Türkiye Selçuklularında Devlet Erkânının Eğlence Hayatı

Year 2006, Volume: 21 Issue: 1, 73 - 106, 01.06.2006

Mehmet Ersan

Abstract

Dinlenmek, neşelenmek, hoşça vakit geçirmek veya herhangi bir olayı kutlamak amacıyla gerçekleştirilen etkinlikler insan hayatının vazgeçilmezleri arasında yer alır. Genel olarak “eğlence” başlığı altında toplanabilen bu etkinlikler, Türkiye Selçuklularında devlet erkânmın resmî ve özel hayatının bir parçası olmuştur. Bu etkinliklerde, eğlence mekânı olarak saraylar ile özellikle atlı oyun ve gösterilerin yapıldığı meydanlar öne çıkar. Çeşitli vesilelerle düzenlenen eğlencelerde savaşa hazırlık niteliği taşıyan cirit, çevgan, avlanma, ok atma, güreş gibi askerî oyunlar, gösteriler, içkili—şarkılı ziyafetler, seyran, tavla ve satranç gibi oyunlar önemli bir tutar

Keywords

Türklerde Eğlence, Selçuklu, Türklerde Spor, Kubadâbâd

References

• A— Tarihi Kaynaklar _ _
• Abu’l-Farac Abu’ l—Farac Ibnü’ 1— lbri (G. Barhebraeus), Chronicon
• Syriacum, İngilizce’den Türkçe’ ye çev. Ömer Rıza Doğrul,
• Abâ ’l—Farac Tarihi, II, Ankara 1987. Ahmed b. Mahmud
• _ Ahmed b. Mahmud, Selçuk-nâme, I-II, Hz. Erdoğan Merçil,
• İstanbul 1977. Aksarayî Kerimüddin Mahmud Aksarayî, Müsameretü’l—Ahbar, neşr.
• Osman Turan, Ankara 1944; Türkçe çev., Mürsel Oztürk, Ankara 2000. Anna Komnena Anna Komnena, Alexiad, İngilizce çev., Elizabeth A. S.
• Dawes, London 1967; Türkçe çev. Bilge Umar, İstanbul 1996. Anonim Selçuknâme
• Anonim Selçuknâme neşr ve Türkçe çev. Feridun Nafız
• Uzluk, Istanbul 1952. Attaleiates Mikhail Attaleiates, Historia, neşr. İoannis D. Polemis, Atina 1997 Eflâkî Ahmed Eflâkî, Menâkzbü’l—Arijîn, I-II, nşr. Tahsin_Yazıcı,
• Ankara 1976; Türkçe çev., I-II, Tahsin Yazıcı, Istanbul 2001. İbn Bibi İbn Bibi, El—Evâmirü’l— Alâiyye fî’l—Umüri ’l—Alâiyye, (Tıpkı
• basım) Hazırlayan A. Sadık Erzi, Ankara 1956; Türkçe çev.
• Mürsel Öztürk, El—Evâmirü’l— Alâiyye fi’l—Umüri’l—Alâiyye
• (Selçuknâme), I, Ankara 1996. İbn Fazlân İbn Fazlân, Seyahatname, Türkçe çev. Ramazan Şeşen,
• İstanbul 1995. İbnü’l-Esir İbnü’l-Esir, el—Kâmil Ş’t-Tarih, X, neşr.__ C. J. Tcmberg,
• Beyrut 1966; Türkçe çev. Abdülkerim Ozaydın, Istanbul 1987. İbnü’z—Zahir Muhyiddin İbn Abdu’z—Zâhir, Risâle, Türkçe çev., Faruk
• Sümer, “Bey Bars’ın 1277 Yılındaki Anadolu Seferine Dair
• İbnü’z—Zahir’in Risalesinin Tercümesi”, Yabanlu Pazarı,
• İstanbul 1985, 56-95. Kaşgarlı Mahmud,
• Kaşgarlı Mahmud, Divanü Lügat—it—Türk, 11, Türkçe çev.
• Besim Atalay, 4. baskı, Ankara 1998. Khoniates Niketas Khoniates, Historia, Türkçe tere. Fikret Işıltan, Ankara 1995 Mevlânâ Mevlânâ Celâleddin, Divân—ı Kebir, l-V, Hazırlayan
• Abdülbaki Gölpınarlı, Ankara 1992.
• Nizamülmülk Nizamülmülk, Siyasetnâme, Türkçe çev., Nurettin
• Bayburtlugil, Istanbul 1987 Râvendî Râvendî, Râhat-üs—Sudür ve âyet—üs—Sürür, 11, Türkçe çev.
• Ahmed Ateş, Ankara 1960.
• B- Araştırma Eserleri Arık 2000 Baykara 1985 Baykara 2000 Baykara 2002 Baykara 2004 Baykara 2005 Çayırdağ 2001 Çınar 1993
• Danişmend 1983 Eberhard 1940 Eroğlu 1963 Ersoy 2002 Genç 1997 Halıcı 1993
• Kafesoğlu 1995 _ İbrahim Kafesoğlu, Türk Milli Kültürü, İstanbul. Kanat 2004 Klaviyo 1975, Köprülü 2004 Köymen 1992 Lytko 1995 Mercan 1990 Merçil 1991 Merçil 2000 Oral 1953 Ögel 2000 Öney 2005 Öney 1967
• Gönül Öney, “Iran Selçukluları ile Mukayeseli Olarak
• Anadolu Selçuklularında Atlı Av Sahneleri”, Anadolu
• (Anatolia), XI, 121—159. Öney 1978 Gönül Öney, Anadolu Selçuklu Mimarisinde Süsleme ve El
• Sanatları, Ankara. Özgüç ve Akok 1957 __ ..
• Tahsin Ozgüç— Akok, Mahmut, “Alayhan, Oresünhan ve
• Hızır İlyas Köşkü. Iki Selçuklü Kervansarayı ve Bir Köşkü”,
• Belleten XXI/81, 139 148. Pakalın 1983 Mehmet Zeki Pakalın,’ Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri
• Sözlüğü, I, 3. Baskı, Istanbul. Süslü 1989 Özden Süslü, Tasvirlere GöreAnadalu Selçuklu Kıyafetleri, Ankara. Taneri 1977 Aydın Taneri, Türkiye Selçukluları Kültür Hayatı, Konya. Turan 1980a _Osman Turan, Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi, Istanbul. Turan 1980b Osman Turan, Selçuklular Tarihi ve Türk- İslâm Medeniyeti, İstanbul Turan 1984 Osman Turan, Selçuklular Zamanında Türkiye Tarihi, İstanbul. Turan 1988 Osman Turan, Türkiye Selçukluları Hakkında Resmî
• Vesikalar, Ankara. Turan 2002 ReŞk Turan, “Türkiye Selçukluları ve Anadolu
• ' Beyliklerinde Teşkilat”, Türkler, VII, Ankara, 151-168.
• Uslu 2002 Recep Uslu, “Selçuklularda Müzik ve Literatürü”, Türkler,
• VI, Ankara, 162—173. Mehmet Ersan
• Resim 1: Üzerinde çevgan oynayanlar resmedilmiş minai kap. 99 Resim 2: Safevi devri minyatüründe çevgan oynayanlar.
• ' Resim 3: Kaşan Üslubundaki tabakta lir çalıp eğlenen çiü. lOl
• Resim 4 Saray musıki takımı.
• Resim 5 Konya köşkün den Selçuklu ç inisi
• Resim 6: Kralî eğlence, Şehname. Woma: q
• Resim 8: Kelile ve D ımne