Değer Aktarımında Bakım Personellerinin Çocuklar Üzerindeki Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 20, 459 - 481, 15.08.2018

Murat Şahin

Öz

Bu çalışmanın temel amacı devletin koruma bakım türlerinden birisi olan çocuk evlerinde bakım personellerinin değer aktarımında çocuklar üzerindeki etkisini ortaya koymak amacıyla yapılan bir durum (örnek olay) çalışmasıdır. Durum çalışması, bir olayın araştırmaya uygun gelebilecek bir yöntemle ayrıntılı bir
biçimde incelenmesidir. Koruma bakım türlerinden birisi olan çocuk evlerinde,
çocukların bakımlarından sorumlu olan bakım personelleri bulunmaktadır. Her
bir çocuk evinde vardiya usulü çalışan üç bakım personeli bulunmaktadır. Çocuk evlerinde kalan çocuklara değer aktarımında bakım personellerinin belirgin
bir etkisi vardır. Araştırmanın durumu değerlerin aktarımı olgusu çevresinde ele
alınmaktadır. Durumu sınırlandıran ise araştırmanın, çocuk evlerindeki bakım
personelinin koruma bakım altındaki çocuklara değer aktarımındaki etkisine
odaklanmasıdır. Bu odak kapsamında araştırmanın çalışma grubu, çocuk evlerinde kalan 7 – 12 yaş arasındaki çocuklar ve sözü edilen bu evlerde çalışan ve çocukların bakım ve gelişiminden sorumlu olan bakım personellerinden oluşmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın çalışma grubunu 16 bakım personeli ve 24 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmanın analizi nitel araştırmalarda kullanılan betimsel analiz
yöntemiyle yapılmıştır. Değerin ne olduğu ve nasıl oluştuğu kavramsal olarak ortaya konulduktan sonra bakım personelleri ile yapılan görüşmeler sonucunda bakım
personellerinin değer algısı ve değer aktarımındaki rolü incelenmiştir. Araştırmanın tartışma ve sonucuna göre değer aktarımı konusunda bakım personellerinin
belirgin bir etkisi olduğu ancak gerek bakım personelleri arasında gerekse kurum
içerisinde ortak bir yaklaşımın olmadığı yönündedir.
Anahtar Sözcükler : Değerler, Değerler Aktarımı, Çocuk Evleri ve Bakım
Personeli.
Abstract:
The main aim of this study is a case (case study) aimed at revealing the effects
of care personnel on value transfer to children in Children Care Homes, which is
one of the protection and care types of the state. Case study is a detailed examination of an event in a way that might be appropriate for the investigation. Children’s
homes, which are one of the conservation care types, have maintenance staff who
are responsible for the care of children. Each child has three care staff working in
the home. There is a significant effect of the caregivers in the transfer of value to
children staying in children’s homes. The state of the research is dealt with in the
context of the transfer of values. The study group of the research is children care
personnel responsible for the care of the children in the Children Care Homes in
Ankara. Our study was a qualitative study and total semi-structured interviews
were done with 16 care personnel within the scope of this study. The study is care
personnel responsible for the care of the children in the school aged between 7
and 12. In this context the working group of the study comprises 16 care staff and
24 children. The analysis of the research was made by descriptive analysis method
used in qualitative researches. After discussing what the value is and how it occurs conceptually, the role of the maintenance staff in value perception and value
transfer has been examined as a result of interviews with the maintenance staff.
According to the discussion and conclusion of the research, care personnel have a
significant influence on value transfer to children, but there is not a common approach neither among the care personnel nor at the institution.
Keywords: Values, Values Transfer, Children Care Homes and Care Personnel.

Anahtar Kelimeler

Değerler, Değerler Aktarımı, Çocuk Evleri ve Bakım Personeli

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Diyanet İşleri Başkanlığı Arasında İşbirliği Protokolü, 2011. http://cocukhizmetleri.aile.gov.tr/data/544e2562369dc318044059a9/diyanet_isleri_baskanligi_ile_aile_ve_sos.pol.bakanligi_arasinda_isbirligi_protokolu.pdf ANDERSEN, L. Margaret, ve TAYLOR, F. Howard, (2004), Sociology, Canada: Thomson Learning Academic Resource Center. AVCIOĞLU, Gürcan Şevket, (2011), Küresel Bilgi Teknolojileri ve Toplumsal Değerler, Konya: Çizgi Kitabevi. AYDIN, Mustafa, (2010), Bilgi Sosyolojisi, İstanbul: Açılımkitap Yayınları. BAŞER, Hacer, (2013), Çocuk Refahı Alanında Yeni Hizmet Modeli “Çocuk Evleri, Konya: Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. BİLGİN, Nuri, (2014), Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi, Ankara: Siyasal Kitabevi. BİREKUL, Mehmet, ve ALKIN, Ruhi Can, (2015), Sosyolojinin Doğuşunda Değerler Problemi. Değerler Bilançocu, Mavi Kitap, (Editör: Hasan Hüseyin Bircan & Bülent Dilmaç), Konya: Çizgi Kitabevi, 77-95. BRAITHWAITE, Valerie, (1997), The value orientations underlying liberalism conservatism, Australia: Personality And Individual Differences, 25, 575-589. BÜYÜKDÜVENCİ, Sabri, (2002), Değerin Değeri Üzerine. Bilgi ve Değer (Editör: Şahabettin Yalçın), Ankara: Vadi Yayınları, 249-253. BÜYÜKÖZTÜRK, Şener., ÇAKMAK, Ebru Kılıç, AKGÜN, Özcan Erkan, KARADENİZ, Şirin, ve DEMİREL, Funda, (2014), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: PegemA Yayıncılık. Çocuk Evleri Çalışma Usul ve Esasları, (2011), http://cocukhizmetleri.aile.gov. tr/data/54f6bfa2369dc5214cf853fb/cocuk_evleri_calisma_usul_ve_esaslari_ hakkinda_yonetmeligin_uygulanmasi_hakkinda_genelge_2.pdf CRESWELL, W, John, ve PLANO CLARK, L, Vicki, (2007), Designing and Conducting Mixed Methods Research, London: Sade Publication. DİLMAÇ, Bülent, (2002), İnsanca Değerler Eğitimi, Ankara: Nobel Yayınları. DİLMAÇ, Bülent, (2007), Bir Grup Fen Lisesi Öğrencisine Verilen İnsani Değerler Eğitiminin İnsani Değerler Ölçeği İle Sınanması, Konya: Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. DODD, C, Stuart, (1951), “On Classifying Human Values: A Step in the Prediction of Human Valuing”, American Sociological Review, 16 (5), 645-653. DÖNMEZER, Sulhi, (1994), Toplumbilim, İstanbul: Beta Yayınları ERKENEKLİ, Mehmet, (2012), “Kültürel Değer Çalışmalarında Yöntem ve Sosyolojik Araştırmalar İçin Bir Model Önerisi”, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:33, 221-230. ERSOY, Ersan, (2006), Değerler Farklılaşmalarının Sosyolojik Boyutu (Malatya Örneği), Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. ERTÜRK, Selahattin, (1972), Eğitimde “Program” Geliştirme, Ankara: H. Ü. Yayını. FICHTER, Joseph. (1990), Sosyoloji Nedir?, (Çev: Nilgün Çelebi), Konya: Selçuk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayını. GALL, D, Meredith, BORG, R, Walter ve GALL, P, Joyce, (1996), Educational research: An introduction (6th ed.) . White Planins, NY, England: Longman Publishing. GELLES, J, Richard, ve LEVİNE, Ann, (1995), Sociology,. New York: McGraw-Hill. GEYLAN, Talip, (2014), Türk Toplumun Değerler Eğitimine Bakışının Değerler Felsefesi Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe Anabilim Dalı, Ankara. GIDDENS, Anthony, (2005), Sosyoloji, (Hazırlayan: Cemal Güzel), Ankara: Ayraç Yayınları. GÖKALP, Ziya, (1992), Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri, İstanbul: MEB Yayınları. GÜNGÖR, Erol, (1993), Değerler Psikolojisi, Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı Yayınları. GÜNGÖR, Erol, (1998), Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Ötüken Yayınları. GÜR, Ayşegül, (2016), Çocuk Evlerinde Yaşayan Çocuklar İle Ailesiyle Birlikte Yaşayan Çocukların Akran İlişkileriyle Sosyal Davranışlarının İncelenmesi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. GÜRBÜZ, Sait, ve ŞAHİN, Faruk, (2015), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları. HACIKADİROĞLU, Vehbi. (2002). Değerlerin Temellendirilmesi. Bilgi ve Değer (Editör: Şahabettin Yalçın), Ankara: Vadi Yayınları, 35-43. HANÇERLİOĞLU, Orhan, (1986), Toplum Bilim Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi JENKS, Chris, (2012), Temel Sosyolojik Dikotomiler, (Çev: İhsan Çapcıoğlu), Ankara: Birleşik Yayınevi. KESKİN, Yakup, (2016), Değer, İnanç ve Norm İlişkisi. Değerler Bilançocu, Sarı Kitap, (Editör: Hasan Hüseyin Bircan & Bülent Dilmaç), Konya: Çizgi Kitabevi, 125-150. KLUCKHOHN, Clyde, (1962), Values anda Value Orientations In The Theory of Action: an Exploration In Definition And Classification”, Parsons, E. A. S. (Eds.), Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, Toward a General Theory of Action (Fifty Printing), 388-433. Koca, A. İ. (2009), Üniversite Öğrencilerinin Değerleri ve Bireysel Özellikleri İle Kariyer Tercihleri Arasındaki İlişki: Çukurova Üniversitesi’nde Bir Araştırma, Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. KORKMAZ, Alemdar, (2013), “Değerler Sosyolojisi”, Ankara: Toplum Bilimleri Dergisi, 7 (14), 51-78. KUŞDİL, M, Ersin, ve KAĞITÇIBAŞI, Çiğdem, (2000), “Türk Öğretmenlerin Değerler Yönelimi ve Schwartz Değer Kuramı”, Türk Psikoloji Dergisi, 15 (45), 59- 76. MACIONIS, J, John, (2003), Sociology, New Jersey: Upper Saddle River. MCMILLAN, H, James, (2000), Educational Research: Fundamentals For The Consumer (3. Baskı), New York: Longman. MENDARS, Henri, (2009), Sosyolojinin İlkeleri, (Çev: Buket Yılmaz), İstanbul: İletişim Yayınları. MERRIAM, B, Sharan, (2013), Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, (Çev: Selahattin Turan), Ankara: Nobel Yayıncılık. MISCHEL, Walter, (1990), Personality dispositions revisited and revised: A View After Three Decades, New York: Handbook Of Peronality, Teory And Research, 111-134. MORSÜMBÜL, Şebnem, (2014), Değerlerin Kuşaklar Arası Değişimi: Ankara Örneği, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi. NALBANT, Şerife, (2016), Korunmaya Muhtaç Çocuklarda Çocuk Evleri Bakım Modelinin Toplumsallaşmaya İlişkin Rolü: Kayseri Örneği, Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. NEWMAN, M, David, (2004), Sociology. California: Pine Forge Press. ÖZENSEL, Ertan, (2003), “Sosyolojik Bir Olgu Olarak Değer”, Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (3), 217-23. Özkan, Recep, (2011), “Toplumsal Yapı, Değerler ve Eğitim İlişkisi”, Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:19, Nu:1, 333-344. PARSONS, Talcott, (1951), The Social System, New York: The Free Press. PARSONS, Talcott, (1961), An Outline of the Social System, T.Parsons, E.Shills, K. D. Naegele, J. R. Pitts (Eds), Theories of Society I, 30-79. New York: The Free Press. PARSONS, Talcott, ve SHILS, A, Edward, (1962), Values, Motives, and Systems of Action, T. Parsons, E. A. Shils (Eds.), Toward a General Theory of Action (Fifty Printing), 45-275. Massachusetts: Harvard University Press. PUNCH, F, Keith, (2005), Sosyal Araştırmalara Giriş Nicel ve Nitel Yaklaşımlar, (Çev: Dursun Bayrak, H. Bader Arslan & Zeynep Akyüz), Ankara: Siyasal Kitabevi. RICHTER, Rudolf, (2012), Sosyolojik Paradigmalar, (Çev: Necmeddin Doğan). İstanbul: Küre Yayınları. ROKEACH, Milton, (1973), The Natüre of Human Values, New York: Free Press. SALİM, Muammer, (2011), Geçmişten Günümüze Türkiye’de Çocuk Koruma Politikaları Ve Sosyal Hizmetler Ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. SCHAEFER, T, Richard, ve LAMM, P, Robert, (1995), Sociology, New York: McGraw-Hill. SCHWARTZ, H, Shalom, ve BILSKY, Wolfgang, (1990), “Toward a Psychological Structure Of Human Values”, Journal of Personality and Social Psychology, 53 (3), 550-562. SCHWARTZ, H, Shalom, (1992), “Universal in The Content And Structure Of Values: Theoretical Advances and Emprical Tests in 20 Countries”, (Editor: M. Zanna). Advances In Experimental Social Psyhology, 1-65. New York: Academic Press. SCHWARTZ, H, Shalom, (1994), “Beyond individualism and collectivism: New cultural dimensions of values”, CA: Sage, Individualism and collevtivism: Theory, method, and applications, 85-119. SCHWARTZ, H, Shalom, (2012), “An Overview of The Schawrtz Theory of Basic Values”, Online Reading in Psychology and Culture, 2, (1), 1-20. SHÇEK Genel Müdürlüğü, 2010 Yılı Faaliyet Raporu, Ankara. Sosyal Hizmetler Kanunu, 1983. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2828.pdf TEPE, Harun, (2002), Değerler ve Değer Bilgisi. Bilgi ve Değer (Editör: Şahabettin Yalçın), Ankara: Vadi Yayınları, 342-353. THIO, B, Alex. (2005), Sociology. USA: Library of Congress Cataloging in Publication Data. Thompson, E, William, ve HICKEY, V, Joseph, (2005), Society In Focus, Boston: Person / Allyn and Bacon. TOKU, Neşet, (2002), Değerlerin Dilemması: Sübjektiflik ve Objektiflik. Bilgi ve Değer (Editör: Şahabettin Yalçın), Ankara: Vadi Yayınları, 101-113. TÜRKDOĞAN, Orhan, (2012), Çağdaş Bilimsel Araştırma Metodolojisi ve Sorunları, İstanbul: IQ Yayıncılık. ÜLKEN, Hilmi Ziya, (1957), Sosyolojiye Giriş, İstanbul: Ülken Yayınları. ÜLKEN, Hilmi Ziya, (2001), Bilgi ve Değer, İstanbul: Ülken Yayınları. WEBER, Max, (2002), Sosyoloji’nin Temel Kavramları, (Çev: Medeni Beyaztaş), İstanbul: Bakış Yayınları. WEBER, Max, (2011), Protestan Ahlâkı ve Kapitalizmin Ruhu, (Çev: Milay Köktürk), Ankara: Bilgesu Yayıncılık. YILDIRIM, Ali, ve ŞİMŞEK, Hasan, (2006), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları. YILDIRIM, Şeyda, (2013), Çocuk Evinde Kalan Çocukların İlişki Dinamikleri: İzmir Örneği, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi. ZIJDERVELD, C, Anton, (2013), Kültür Sosyolojisi, (Çev: Kadir Canatan), İstanbul: Açılımkitap Yayınları.