Okul Yöneticilerinin Mevzuattan Kaynaklanan Sorumluluklarına Ek Olarak Sahip Olmaları Gerektiğini Düşündükleri Sorumluluklar

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 22, 109 - 123, 15.04.2019

Caner Cereci

Öz

Öz:

Sorumluluk, genel olarak bir işi istenilen nitelikte ve nicelikte yapma zorunluluğu olarak tanımlanmaktadır. Okul yöneticilerinin, hukuk kuralları tarafından belirlenmiş sorumlulukları bulunmaktadır. Ancak bazı durumlarda okul yöneticileri hukuksal olarak tanımlanmış olmasa bile, bazı ek sorumlulukları yüklenmek için gönüllü olmaktadır. Yönetim etkinliklerinde ek sorumluluklar alabilmek riske rağmen inisiyatif alabilmeyi ve proaktif sorumluluğu ifade etmektedir. Risk endişesi olmadan, inisiyatif gösterebilen yöneticiler liderlik konusunda yol alabileceklerdir. Yöneticinin fazladan yüklendiği sorumluluklar, yönetimde etkililiğin (Drucker, 1994) ve işe adanmışlığın (Karip, 2004) bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Fazladan sorumluluk alabilen yöneticiler, sorumlu liderlik kavramıyla ilişkilendirilebilir. Bu çalışmanın amacı okul yöneticilerinin mevzuattan kaynaklanan sorumluluklarına ek olarak sahip olmaları gerektiğini düşündükleri sorumlulukları ortaya koymaktır. Tarama modelindeki çalışmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Ankara ili kamu okul yöneticilerinden oluşan çalışma grubuyla yapılan görüşmelerde 69 okul yöneticisinin görüşleri alınmıştır. Okul yöneticilerinin çoğunluğu, yeterince sorumluluk sahibi olduklarını düşünmekte ve eksorumluluk yerine, var olan sorumluluklarının aynı oranda yetki ile dengelenmesi gerektiğini ifade etmektedir. Ayrıca bazı okul yöneticileri personel işlerine ve mali işlere yönelik ek sorumluluklar istemektedir. Araştırmanın sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin personelin seçilebilmesi, özlük haklarının belirlenebilmesi ve tüm ödül ve ceza işlemlerinin sorumluluğunun üstlenilmesine ilişkin personel yönetimi konusunda daha özerk bir konumda görev yapmak istedikleri görülmektedir. Bunun yanında, okul yöneticilerinin okulların mali kaynak sorununu, kendilerine yetki verildiğinde çözebileceklerine inandığı ortaya çıkmıştır.

En Az 250 Kelimelik Özet

Anahtar Sözcükler: (En Az 3 Anahtar Sözcük)

Anahtar Kelimeler

Okul Yöneticileri, Sorumluluk, İnisiyatif

Responsibilities Which School Administrators Wish to Have in Addition Their Responsibilities in Terms of Legislation

Öz

Responsibility is defined as the obligation to carry out a job in the desired quality and quantity. School administrators have responsibilities set by law. In some cases, however, school administrators volunteer to undertake some additional responsibilities even if they are not legally obligated. To be able to take additional responsibilities in management activities, to take initiative despite the risk and to be proactive. Without risk concerns, administrators who can take the initiative can take the lead in leadership. The responsibilities of the administrators are overloaded as an indicator of effectiveness in management (Drucker, 1994) and commitment to work (Karip, 2004). Administartors who can take extra responsibility can be associated with the concept of responsible leadership. Our main motivation for this study is to demonstrate the responsibilities that school administrators think they should have in addition to their responsibilities set by law. This research is designed based on the phenomenological qualitative research method and participants of this study are 69 school administrators working in Ankara. The majority of school administrators think they have sufficient responsibility and state that their existing responsibilities must be balanced with authority instead of additional responsibility. In addition, some school  administrators volunteer to undertake additional responsibilities about staff and financial affairs. According to the results of the study, it is seen that the school administrators want to work in a more autonomous position in personnel management regarding the selection of personnel, determination of personal rights and taking responsibility for all awards and penalties.

Anahtar Kelimeler

School Administrators, Responsibility, İnitiative

Kaynakça

• Akın, Uğur, (2012), Kamu İlköğretim Okulu Müdürlerinin Kişisel İnisiyatif Alma Durumları ve Öz-yeterlikleriyle İlişkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara. Aydın, İnayet, (2012a), Eğitim ve Öğretimde Etik, Ankara: Pegem Akademi. Aydın, İnayet, (2012b), Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik, Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Balcı, Ali, (2010), Açıklamalı Eğitim Yönetimi Terimleri Sözlüğü, Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Başaran, İbrahim Ethem, (2000), Eğitim Yönetimi, Nitelikli Okul, Ankara: Feryal Matbaacılık. Brinkmann, Johannes, (2007), “Responsibility Sharing (Elements of a Framework for Understanding Insurance Business Ethics)”, Research in Ethical Issues in Organizations, 33:85-113. Brinkmann, Johannes, (2013), Combining Risk and Responsibility Perspectives: First Steps. Journal of Business Ethics, 112:567-583. Bursalıoğlu, Ziya, (2005), Eğitim Yönetiminde Teori ve Uygulama, Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Çelik, Vehbi, (2013), Eğitimsel Liderlik, Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Çümen, Servet, (2014), Okul Yöneticilerinin Karşılaştıkları Yönetsel Sorunlar Hakkındaki Düşünceleri Zonguldak İli Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fatih Üniversitesi, İstanbul. Demirtaş, Hasan ve Özer, Niyazi, (2014), “Okul Müdürlerinin Bakış Açısıyla Okul Müdürlüğü”, Kastamonu Eğitim Dergisi, XXII,1:1-24. Denig, Stephen ve Quinn, Terrence, (2001), “Ethical Dilemmas for School Administrators”, High School Journal, LXXXIV, 4:43 - 57. Devellioğlu, Ferit, (2001), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Yayınları. Dinçer, Ömer ve Fidan, Yahya, (1996), İşletme Yönetimi, İstanbul: Beta Yayınları. Doğan, Selen ve Karataş, Abdullah, (2012), “Örgütlerde Sosyal Sorumluluk Bilinci ve Güven Ortamının Oluşturulmasında Etiğin Önemi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, XXVI, 1:93-109. Drucker, Peter, (1994), Yönetim, Görevleri, Sorumlulukları, Uygulamaları, Fatoş Dilber (Çev.), Ankara: ODTÜ Yayınları. Erdem, Ali, Rıza (1997), “İçerik Kuramları ve Eğitim Yönetimine Katkısı”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3:68-77. Fişek, Kurthan, (2011), Yönetim, Ankara: Kilit Yayınları. Gomez, Laura, Liliana, (2008), Voluntary Action and Responsibility in Aristotle,Web:www.academia.edu/4880228/Voluntary_Action_and_Responsibility_in_Aristotle adresinden 13 Eylül 2013 tarihinde alınmıştır. Gökçe, Orhan, (2006), İçerik Analizi Kuramsal ve Pratik Bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi. Gözler, Kemal, (2013), İdare Hukuku, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. Henderson, James ve Hoy, Wayne, (19-23 March 1982), Leader Authenticity: The Development and Test of an Operational Measure, Paper presented at the American Educational Research Assocation 66th, New York, USA. Hoy, Wayne ve Miskel, Cecil, (2010), Eğitim Yönetimi, (Çev. Ed. S. Turan), Ankara: Nobel Yayınları. Kantos, Zehra, Ertan, (2010), İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Kamu ve Özel İlköğretim Okulları için Bir Hesap Verebilirlik Modeli, (Yayımlanmamış Doktora tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara. Karip, Emin, (2004), “Yönetim Biliminin Alanı ve Kapsamı”, Eğitim ve Okul Yöneticiliği El Kitabı, (ed. Yüksel Özden), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 1-39. Koç, Yağmur, (2015), Kamu Ortaöğretim Okulu Müdürlerinin Hukuksal Yetkilerini Kullanımına İlişkin Görüşleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara. Mallia, Margaret, (5-8 July 1992), The Principal as Manager, Paper presented at The Australian National Conference of The Australian Council For Educational Administration, Darwin, Australia. Nyhan, Ronald, (2000), “Changing The Paradigm, Trust And Its Role in Public Sector Organizations”, American Review of Public Administration. XXX, 1:87-109. Roochnik, David, (2007), “Responsible Fictions”, Responsibility, (ed. Darling-Smith B. vd.), Plymouth: Lexington Press, 15-26. Smit, Arnold, (2013). “Responsible Leadership Development Through Management Education: A Business Ethics Perspective”, African Journal of Business Ethics, VII, 2:45-51. Tatlıoğlu, Kasım, (2014), “Üniversite Öğrencilerinin Baş Faktör Kişilik Kuramına Göre Kişilik Özellikleri Alt Boyutlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi”, Tarih Okulu Dergisi, VII, 17:939-971. Taymaz, Haydar, (2000), Okul Yönetimi, Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Tozkoparan, Güler, (2013), “Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Yöneticiler Üzerinde Bir Araştırma”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, IX, 2:189-231. Turan, Hatice, (2007), Çankaya İlçesinde Görev Yapan İlköğretim Okul Müdürlerinin Yönetim İşlevlerinde Karşılaştıkları Sorunlar ve Sorun Çözme Uygulamaları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara. Türkeri, Mehmet, (2008), Etik Kuramları, Ankara: Lotus Yayınları. Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan, (2011), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yılmaz, Ercan, (2006), Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya. Yılmaz, Nihat ve Doğan, Kadir, Caner (2013), “Max Weber’de Etik-Siyaset İlişkisi”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, VIII, 6:881-893.