin incelenmesi. Turkish Studies, 8(8), 379-398. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5390.
• Gürşimşek I. (2003). Okul öncesi eğitime aile katılımı ve psikososyal gelişim. KUYEB, 3(1), 125-144. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/3168/okul-oncesi-egitime-aile-katilimi-ve-psikososyal-gelisim.
• Güzel, N. ve Özyurt, M. (2018). Okul Öncesi Eğitimi Alan Çocukların Okul Olgunluğu Düzeylerinin ve Okul Olgunluğuna İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 1250-1267. https://doi.org/10.17860/mersinefd.441260.
• Izzo, C. V., Weissberg, R.P., Kasprow, W.J. ve Fendrich, M. (1999). A Longitudinal Asseement of Teacher Perceptions of Parental Involvement in Children‟s Education and School Performance. American Journal of Community Psychology, 27(6), 817-838. https://doi.org/10.1023/A:1022262625984.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, Ö. S. & Akgün, E. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocukların okula uyum düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1311-1324. https://doi.org/10.17051/io.2016.51992
• Kılıç, S. (2013). Örnekleme Yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-6.
• Koçyiğit, S. (2009). İlköğretim birinci sınıf öğretmenlerinin ve ebeveynlerin görüşleri ışığında okula hazırbulunuşluk olgusu ve okul öncesi eğitime ilişkin sonuçları (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kotil, Ç. (2010). Okul öncesi eğitim kurumuna yeni başlayan 5 yaş çocukların sosyal-duygusal uyum düzeylerine annenin ebeveyn öz yeterlik algısı ile okul beklentilerine uyum düzeyinin etkisi (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kurtuluş-Çalışkan, G. & Canbulat, T. (2023). İlkokul 1. sınıf öğrencilerinin okula uyum ve okula hazırbulunuşluklarının değerlendirilmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 254-280. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1114797.
• Kutluca-Canbulat, A. ve Yıldızbaş, F. (2014). Okul Öncesi ve Sınıf Öğretmenlerinin 60-72 Aylık Çocukların Okula Hazırbulunuşluklarına İlişkin Görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 33-50. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2014.14.1-5000091501.
• Magdalena, S. M. (2014). The Effects of Parental Influences and School Readiness of the Child. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 127, 733-737. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.03.345.
• McBryde, C., Ziviani, J., ve Cuskelly, M. (2004). School readiness and factors that influence decision making. Occupational Therapy International, 11(4), 193-208. https://doi.org/10.1002/oti.211.
• Mercan-Uzun, E. ve Alat, K. (2017). Okul Öncesi Dönemde Uygulanan “Okula Hazırız” Eğitim Programının İlkokul Birinci Sınıf Öğrencilerinin Hazırbulunuşluk Düzeylerine Etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 59-80. https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuefd/issue/33619/373028.
• Mustafaoğlu, R., Zirek, E., Yasacı, Z. & Razak Özdinçler, A. (2018). Dijital teknoloji kullanımının çocukların gelişimi ve sağlığı üzerine olumsuz etkileri. Addicta: The Turkish Journal on Addiction, 5, 227–247. http://dx.doi.org/10.15805/addicta.2018.5.2.0051.
• Özbek, A. (2003). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden ve etmeyen çocukların ilköğretim birinci sınıfta sosyal gelişim açısından öğretmen görüşüne dayalı incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Pagani, L. S., Fitzpatrick, C., Barnett, T. A., & Dubow, E. (2010). Prospective associations between early childhood television exposure and academic, psychosocial, and physical well-being by middle childhood. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 164(5), 425–431. doi: 10.1001/archpediatrics.2010.50. PMID: 20439793.
• Rideout, V. J., & Hamel, E. (2006). The media family: Electronic media in the lives of infants, toddlers, preschoolers, and their parents. Menlo Park, CA: Kaiser Family Foundation.
• Smith-Donald, R., Raver, C.C., Hayes, T, & Richardson, B. (2007). Preliminary constructand concurrent validity of preschool self- regulation asssesment (PSRA) for field-based research. Early Childhood Research Quarterly, 22(2), 173-187. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2007.01.002.
• Stipek, D. ve Byler, P. (2001). Academic achievement and social behaviors associated with age of entry into kindergarten. Journal of Applied Developmental Psychology, 22(2), 175-189. https://doi.org/10.1016/S0193-3973(01)00075-2.
• Taner, M. ve Başar, H. A. (2005). Farklı sosyoekonomik düzeylerde okul öncesi eğitim alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin dil gelişimlerinin cinsiyete göre karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 395-420. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uefad/issue/16682/173355.
• Tekin, H. ve Koçyiğit, S. (2020). Öz Düzenleme Becerilerinin İlkokula Hazırbulunuşluk Üzerindeki Etkisi. Kastamonu Education Journal, 28(5), 1932-1945. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3928.
• Topçu, Z. (2012). Okul Öncesi Eğitimin İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Okula Uyum ve Türkçe Dil Becerilerine Etkisinin İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ülkü, Ü. B. (2007), Anasınıfı ve ilköğretim 1. sınıfa devam eden çocukların velileri ve öğretmenlerinin çocukların okul olgunluğu hakkında görüşlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Vatansever-Bayraktar, H. ve Kendirci, M. (2018). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okula hazırbulunuşluk düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 31(9), 808-853. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED610543.pdf.
• Yavuzer, H. (2008). Eğitim ve gelişim özellikleriyle okul çağı çocuğu. Remzi Kitapevi.
• Yeşil, D. (2008). Okul Öncesi Eğitim Almış ve Almamış Öğrencilerin Okula Uyumlarının Karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Yeşil-Dağlı, Ü. (2012). Çocukları Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Velilerin İlkokula Hazırbulunuşluk ile İlgili Görüşleri. EKEV Akademisi Dergisi, 16(52), 231-243.
• Yoleri, S. & Tanış, H. M. (2014). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okula uyum düzeylerini etkileyen değişkenlerin incelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 130-141. https://doi.org/10.14230/joiss82