Yeniyurt'ta Bulunan Dorik Mezar Anıtı (Kilikia)

Year 2020, Volume: 3 Issue: 1, 1 - 10, 12.06.2020

Gamze Evgen

Abstract

Lamos ve Kalykadnos Nehirleri arasındaki Doğu Dağlık Kilikia’da antik dönem mimarlığı kapsamında çok sayıda iyi durumda korunmuş anıt günümüze ulaşmıştır. Bugüne kadar bilim dünyasına ayrıntılı sunumu yapılmamış yapılardan biri, antik ismi bilinmeyen ve bugün Yeniyurt Kale olarak adlandırılan yerleşimde bulunmaktadır. Yeniyurt Anıt Mezarı’nın tarihlemesi bakımından elimizde kesin tarihleyici unsur olan yazıtlar mevcut değildir. Yeniyurt Anıt Mezarı’nda tonoz ve dorik elemanların bulunan benzer örnekleri dikkate alındığında MS 2. ve 3. yüzyıla ait olması muhtemeldir. Nitekim Doğu Dağlık Kilikia mimarisinde tapınak tipli anıt mezarlar genel olarak MS 2. ve 3. yüzyıllara tarihlenmektedir. Yapının tarihi, gerek plan gerekse cephe tasarımı açısından ön modelinin Kilikia Bölgesi mimarisinde olduğuna işaret etmektedir. Özellikle Diocaesarea’daki MÖ 1. veya MS 1. yüzyıllar içerisindeki farklı tarih aralıklarında inşa edildiği önerilen Piramidal Çatılı Kule Mezar, Yeniyurt Anıt Mezarı için bir ön model olabilir.

Keywords

Kilikia, Yeniyurt, Anıt Mezar, Dor

Project Number

2018-1-TP3-2879

References

• Akurgal 2003 Akurgal, E., Anadolu Uygarlıkları, İstanbul: Net Turistik Yayınlar. Berns 1999 Berns, C., “Der Hellenistische Grabturm von Olba”, Olba II, 111-130. Boysal 1952 Boysal, Y., “Korinth düzeninin en eski dini yapısı olan Silifke civarındaki Zeus Olbios Tapınağı hakkında”, IV. Türk Tarih Kongresi 10-14 Kasım 1948, 234-241. Boysal 1962 Boysal, Y. Uzuncaburç ve Ura Kılavuzu, İstanbul. Cormack 2004 Cormack, S., The Space of Death in Roman Asia Minor, Wien. Durugönül 2001 Durugönül, S., “Die Kaiserzeitliche baupolitik im Rauhen Kilikien am beispiel zweier tempelbauten”, Beihefte Der Bonner Jahrbücher Band 53, 157 – 161. Durukan 2003 Durukan. M., “Olba/Diocaesarea’daki Piramit Çatılı Mezar Anıtının Tarihlemesi Üzerine Bir Görüş”, Olba VII, 219- Durukan 2005 Durukan, M., “Monumental Tomb Forms in the Olba Region”, Anatolian Studies, Vol. 55, 107-126. Durukan 2006 Durukan, M., “Doğu Dağlık Kilikia’da bulunan iki yeni mezar anıtı”, Tüba-Ar, 9, 125 – 138. Durukan 2009 Durukan, M., “Chronology of the Temple Tombs in Rough Cilicia”, Byzas 9, 343-370. Durukan 2019 Durukan, M., Olba. Hanedanlık ve Sonrası, Mersin. Erten 2005 Erten, E., “Mersin, Silifke, Olba yüzey araştırması 2003”, 22. Araştırma Sonuçları Toplantısı, II. Cilt, 11 – 22. Erten 2006 Erten, E., “Mersin, Silifke, Olba (Uğuralanı) 2004 yüzey araştırması”, 23. Araştırma Sonuçları Toplantısı, I. Cilt, 309 – 318. Erten 2007 Erten, E., “Mersin – Olba (Uğuralanı) arkeolojik yüzey araştırması 2005” Anmed 2007-5, 121 – 124. Equini-Schneider 2005 Equini-Schneider, E., “Excavation and research at Elaiussa Sebaste: The 2003 Campaign”. 26. Kazı Sonuçları Toplantısı, II. Cilt, 181 – 192. Feld - Weber 1967 Feld, O. - Weber, H. (1967). Tempel und Kirche über der Korykischen Grotte (Cennet – Cehennem) in Kilikien. Istanbuler Mitteilungen, Band 17, 254 – 278. Gider-Büyüközer 2013 Gider-Büyüközer, Z., Karia Bölgesi Dor Mimarisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya. Hellenkemper – Hild 1986 Hellenkemper, H., - Hild, E., Neue Forschungen in Kilikien. Wien. Hild – Hellenkemper 1990 Hild, F., - Hellenkemper, H., Kilikien und Isaurien. Tabula Imperii Byzantini Band 5,Wien. Ismaelli 2009 Ismaelli, T., Hierapolis di Frigia III: Architettura Dorica a Hierapolis di Frigia, İstanbul. Kaplan 2008 Kaplan, D., “Korykos Tapınağı’na İlişkin Öneriler” Olba XVI, 227 – 248. Kaplan 2014 Kaplan, D., Doğu Dağlık Kilikia Bölgesi Detaylandırılmamış Korinth Başlıkları, İstanbul. Kaplan 2015 Kaplan, D., “Kanytella’daki Üç Sütunlu Tapınak Mezar”, Kanytella (ed. Ü. Aydınoğlu), 79-88. Kaplan – Evgen 2019 Kaplan, D. – Evgen, G., “Diokaisareia’daki Tykhe Tapınağı’nın Plan Tasarımı ve Tarihlemesi Üzerine Yeni Görüşler”, Doğu Dağlık Kilikia Mimarisi: Yeni Tespitler ve Öneriler, 81-106. Keil - Wilhelm 1931 Keil, J. - Wilhelm, A., Denkmaler aus dem Rauhen Kiliken. Monumenta Asia Minoris Antiqua III, Manchester. Kraeling 1962 Kraeling, C. H., Ptolemais, City of The Libyan Pentapolis, Chicago. Machatschek 1967 Machatschek, A., Die Nekropolen und Grabmaler im Gebiet von Elaiussa Sebaste und Korykos im Rauhen Kilikien, Wien. Machatschek 1974 Machatschek, A., “Die Grabtempel von Dösene im Rauhen Kilikien, Mansel’e Armağan, Ankara, 251-261. Pohl 2002 Pohl, D., Kaiserzeitliche Tempel in Kleinasien unter besonderer berücksichtigung der Hellenistischen vorläufer. Asia Minor Studien, Band 43. Bonn. Shoe 1932 Shoe, L. T., Profiles of Greek Mouldings. Cambridge. Shoe 1950 Shoe, L. T., “Greek Mouldings of Kos and Rhodes” Hesperia 19.4, 338-360. Söğüt 1998 Söğüt, B., Kilikya Bölgesi’ndeki Roma İmparatorluk Çağı Tapınakları. Yayınlanmamış doktora tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya. Şahin – Özdizbay 2014 Şahin, H. - Özdizbay, A., “Dağlık Kilikia Kurşun Kalesi Tapınağı ve Stoasına İlişkin Yeni Öneriler”, Adalya XVII, 85-121. Topçu 1983 Topçu, Ç., “Seleukeia 1981”, IV. Kazı Sonuçları Toplantısı, 271 – 276. Williams 1974 Williams, C., “The Corinthian Temple of Zeus Olbios at Uzuncaburç: A Reconsideration of the Date”. American Journal of Archaeology, 78, 405 – 414.