Bes Amulet from Burdur Museum

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 31, 71 - 94, 28.10.2023

Salih Soslu , Ayşegül Soslu

https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.1106404

Öz

In this study, the god Bes amulet from the Burdur Museum will be introduced. Bes amulet was captured by Burdur Museum in 1967 and recorded in the museum inventory. In this regard, it is not exactly known whether the amulet belongs to the Pisidia Region. However, many archaeological findings belonging to Egyptian culture have been unearthed in the region to date. In a way, this situation offers an idea in terms of associating the amulet with the region and is therefore an issue that should be emphasized. The most striking feature of the Bes amulet is that it is a god amulet of Egyptian origin. This amulet is a divine object of Bes with zoomorphic and anthropomorphic features. It has been used by believers as a spiritual weapon against evil spirits and disturbing entities. Such small and portable amulets were able to reach Mesopotamia, Near East, Mediterranean, Anatolia, Black Sea and Greek societies starting from Egypt with the acculturation process that emerged with political, socio-economic and military events between societies. From the New Kingdom Period to the Hellenistic-Roman Imperial Period in Egypt, the usage areas are quite diverse. It has been determined that amulets produced by keeping their anthropomorphic features in the foreground have been popular since the Hellenistic-Roman Imperial Period. This type of Burdur Museum amulet also attracted attention with its anthropomorphic features. At the same time, these features are a sign of the relationship of the Bes amulet with the god Silenos, and for this reason, the combination of the god Bes-Silenos has also been studied as a divine object.

Anahtar Kelimeler

Burdur Museum, Egypt, Theology, Bes, Amulet, Faience, Protection.

Burdur Müzesi’nden Bes Amulet

Öz

Bu çalışmada Burdur Müzesi’nden tanrı Bes amuleti tanıtılacaktır. Pisidia Bölgesi’nde şimdiye dek Mısır kültürüne ait çok sayıda arkeolojik buluntu ele geçmiştir. Ancak Mısır kökenli bir tanrı amuleti ile ilk kez karşılaşılmıştır. Bu amulet, Bes’in zoomorphik ve antropomorphik özellikler gösteren bir kült objesidir. İnananlar tarafından kötü ruhlara ve rahatsız edici varlıklara karşı manevi bir silah olarak kullanılmıştır. Bu şekildeki küçük ve taşınabilir amuletler, toplumlar arasındaki siyasi, sosyo-iktisadi ve askeri olaylar ile ortaya çıkan akültürasyon süreciyle Mısır’dan başlayarak Mezopotamya, Yakın Doğu, Akdeniz, Anadolu, Karadeniz ve Yunan toplumlarına kadar ulaşabilmiştir. Mısır’da Yeni Krallık Dönemi’nden Grek-Roma Dönemi’ne dek kullanım alanları oldukça çeşitlidir. Grek-Roma Dönemi’nden itibaren antropomorphik özellikleri ön planda tutularak üretilmiş amuletlerin popüler olduğu belirlenmiştir. Bu tipteki Burdur Müzesi amuleti de antropomorphik özellikleriyle dikkat çekmiştir. Aynı zamanda bu özellikler, Bes amuletin tanrı Silenos ile olan ilişkisinin bir işaretidir ve bu sebeple, tanrı Bes-Silenos birleşimi bir kült objesi olarak da incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Pisidia, Burdur Müzesi, Mısır, Bes, Amulet, Fayans.

Kaynakça

• ARISTOTALES Parts of Animals. Movement of Animals. Progression of Animals. (Çev. A. L. Peck, E. S. Forster), Cambridge, 1937.
• HERODOTOS Historiae, Herodotos Tarihi. (Çev. Furkan Akderin), İstanbul, 2007.
• LONGINUS On the Sublime. (Çev. D. Russell), Oxford, 1964.
• SENECA Declamations. (M. Winterbottom), Cambridge, 1999.
• ABDİ 2002: K. Abdi, “Notes on the Iranianization of Bes in the Achaemenid Empire”, Orientalis 32, 133-162.
• AKARSU 2017: R. Akarsu, “Erken Dönemlerde Anadolu’da Ele Geçen Fildişi Eserler Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 38, 131-150.
• AKURGAL 1983: E. Akurgal, Eski İzmir I, Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı, Ankara.
• ALGAZE vd. 1991: G. Algaze, M. Rosenberg, “The Tigris - Euphrates Archaeological Reconnaissance Project, 1989” 8. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 137-161.
• ANDREWS 1994: C. Andrews, Amulets of Ancient Egypts, London: British Museum Press.
• ARNDT vd. 2003: A. Arndt, W. V. Neer, B. Hellemans, J. Robben, F. Volckaert, M. Waelkens, “Roman trade relationships at Sagalassos (Turkey) Elucidated by Ancient DNA of Fish Remains”, Journal of Archaeological Science, 30, 1095-1105.
• von AULOCK 1977: H. von Aulock, Münzen und Städte Pisidiens I, Tübingen.
• von AULOCK 1979: H. von Aulock, Münzen und Städte Pisidiens II, Tübingen.
• BAGH 2021: T. Bagh, “Bes. Demon God Protector of Egypt”, In: T. Bagh, L. Manniche (Eds.), BES Demon God Protector of Egypt, Kopenhag, 9-16.
• BALLET 2012: P. Ballet, “Bes et Beset”, N. Bel, C. Giroire, M. Rutschowscaya, P. Gatier (Eds.) In: L’Orient Romain et Byzantin au Louvre, Paris, 290-293.
• BARRETT 2011: C. E. Barrett, Egyptianizing Figurines from Delos. A Study in Hellenistic Religion, Leiden/Boston.
• BEAN 1960: G. E. Bean, “Notes and Inscriptions from Pisidia”, Anatolian Studies X, 43-82.
• BLANCHARD 1909: R. H. Blanchard, Handbook of Egyptian Gods and Mumy Amulets, New York.
• BOARDMAN 2005: J. Boardman, Yunan Sanatı, İstanbul.
• BOEHMER 1972: R. M. Boehmer, Die Kleinfunde von Boğazköy, Berlin.
• BOEHMER 1979: R. M. Boehmer, Die Kleinfunde aus der Unterstadt von Boğazköy, Berlin.