Research Article
BibTex RIS Cite

Eğitim Fakülteleri Yönetiminde Kadın Temsilinin İncelenmesi

Year 2022, Volume: 23 Issue: 2, 116 - 132, 31.07.2022
https://doi.org/10.12984/egeefd.1063357

Abstract

Bu çalışmanın amacı gelecek nesilleri şekillendirecek öğretmenleri yetiştiren eğitim fakültelerinin yönetim kademelerindeki cinsiyet dağılımının genel tarama modeli kullanılarak incelenmesidir. Bu kapsamda Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi birim istatistikleri taranarak devlet üniversitelerinin bilgilerine ulaşılmıştır. Ulaşılan 80 eğitim fakültesinin (77 eğitim fakültesi ve üç eğitim bilimleri fakültesi) dekan, dekan yardımcısı, bölüm başkanı, ana bilim dalı başkanı bilgileri betimsel olarak analiz edilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular, erkek dekan oranının kadın dekan oranından yaklaşık beş kat, erkek dekan yardımcıları oranının kadın dekan yardımcıları oranından ise 2.5 kat fazla olduğunu göstermektedir. Buradan hareketle eğitim fakültelerinin üst yönetim kadrolarında kadın akademisyenlerin varlığının göze çarpan bir oranla azınlıkta kaldığı, orta seviye yönetim kadrolarında da durumun pek de iyimser olmadığı görülmektedir. Çalışmadan elde edilen diğer bir bulgu ise özellikle Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi ile Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümlerinde kadınların yönetim pozisyonlarındaki sınırlı temsilidir. Çalışmanın son bölümünde akademik yönetimde kadın temsilinin iyileştirebilmesi için çeşitli öneriler sunulmuştur.

References

  • Acker, J. (1990). Hierarchies, jobs, bodies. Gender & Society, 4(2), 139-158. doi: 10.1177/089124390004002002
  • Adak, N. (2018). Akademide kadınlar: Yükseköğrenime giriş ve kariyerde ilerleme. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 1(1), 23-38.
  • Aktas, S. G., Kumtepe, E. G., Kantar, Y. M., Ulukan, I. C., Aydin, S., Aksoy, T., & Er, F. (2019). Improving gender equality in higher education in Turkey. Applied Spatial Analysis and Policy, 12(1), 167-189. doi:10.1007/S12061-017-9235-5
  • Aktaş, Z. (2020). Yükseköğretimde kadın akademik yöneticilerin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Çalışma ve Toplum, 1(64), 269-300.
  • Akyüz, Y. (2012). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye’de toplumsal değişme ve kadın eğitimi. Tunçoku, M (Ed.), Toplumsal Gelişmede Türk ve Japon Kadınının Eğitimi içinde (ss. 1-59). Çanakkle: Türk-Japon Vakfı Yayını.
  • Aldırmaz, Y. (2020). Türkiye’de akademide cinsiyet eşit(siz)liği raporu: 2020. https://www.researchgate.net/publication/342511353_Turkiye'de_Akademide_Cinsiyet_Esitsizligi_Raporu_2020_Gender_Inequality_Report_at_the_Academy_in_Turkey_2020 adresinden elde edildi.
  • Almukhambetova, A., Torrano, D. H., & Nam, A. (2021). Fixing the leaky pipeline for talented women in STEM. International Journal of Science and Mathematics Education, 1-20. doi: 10.1007/s10763-022-10261-x
  • Arner, L. (2022, January). The problem with parity: Women faculty and English doctoral programs in Canada. In Women's Studies International Forum, 90(102531), 1-9. doi: 10.1016/j.wsif.2021.102531)
  • Arslan, A. ve Akpınar, Ö. (2005). İnas Darülfünunu (1914-1921). Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 6(2), 225-234.
  • Artar, T. ve Fildiş, A. T. (2021). Türkiye’de cinsiyet eşitliği söylemi ve uygulamaları: Karşılaştırmalı analiz. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-18. doi: 10.29228/mukatcad.1
  • Arvate, P. R., Galilea, G. W., & Todescat, I. (2018). The Queen Bee: A myth? The effect of top-level female leadership on subordinate females. The Leadership Quarterly, 29(5), 533-548. doi: 10.1016/j.leaqua.2018.03.002
  • Ayyıldız Ünnü, N. A. (2015). Yönetim erkeklerin yönetimi mi? Yönetim bilimlerine eleştirel bir yaklaşım. O. Sürgevil-Dalkılıç (Ed.). ÇalışAnne: Kadın akademisyenlerin kaleminden çalışma yaşamında annelik içinde (ss. 215-246.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Ayyıldız Ünnü, N. A., Baybars, M. ve Kesken, J. (2014). Türkiye de kadınların üniversiteler bağlamında yetki ve karar verme mekanizmalarına katılımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (42), 121-134.
  • Buss, D. M. (1995). Psychological sex differences: Origins through sexual selection. American Psychologist, 50(3), 164-168. doi: 10.1037/0003-066X.50.3.164
  • Butler, J. (2008). Cinsiyet belası. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Çağlayan, K. (2015). Üniversitede kadın akademisyenlik. TÜRKTOB Dergisi, 4(16), 22-23.
  • Çakıroğlu Çevik, A. ve Gündüz Hoşgör, A. (2020). Women in higher education in Turkey: What has changed in 100 years? Journal of Higher Education & Science, 10(1), 45-55. doi: 10.5961/jhes.2020.366
  • Çelik, D. (2020). Feminist örgüt kuramları. International Journal of Academic Value Studies, 6(3), 231-243. doi: 10.29228/javs.45673
  • Çetinel, E., ve Yılmaz, S. E. (2016). Feminist teori: Yönetim ve organizasyon alanına eleştirel bir yaklaşım. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 119-148.
  • Çobanoğlu, F. (2018). Gender equality in Turkish higher education. International Journal of Higher Education, 7(5), 97-113. doi:10.5430/ijhe.v7n5p97
  • Demir, S. (2018). Akademide kadın: Farklı disiplinlerden kadınların akademideki yeri ve aile yaşamlarıyla etkileşimi. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6(1), 187-210. doi: 10.14782/marusbd.412643
  • Esen, Y. (2013). Gender discrimination in educational processes: An analysis on the experiences of studentship. International Online Journal of Educational Sciences, 5(3), 757-782.
  • Faniko, K., Ellemers, N., & Derks, B. (2020). The Queen Bee phenomenon in academia 15 years after: Does it still exist, and if so, why? British Journal of Social Psychology, 60(2), 383-399. doi: 10.1111/bjso.12408
  • Ferguson, K. E. (1984). The feminist case against bureaucracy. Philadelphia, PA: Temple University Press.
  • Gherardi, S. (2005). Feminist theory and organization theory: A dialogue on new bases. In H. Tsoukas & C. Knudsen (Eds.), The Oxford handbook of organization theory, (pp. 210-236)., Newyork, NY: Oxford University Press.
  • Göker, Z. G. ve Polatdemir, A. (2019). Türkiye’de yükseköğretim kurumlarında toplumsal cinsiyet eşitliği mekanizmaları: Bir temel değerlendirme çalışması. SU Gender & Research Worldwide Istanbul. https://research.sabanciuniv.edu/37976/2/univ_toplumsal_cinsiyet_raporu_30nisan.pdf adresinden elde edildi.
  • Halford, S., Savage, M., & Witz, A. (1997). Current developments in banking, nursing and local government. London: Macmillan Press.
  • Halifeoğlu, M. (2020). Akademinin habitusu ve toplumsal cinsiyeti: Kadın akademisyenler. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 5 (2), 167-181.
  • Hoştut, S. (2020). Türkiye’de devlet üniversitelerinin yönetim kurullarında kadın temsili. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 3(2), 250-269. doi: 10.33708/ktc.781912
  • Irefin, P., Ifah, S. S., & Bwala, M. H. (2012). Organizational theories and analysis: A feminist perspective. International Journal of Advancements in Research and Technology, 1(1), 71-97.
  • Kara, T. D., ve Kara, M. (2019, Nisan). Toplumsal cinsiyet ve Türkiye'de maden mühendisliği bölümlerinde kadın akademisyen olmak (Gender and being a woman academiiıan in mining engineering departments in Turkey). Türkiye 26. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi (IMCET 2019), Antalya.
  • Karakuş, E. (2021). Türkiye’de iş hayatında yönetimde kadın olmak: Cam tavan ve cam uçurum kavramları üzerine nitel bir araştırma. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 4(2), 244-264. doi: 10.33708/ktc.913033
  • Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Akademi.
  • Kark, R., & Eagly, A. H. (2010). Gender and leadership: Negotiating the Labyrinth. In J. C. Chrisler & D. R. McCreary (Eds.), Handbook of Gender Research in Psychology (pp. 443-468). New York, NY: Springer.
  • Keskin, F. ve Ulusan, A. (2016). Kadının toplumsal inşasına yönelik kuramsal yaklaşımlara dair bir değerlendirme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 26, 47-68. doi: 10.31123/akil.438558
  • Kılıç, A., & Bektaş, F. (2021). Women as school administrators: Problems and expectations (The case of Kilis province). International Journal of Scholars in Education, 4(2), 205-227. doi: 10.52134/ueader.974566
  • Korkmaz, H. (2016). Yönetimde kadin ve cam tavan sendromu. Alternatif Politika, Özel sayı II, 95-112.
  • Lamptey, A., Gaidzanwa, R. B., Mulugeta, E., Samra, S., Shumba, O., Assie-Lumumba, T. … Sunnari, V. (2015). A guide for gender equality in teacher education policy and practices. UNESCO. Retrieved from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000231646/PDF/231646eng.pdf.multi.
  • Lufler, R. S., & McNulty, M. A. (2022). The glass ceiling thickens: The impact of COVID-19 on academic medicine faculty in the United States. Medical Education Online, 27(1). doi: 10.1080/10872981.2022.2058314
  • Manfredi, S., Clayton-Hathway, K., & Cousens, E. (2019). Increasing gender diversity in higher education leadership: the role of executive search firms. Social Sciences, 8(6), 168. doi: 10.3390/socsci8060168
  • Moodly, A., & Toni, N. M. (2017). Accessing higher education leadership: Towards a framework for women’s professional development. South African Journal of Higher Education, 31(3), 138-153. doi: 10.20853/31-3-917
  • Nealy, M. (2008, February 7). ACE: Significant efforts needed to improve diversity in college presidency ranks. Retrieved from https://www.diverseeducation.com/leadership-policy/article/15086637/ace-significant-efforts-needed-to-improve-diversity-in-college-presidency-ranks
  • Negiz, N. ve Yemen, A. (2011). Kamu örgütlerinde kadın yöneticiler: Yönetici ve çalışan açısından yönetimde kadın sorunsalı. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24), 195-214.
  • Nielsen, M. W., Alegria, S., Börjeson, L., Etzkowitz, H., Falk-Krzesinski, H. J., Joshi, A., … Schiebinger, L. (2017). Opinion: Gender diversity leads to better science. Proceedings of the National Academy of Sciences, 114(8), 1740-1742. doi: 10.1073/pnas.1700616114
  • Noronha, S. D., & Aithal, P. S. (2020). Work-life balance issues encountered by working women in higher education sector. Scholedge International Journal of Management & Development, 7(5), 72-87. doi: 10.19085/sijmd070501
  • Ocak, A. (2021). Türk eğitim yönetiminde kadının adı yok. Alanyazın Eğitim Bilimleri Eleştirel İnceleme Dergisi, 2(1), 15-25.
  • O’Connor, P. (2018). Gender imbalance in senior positions in higher education: What is the problem? What can be done? Policy Reviews in Higher Education, 3(1), 28-50. doi: 10.1080/23322969.2018.1552084
  • O’Connor, P., & Irvine, G. (2020). Multi-level state interventions and gender equality in higher education institutions: The Irish case. Administrative Sciences, 10(4), 1-21. doi: 10.3390/admsci10040098
  • O’Connor, P., López, E. M., O’ Hagan, C., Wolffram, A., Aye, M., Chizzola, V., … Çağlayan, H. (2017). Micro-political practices in higher education: A challenge to excellence as a rationalising myth? Critical Studies in Education, 1-17. doi: 10.1080/17508487.2017.1381629
  • Organisation for Economic Co-operation and Development OECD. (2021). Education at a glance 2021: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris. Retrieved from https://www.oecd-ilibrary.org/education/education-at-a-glance-2021_b35a14e5-en#:~:text=The%202021%20edition%20includes%20a,of%20birth%20and%20regional%20location
  • Özkan, E. (2020). Cinsiyete dayalı mesleki ayrımcılık: Cam tavan ve kraliçe arı sendromu. Sosyolojik Düşün, 5(2), 127-138. doi: 10.37991/sosdus.826813
  • Özkanlı, Ö. (2010). Türkiye ve Avustralya’da yükseköğretim kurumlarında üst düzey kadın yöneticilerin durumu. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Projeler Raporu. https://berita.giveaway.my.id/host-https-dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/68700 adresinden elde edildi.
  • Öztürk, U. C. (2017). Akademideki topuk sesleri: Cam tavan perspektifinde göller bölgesi üniversitelerinin betimsel analizi. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(4), 202-213. doi: 10.25272/j.2149-8385.2017.3.4.17
  • Pereira, R., Borges, C., Williams, B., Coutinho, F., Soares, F., Vaz, G., … Meireles, M. J. (2021, June). Women and STEM: A methodology for studying factors affecting attractivity. In 2021 4th International Conference of the Portuguese Society for Engineering Education (CISPEE) (pp. 1-5). doi: 10.1109/CISPEE47794.2021.9507243
  • Perez‐Felkner, L. (2018). Conceptualizing the field: Higher education research on the STEM gender gap. New Directions for Institutional Research, 2018(179), 11-26. doi: 10.1002/ir.20273
  • Pittsburg University (2021, July 8). Global report on gender equality in public administration. United Nations Development Programme. Retrieved from https://www.undp.org/publications/global-report-gender-equality-public-administration
  • Poyraz, B. (2013). Akademi kadınların cenneti mi?Ankara Üniversitesi örneği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 1-18. doi: 10.1501/sbeder_0000000057
  • Richardson, J. T. E., Mittelmeier, J., & Rienties, B. (2020). The role of gender, social class and ethnicity in participation and academic attainment in UK higher education: An update. Oxford Review of Education, 46(3), 1-17. doi: 10.1080/03054985.2019.1702012
  • Rosa, R., & Clavero, S. (2022). Gender equality in higher education and research. Journal of Gender Studies, 31(1), 1-7. doi: 10.1080/09589236.2022.2007446
  • Rosa, R., Drew, E., & Canavan, S. (2021). An overview of gender inequality in EU universities. In E. Drew & S. Canavan (Eds.), The gender-sensitive university. A contradiction in terms? (pp. 1-15). London: Routledge.
  • Sağlamer, G., Tan, M. G., Çebi, P. D., Çağlayan, H., Gümüşoğlu, N. K., Poyraz, B., … Kahraman, S. Ö. (2018). Gendered patterns of higher education in Turkey: Advances and challenges. Women's Studies International Forum, 66, 33-47. doi: 10.1016/J.WSIF.2017.11.002
  • Savran, A. G. ve Demiryontan, T. N. (2016). Kadının görünmeyen emeği. İstanbul: Yordam Kitap.
  • Shah, C., Tiwana, M. H., Chatterjee, S., Jain, M., Lemanowicz, O., Tiwana, S., … Khosa, F. (2022). Sticky floor and glass ceilings in academic medicine: Analysis of race and gender. Cureus, 14(4). doi: 10.7759/cureus.24080
  • Subašić, E., Hardacre, S., Elton, B., Branscombe, N. R., Ryan, M. K., & Reynolds, K. J. (2018). “We for She”: Mobilising men and women to act in solidarity for gender equality. Group Processes & Intergroup Relations, 21(5), 707-724. doi: 10.1177/1368430218763272
  • Suğur, S. ve Cangöz, İ. (2016). Üniversite yönetiminde kadinlarin eksik temsili üzerinde toplumsal cinsiyet ilişkilerinin rolü. Amme İdaresi Dergisi, 49(3), 1-15. doi: 89-115. 10.26695/mukatcad.2017.0
  • Şentürk, B. (2015). Çokuz ama yokuz: Türkiye’deki akademisyen kadınlar üzerine bir analiz. ViraVerita E-Dergi, (2), 1-22.
  • Tahtalıoğlu, H. ve Özgür. H. (2020). Türki̇ye’ni̇n yükseköğreti̇m kurumlarında akademi̇syenleri̇n ı̇dari̇ görevleri̇ açisindan cam tavan algisi üzeri̇ne bi̇r araştirma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(41), 166-–190. doi: 10.30794/pausbed.655549
  • Tan, M. (2007). Eğitimde cinsiyetçilik: Farkında mıyız? Ankara: Desen.
  • Taşkın, P., & Nayir, F. (2021). Does university effect gender perceptions of teacher candidates in Turkey?: Reasons and iımplications. Multidisciplinary Journal of Gender Studies, 10(3), 258-278. doi: 10.17583/generos.5573
  • T. C. Kalkınma Bakanlığı. (2018). On birinci kalkınma planı (2019-2023): Kadının kalkınmadaki rolü özel ihtisas komisyonu raporu. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/KadininKalkinmadakiRoluOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf adresinden elde edildi.
  • Terzi, G. ve Deniz, L. (2020). Türkiye’de cam tavan üzerine yapılan lisansüstü tezlere yönelik bir meta-değerlendirme. Kesit Akademi Dergisi, 6(25), 423-452.
  • Thomson, A., Palmén, R., Reidl, S., Barnard, S., Beranek, S., Dainty, A. R. J., & Hassan, T. M. (2021). Fostering collaborative approaches to gender equality interventions in higher education and research: The case of transnational and multi-institutional communities of practice. Journal of Gender Studies, 1-19. doi: 10.1080/09589236.2021.1935804
  • Uluslararası Çalışma Örgütü [ILO]. (2014). Kadınlar için daha çok ve daha iyi işler: Ttürkiye’de kadınların insana yakışır işlerle güçlendirilmesi. https://www.ilo.org/ankara/projects/WCMS_380372/lang--tr/index.htm adresinden elde edildi.
  • Uluslararası Çalışma Örgütü [ILO]. (2019a, Kasım 1). ILO eğitimleri işletmelerdeki çalışanlar için toplumsal cinsiyet eşitliği farkındalığı yaratıyor. https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_726180/lang--tr/index.htm adresinden elde edildi.
  • Uluslararası Çalışma Örgütü [ILO]. (2019b, Nisan, 26). ILO, katılımcı toplumsal cinsiyet eşitliği denetimi eğitimi yoluyla toplumsal cinsiyet eşitliğinin ana akımlaştırılmasına katkıda bulunuyor. https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_701390/lang--tr/index.htm adresinden elde edildi.
  • Uluslararası Çalışma Örgütü [ILO]. (2020, Ocak 24). Türkiye’de cinsiyete dayalı ücret açığının azaltılması amacıyla ILO-TUİK işbirliği protokolü imzalandı. https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_735150/lang--tr/index.htmadresinden elde edildi
  • Uluslararası Çalışma Örgütü [ILO]. (2022, Nisan 14). ILO ve Türkiye kadın dernekleri federasyonu çalışma yaşamında cinsiyete dayalı şiddetle mücadele için güçlerini birleştiriyor. https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_842543/lang--tr/index.htm adresinden elde edildi.
  • United Nations Development Programme [UNDP]. (2020, March 6). Gender social norms index. Retrieved from https://www.undp.org/trinidad-and-tobago/news/gender-social-norms-index
  • United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization-International Institute for Higher Education in Latin America and the Caribbean [UNESCO-IESALC]. (2021, March 8). Women in higher education: Has the female advantage put an end to gender inequalities? Retrieved from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000377182
  • Vargel Pehlivan, P. (2017). Toplumsal cinsiyet bağlamında kuramsal yaklaşımlar: Bir literatür taraması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(31), 497-521.
  • Williams, D. A. (2014). Organizational learning as a framework for overcoming glass ceiling effects in higher education. New Directions for Institutional Research, 2013(159), 75-84. doi: 10.1002/ir.2005
  • World Economic Forum (2021). Global Gender Gap Report. Geneva: World Economic Forum. Retrieved from https://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2021.pdf
  • Yalçın, H. (2019). Cumhuriyet dönemi kadın imajı inşası (1928-1938). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Yenilmez, M. İ. (2016). Women in academia in Turkey: Challenges and opportunities. Journal of Administrative Sciences, 14 (28), 289-311.
  • Yıldız, S. (2018). Türkiye’de kadın akademisyen olmak. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(1), 29-40. doi: 10.5961/jhes.2018.245
  • Yılmaz, E. (2020). Eğitim kurumlarındaki kadınların idari pozisyonlarda başarısızlık algısını yaratan yapay engeller. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(3), 310-333.
  • YÖK Akademide Kadın Çalışmaları Birimi. (2020). Türkiye’de “Akademide kadın” başlığında sayısal veriler-2020. Yükseköğretim Kurulu. https://kadincalismalari.yok.gov.tr/Sayfalar/DuyuruDetay.aspx?did=13 adresinden elde edildi.
  • Ysseldyk, R., Greenaway, K. H., Hassinger, E., Zutrauen, S., Lintz, J., Bhatia, M. P., … Vera, T. (2019). A leak in the academic pipeline: Identity and health among postdoctoral women. Frontiers in psychology, 10, 1-17. doi: 10.3389/fpsyg.2019.01297
  • Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. (2021a). Birim istatistikleri. https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden elde edildi.
  • Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. (2021b). Özet öğretim elemanı sayıları raporu. https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden elde edildi.
  • Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2020). Türkiye’de “Akademide kadın” başlığında sayısal veriler-2020. Akademide Kadın Çalışmaları Birimi. https://kadincalismalari.yok.gov.tr/Sayfalar/DuyuruDetay.aspx?did=13 adresinden elde edildi.

Women's Representation in the Management of Faculties of Education

Year 2022, Volume: 23 Issue: 2, 116 - 132, 31.07.2022
https://doi.org/10.12984/egeefd.1063357

Abstract

This study aims to examine gender distribution by using survey method at the management levels of faculties of education that train teachers who will form future generations. The information of public universities was obtained from the statistics of the Higher Education Information Management System. A total of 80 faculties of education (77 faculties of education and three faculties of educational sciences) were analyzed descriptively according to the data of the dean, vice dean, department chair, and program head. The results have revealed that the number of men in dean position is about five times higher than the number of women, and the number of men as vice deans is 2.5 times higher than that of women. Based on these results, presence of women academics in the senior management positions of the faculties of education remains strikingly minority, and the situation is not very optimistic in the middle-level management positions. Another result is the limited representation of women in management positions in departments of Mathematics Science Education, Turkish Social Science Education and Computer and Instructional Technology Education. In the last part of the study, practical implications were presented to improve the representation of women in academic management.

References

  • Acker, J. (1990). Hierarchies, jobs, bodies. Gender & Society, 4(2), 139-158. doi: 10.1177/089124390004002002
  • Adak, N. (2018). Akademide kadınlar: Yükseköğrenime giriş ve kariyerde ilerleme. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 1(1), 23-38.
  • Aktas, S. G., Kumtepe, E. G., Kantar, Y. M., Ulukan, I. C., Aydin, S., Aksoy, T., & Er, F. (2019). Improving gender equality in higher education in Turkey. Applied Spatial Analysis and Policy, 12(1), 167-189. doi:10.1007/S12061-017-9235-5
  • Aktaş, Z. (2020). Yükseköğretimde kadın akademik yöneticilerin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Çalışma ve Toplum, 1(64), 269-300.
  • Akyüz, Y. (2012). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye’de toplumsal değişme ve kadın eğitimi. Tunçoku, M (Ed.), Toplumsal Gelişmede Türk ve Japon Kadınının Eğitimi içinde (ss. 1-59). Çanakkle: Türk-Japon Vakfı Yayını.
  • Aldırmaz, Y. (2020). Türkiye’de akademide cinsiyet eşit(siz)liği raporu: 2020. https://www.researchgate.net/publication/342511353_Turkiye'de_Akademide_Cinsiyet_Esitsizligi_Raporu_2020_Gender_Inequality_Report_at_the_Academy_in_Turkey_2020 adresinden elde edildi.
  • Almukhambetova, A., Torrano, D. H., & Nam, A. (2021). Fixing the leaky pipeline for talented women in STEM. International Journal of Science and Mathematics Education, 1-20. doi: 10.1007/s10763-022-10261-x
  • Arner, L. (2022, January). The problem with parity: Women faculty and English doctoral programs in Canada. In Women's Studies International Forum, 90(102531), 1-9. doi: 10.1016/j.wsif.2021.102531)
  • Arslan, A. ve Akpınar, Ö. (2005). İnas Darülfünunu (1914-1921). Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 6(2), 225-234.
  • Artar, T. ve Fildiş, A. T. (2021). Türkiye’de cinsiyet eşitliği söylemi ve uygulamaları: Karşılaştırmalı analiz. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-18. doi: 10.29228/mukatcad.1
  • Arvate, P. R., Galilea, G. W., & Todescat, I. (2018). The Queen Bee: A myth? The effect of top-level female leadership on subordinate females. The Leadership Quarterly, 29(5), 533-548. doi: 10.1016/j.leaqua.2018.03.002
  • Ayyıldız Ünnü, N. A. (2015). Yönetim erkeklerin yönetimi mi? Yönetim bilimlerine eleştirel bir yaklaşım. O. Sürgevil-Dalkılıç (Ed.). ÇalışAnne: Kadın akademisyenlerin kaleminden çalışma yaşamında annelik içinde (ss. 215-246.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Ayyıldız Ünnü, N. A., Baybars, M. ve Kesken, J. (2014). Türkiye de kadınların üniversiteler bağlamında yetki ve karar verme mekanizmalarına katılımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (42), 121-134.
  • Buss, D. M. (1995). Psychological sex differences: Origins through sexual selection. American Psychologist, 50(3), 164-168. doi: 10.1037/0003-066X.50.3.164
  • Butler, J. (2008). Cinsiyet belası. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Çağlayan, K. (2015). Üniversitede kadın akademisyenlik. TÜRKTOB Dergisi, 4(16), 22-23.
  • Çakıroğlu Çevik, A. ve Gündüz Hoşgör, A. (2020). Women in higher education in Turkey: What has changed in 100 years? Journal of Higher Education & Science, 10(1), 45-55. doi: 10.5961/jhes.2020.366
  • Çelik, D. (2020). Feminist örgüt kuramları. International Journal of Academic Value Studies, 6(3), 231-243. doi: 10.29228/javs.45673
  • Çetinel, E., ve Yılmaz, S. E. (2016). Feminist teori: Yönetim ve organizasyon alanına eleştirel bir yaklaşım. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 119-148.
  • Çobanoğlu, F. (2018). Gender equality in Turkish higher education. International Journal of Higher Education, 7(5), 97-113. doi:10.5430/ijhe.v7n5p97
  • Demir, S. (2018). Akademide kadın: Farklı disiplinlerden kadınların akademideki yeri ve aile yaşamlarıyla etkileşimi. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6(1), 187-210. doi: 10.14782/marusbd.412643
  • Esen, Y. (2013). Gender discrimination in educational processes: An analysis on the experiences of studentship. International Online Journal of Educational Sciences, 5(3), 757-782.
  • Faniko, K., Ellemers, N., & Derks, B. (2020). The Queen Bee phenomenon in academia 15 years after: Does it still exist, and if so, why? British Journal of Social Psychology, 60(2), 383-399. doi: 10.1111/bjso.12408
  • Ferguson, K. E. (1984). The feminist case against bureaucracy. Philadelphia, PA: Temple University Press.
  • Gherardi, S. (2005). Feminist theory and organization theory: A dialogue on new bases. In H. Tsoukas & C. Knudsen (Eds.), The Oxford handbook of organization theory, (pp. 210-236)., Newyork, NY: Oxford University Press.
  • Göker, Z. G. ve Polatdemir, A. (2019). Türkiye’de yükseköğretim kurumlarında toplumsal cinsiyet eşitliği mekanizmaları: Bir temel değerlendirme çalışması. SU Gender & Research Worldwide Istanbul. https://research.sabanciuniv.edu/37976/2/univ_toplumsal_cinsiyet_raporu_30nisan.pdf adresinden elde edildi.
  • Halford, S., Savage, M., & Witz, A. (1997). Current developments in banking, nursing and local government. London: Macmillan Press.
  • Halifeoğlu, M. (2020). Akademinin habitusu ve toplumsal cinsiyeti: Kadın akademisyenler. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 5 (2), 167-181.
  • Hoştut, S. (2020). Türkiye’de devlet üniversitelerinin yönetim kurullarında kadın temsili. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 3(2), 250-269. doi: 10.33708/ktc.781912
  • Irefin, P., Ifah, S. S., & Bwala, M. H. (2012). Organizational theories and analysis: A feminist perspective. International Journal of Advancements in Research and Technology, 1(1), 71-97.
  • Kara, T. D., ve Kara, M. (2019, Nisan). Toplumsal cinsiyet ve Türkiye'de maden mühendisliği bölümlerinde kadın akademisyen olmak (Gender and being a woman academiiıan in mining engineering departments in Turkey). Türkiye 26. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi (IMCET 2019), Antalya.
  • Karakuş, E. (2021). Türkiye’de iş hayatında yönetimde kadın olmak: Cam tavan ve cam uçurum kavramları üzerine nitel bir araştırma. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 4(2), 244-264. doi: 10.33708/ktc.913033
  • Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Akademi.
  • Kark, R., & Eagly, A. H. (2010). Gender and leadership: Negotiating the Labyrinth. In J. C. Chrisler & D. R. McCreary (Eds.), Handbook of Gender Research in Psychology (pp. 443-468). New York, NY: Springer.
  • Keskin, F. ve Ulusan, A. (2016). Kadının toplumsal inşasına yönelik kuramsal yaklaşımlara dair bir değerlendirme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 26, 47-68. doi: 10.31123/akil.438558
  • Kılıç, A., & Bektaş, F. (2021). Women as school administrators: Problems and expectations (The case of Kilis province). International Journal of Scholars in Education, 4(2), 205-227. doi: 10.52134/ueader.974566
  • Korkmaz, H. (2016). Yönetimde kadin ve cam tavan sendromu. Alternatif Politika, Özel sayı II, 95-112.
  • Lamptey, A., Gaidzanwa, R. B., Mulugeta, E., Samra, S., Shumba, O., Assie-Lumumba, T. … Sunnari, V. (2015). A guide for gender equality in teacher education policy and practices. UNESCO. Retrieved from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000231646/PDF/231646eng.pdf.multi.
  • Lufler, R. S., & McNulty, M. A. (2022). The glass ceiling thickens: The impact of COVID-19 on academic medicine faculty in the United States. Medical Education Online, 27(1). doi: 10.1080/10872981.2022.2058314
  • Manfredi, S., Clayton-Hathway, K., & Cousens, E. (2019). Increasing gender diversity in higher education leadership: the role of executive search firms. Social Sciences, 8(6), 168. doi: 10.3390/socsci8060168
  • Moodly, A., & Toni, N. M. (2017). Accessing higher education leadership: Towards a framework for women’s professional development. South African Journal of Higher Education, 31(3), 138-153. doi: 10.20853/31-3-917
  • Nealy, M. (2008, February 7). ACE: Significant efforts needed to improve diversity in college presidency ranks. Retrieved from https://www.diverseeducation.com/leadership-policy/article/15086637/ace-significant-efforts-needed-to-improve-diversity-in-college-presidency-ranks
  • Negiz, N. ve Yemen, A. (2011). Kamu örgütlerinde kadın yöneticiler: Yönetici ve çalışan açısından yönetimde kadın sorunsalı. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24), 195-214.
  • Nielsen, M. W., Alegria, S., Börjeson, L., Etzkowitz, H., Falk-Krzesinski, H. J., Joshi, A., … Schiebinger, L. (2017). Opinion: Gender diversity leads to better science. Proceedings of the National Academy of Sciences, 114(8), 1740-1742. doi: 10.1073/pnas.1700616114
  • Noronha, S. D., & Aithal, P. S. (2020). Work-life balance issues encountered by working women in higher education sector. Scholedge International Journal of Management & Development, 7(5), 72-87. doi: 10.19085/sijmd070501
  • Ocak, A. (2021). Türk eğitim yönetiminde kadının adı yok. Alanyazın Eğitim Bilimleri Eleştirel İnceleme Dergisi, 2(1), 15-25.
  • O’Connor, P. (2018). Gender imbalance in senior positions in higher education: What is the problem? What can be done? Policy Reviews in Higher Education, 3(1), 28-50. doi: 10.1080/23322969.2018.1552084
  • O’Connor, P., & Irvine, G. (2020). Multi-level state interventions and gender equality in higher education institutions: The Irish case. Administrative Sciences, 10(4), 1-21. doi: 10.3390/admsci10040098
  • O’Connor, P., López, E. M., O’ Hagan, C., Wolffram, A., Aye, M., Chizzola, V., … Çağlayan, H. (2017). Micro-political practices in higher education: A challenge to excellence as a rationalising myth? Critical Studies in Education, 1-17. doi: 10.1080/17508487.2017.1381629
  • Organisation for Economic Co-operation and Development OECD. (2021). Education at a glance 2021: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris. Retrieved from https://www.oecd-ilibrary.org/education/education-at-a-glance-2021_b35a14e5-en#:~:text=The%202021%20edition%20includes%20a,of%20birth%20and%20regional%20location
  • Özkan, E. (2020). Cinsiyete dayalı mesleki ayrımcılık: Cam tavan ve kraliçe arı sendromu. Sosyolojik Düşün, 5(2), 127-138. doi: 10.37991/sosdus.826813
  • Özkanlı, Ö. (2010). Türkiye ve Avustralya’da yükseköğretim kurumlarında üst düzey kadın yöneticilerin durumu. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Projeler Raporu. https://berita.giveaway.my.id/host-https-dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/68700 adresinden elde edildi.
  • Öztürk, U. C. (2017). Akademideki topuk sesleri: Cam tavan perspektifinde göller bölgesi üniversitelerinin betimsel analizi. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(4), 202-213. doi: 10.25272/j.2149-8385.2017.3.4.17
  • Pereira, R., Borges, C., Williams, B., Coutinho, F., Soares, F., Vaz, G., … Meireles, M. J. (2021, June). Women and STEM: A methodology for studying factors affecting attractivity. In 2021 4th International Conference of the Portuguese Society for Engineering Education (CISPEE) (pp. 1-5). doi: 10.1109/CISPEE47794.2021.9507243
  • Perez‐Felkner, L. (2018). Conceptualizing the field: Higher education research on the STEM gender gap. New Directions for Institutional Research, 2018(179), 11-26. doi: 10.1002/ir.20273
  • Pittsburg University (2021, July 8). Global report on gender equality in public administration. United Nations Development Programme. Retrieved from https://www.undp.org/publications/global-report-gender-equality-public-administration
  • Poyraz, B. (2013). Akademi kadınların cenneti mi?Ankara Üniversitesi örneği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 1-18. doi: 10.1501/sbeder_0000000057
  • Richardson, J. T. E., Mittelmeier, J., & Rienties, B. (2020). The role of gender, social class and ethnicity in participation and academic attainment in UK higher education: An update. Oxford Review of Education, 46(3), 1-17. doi: 10.1080/03054985.2019.1702012
  • Rosa, R., & Clavero, S. (2022). Gender equality in higher education and research. Journal of Gender Studies, 31(1), 1-7. doi: 10.1080/09589236.2022.2007446
  • Rosa, R., Drew, E., & Canavan, S. (2021). An overview of gender inequality in EU universities. In E. Drew & S. Canavan (Eds.), The gender-sensitive university. A contradiction in terms? (pp. 1-15). London: Routledge.
  • Sağlamer, G., Tan, M. G., Çebi, P. D., Çağlayan, H., Gümüşoğlu, N. K., Poyraz, B., … Kahraman, S. Ö. (2018). Gendered patterns of higher education in Turkey: Advances and challenges. Women's Studies International Forum, 66, 33-47. doi: 10.1016/J.WSIF.2017.11.002
  • Savran, A. G. ve Demiryontan, T. N. (2016). Kadının görünmeyen emeği. İstanbul: Yordam Kitap.
  • Shah, C., Tiwana, M. H., Chatterjee, S., Jain, M., Lemanowicz, O., Tiwana, S., … Khosa, F. (2022). Sticky floor and glass ceilings in academic medicine: Analysis of race and gender. Cureus, 14(4). doi: 10.7759/cureus.24080
  • Subašić, E., Hardacre, S., Elton, B., Branscombe, N. R., Ryan, M. K., & Reynolds, K. J. (2018). “We for She”: Mobilising men and women to act in solidarity for gender equality. Group Processes & Intergroup Relations, 21(5), 707-724. doi: 10.1177/1368430218763272
  • Suğur, S. ve Cangöz, İ. (2016). Üniversite yönetiminde kadinlarin eksik temsili üzerinde toplumsal cinsiyet ilişkilerinin rolü. Amme İdaresi Dergisi, 49(3), 1-15. doi: 89-115. 10.26695/mukatcad.2017.0
  • Şentürk, B. (2015). Çokuz ama yokuz: Türkiye’deki akademisyen kadınlar üzerine bir analiz. ViraVerita E-Dergi, (2), 1-22.
  • Tahtalıoğlu, H. ve Özgür. H. (2020). Türki̇ye’ni̇n yükseköğreti̇m kurumlarında akademi̇syenleri̇n ı̇dari̇ görevleri̇ açisindan cam tavan algisi üzeri̇ne bi̇r araştirma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(41), 166-–190. doi: 10.30794/pausbed.655549
  • Tan, M. (2007). Eğitimde cinsiyetçilik: Farkında mıyız? Ankara: Desen.
  • Taşkın, P., & Nayir, F. (2021). Does university effect gender perceptions of teacher candidates in Turkey?: Reasons and iımplications. Multidisciplinary Journal of Gender Studies, 10(3), 258-278. doi: 10.17583/generos.5573
  • T. C. Kalkınma Bakanlığı. (2018). On birinci kalkınma planı (2019-2023): Kadının kalkınmadaki rolü özel ihtisas komisyonu raporu. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/KadininKalkinmadakiRoluOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf adresinden elde edildi.
  • Terzi, G. ve Deniz, L. (2020). Türkiye’de cam tavan üzerine yapılan lisansüstü tezlere yönelik bir meta-değerlendirme. Kesit Akademi Dergisi, 6(25), 423-452.
  • Thomson, A., Palmén, R., Reidl, S., Barnard, S., Beranek, S., Dainty, A. R. J., & Hassan, T. M. (2021). Fostering collaborative approaches to gender equality interventions in higher education and research: The case of transnational and multi-institutional communities of practice. Journal of Gender Studies, 1-19. doi: 10.1080/09589236.2021.1935804
  • Uluslararası Çalışma Örgütü [ILO]. (2014). Kadınlar için daha çok ve daha iyi işler: Ttürkiye’de kadınların insana yakışır işlerle güçlendirilmesi. https://www.ilo.org/ankara/projects/WCMS_380372/lang--tr/index.htm adresinden elde edildi.
  • Uluslararası Çalışma Örgütü [ILO]. (2019a, Kasım 1). ILO eğitimleri işletmelerdeki çalışanlar için toplumsal cinsiyet eşitliği farkındalığı yaratıyor. https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_726180/lang--tr/index.htm adresinden elde edildi.
  • Uluslararası Çalışma Örgütü [ILO]. (2019b, Nisan, 26). ILO, katılımcı toplumsal cinsiyet eşitliği denetimi eğitimi yoluyla toplumsal cinsiyet eşitliğinin ana akımlaştırılmasına katkıda bulunuyor. https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_701390/lang--tr/index.htm adresinden elde edildi.
  • Uluslararası Çalışma Örgütü [ILO]. (2020, Ocak 24). Türkiye’de cinsiyete dayalı ücret açığının azaltılması amacıyla ILO-TUİK işbirliği protokolü imzalandı. https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_735150/lang--tr/index.htmadresinden elde edildi
  • Uluslararası Çalışma Örgütü [ILO]. (2022, Nisan 14). ILO ve Türkiye kadın dernekleri federasyonu çalışma yaşamında cinsiyete dayalı şiddetle mücadele için güçlerini birleştiriyor. https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_842543/lang--tr/index.htm adresinden elde edildi.
  • United Nations Development Programme [UNDP]. (2020, March 6). Gender social norms index. Retrieved from https://www.undp.org/trinidad-and-tobago/news/gender-social-norms-index
  • United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization-International Institute for Higher Education in Latin America and the Caribbean [UNESCO-IESALC]. (2021, March 8). Women in higher education: Has the female advantage put an end to gender inequalities? Retrieved from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000377182
  • Vargel Pehlivan, P. (2017). Toplumsal cinsiyet bağlamında kuramsal yaklaşımlar: Bir literatür taraması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(31), 497-521.
  • Williams, D. A. (2014). Organizational learning as a framework for overcoming glass ceiling effects in higher education. New Directions for Institutional Research, 2013(159), 75-84. doi: 10.1002/ir.2005
  • World Economic Forum (2021). Global Gender Gap Report. Geneva: World Economic Forum. Retrieved from https://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2021.pdf
  • Yalçın, H. (2019). Cumhuriyet dönemi kadın imajı inşası (1928-1938). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Yenilmez, M. İ. (2016). Women in academia in Turkey: Challenges and opportunities. Journal of Administrative Sciences, 14 (28), 289-311.
  • Yıldız, S. (2018). Türkiye’de kadın akademisyen olmak. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(1), 29-40. doi: 10.5961/jhes.2018.245
  • Yılmaz, E. (2020). Eğitim kurumlarındaki kadınların idari pozisyonlarda başarısızlık algısını yaratan yapay engeller. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(3), 310-333.
  • YÖK Akademide Kadın Çalışmaları Birimi. (2020). Türkiye’de “Akademide kadın” başlığında sayısal veriler-2020. Yükseköğretim Kurulu. https://kadincalismalari.yok.gov.tr/Sayfalar/DuyuruDetay.aspx?did=13 adresinden elde edildi.
  • Ysseldyk, R., Greenaway, K. H., Hassinger, E., Zutrauen, S., Lintz, J., Bhatia, M. P., … Vera, T. (2019). A leak in the academic pipeline: Identity and health among postdoctoral women. Frontiers in psychology, 10, 1-17. doi: 10.3389/fpsyg.2019.01297
  • Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. (2021a). Birim istatistikleri. https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden elde edildi.
  • Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. (2021b). Özet öğretim elemanı sayıları raporu. https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden elde edildi.
  • Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2020). Türkiye’de “Akademide kadın” başlığında sayısal veriler-2020. Akademide Kadın Çalışmaları Birimi. https://kadincalismalari.yok.gov.tr/Sayfalar/DuyuruDetay.aspx?did=13 adresinden elde edildi.
There are 91 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Other Fields of Education
Journal Section Articles
Authors

Gülçin Terzi 0000-0003-0601-1424

Levent Deniz 0000-0002-5786-215X

Publication Date July 31, 2022
Published in Issue Year 2022 Volume: 23 Issue: 2

Cite

APA Terzi, G., & Deniz, L. (2022). Eğitim Fakülteleri Yönetiminde Kadın Temsilinin İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 23(2), 116-132. https://doi.org/10.12984/egeefd.1063357