Piyano Eğitiminde Görsel Hafızaya Dayalı Ezberleme Teknikleri

Year 2016, Volume: 16 Issue: 65, 111 - 128, 15.10.2016

İzzet Yucetoker

Abstract

Problem Durumu: Johann
Sebastian Bach, neredeyse her türde eserler veren barok dönemin en büyük
bestecilerinden biridir. Sanatsal boyutta çok büyük eserlere imza atan Bach,
eğitim alanında da önemli yapıtlar vermiş, bu alanda büyük hizmetlerde
bulunmuştur. Gerek konservatuarlarda, gerek güzel sanatlar fakültelerinde,
gerekse eğitim fakültelerinin müzik bölümlerinde Bach’ın eğitim amaçlı
bestelemiş olduğu eserler sıklıkla kullanılmaktadır. Eğitim amaçlı yazılan
eserlerinin arasında envansiyonlar, barok stil kavramının geliştirilmesinde, polifoni
anlayışının öğretilmesinde, süslemelerin öğretilmesinde, tema yapısının
öğretiminde, iki el koordinasyonunun kavratılmasında ve tuşe hâkimiyetinin
geliştirilmesinde önemli rol oynadığı için önemli olduğu düşünülmektedir.
Yapılan bu çalışmada Bach’ın eğitimsel yapıtları arasından iki sesli
envansiyonlar seçilmiş, eserlerin görsel öğrenciye yönelik ezberleme
tekniklerinden bahsedilmiştir. Böylelikle bu çalışma, piyano eğitiminde önemli
yere sahip olan envansiyonların öğrenciler tarafından daha kolay
kavranabilmesi, algılanabilmesi, zihinde tutabilinmesi ve ezberlenebilmesi
açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada, envansiyonları çalışırken
görsel hafızaya yönelik ezberlenme tekniklerinin kullanılması bu eserlerin
kolay öğrenilmesi açısından önemli olduğu vurgulanmıştır. Bu amaç doğrultusunda
“piyano eğitiminde ezberleme tekniklerinin ve görsel öğeler kullanılmasının
ezber çalma becerisi üzerindeki etkisi nedir?” problem durumundan yola
çıkılarak alt problemler geliştirilmiş ve sonuçlara ulaşılmıştır.

Araştırmanın Amacı: Bu
araştırmanın amacı,  Bach’ın eğitim
amaçlı bestelediği envansiyonların piyano eğitiminde görsel hafızaya dayalı
ezberleme çalışmalarının görsel öğrenci üzerindeki etkisini tespit etmektir.
Görsel hafızası yüksek ve düşük olan öğrencilerin ezberleme teknikleri hakkında
bilgi oluşturma süreçleri birbirleriyle karşılaştırılmakta ve öğrencilerin
görsel hafızasını güçlü yapan yönler tartışılmaktadır.

Araştırmanın Yöntemi: Bu
çalışma deneysel araştırma niteliğindedir ve araştırmanın yürütülmesinde
kontrol gruplu ön test-son test araştırma modeli kullanılmıştır. Çalışmaya
katılan deney ve kontrol grubu öğrencileri, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından
hazırlanan “öğrenme stilleri” ölçeği kullanılarak seçilmiş ve böylece çalışmaya
yeni bir boyut kazandırılmıştır. Aynı sınıfta okuyan 30 öğrenciye “öğrenme
stilleri” anketi uygulanmış ve sonucunda görsel hafızası güçlü olan 13 öğrenci
seçilmiştir. Ancak deney ve kontrol gruplarının eşitlenmesi bakımından 12
öğrenci araştırmaya alınmış, 1 öğrenci ise bu araştırma dışında bırakılmıştır.
Yapılan anket sonuçlarının çözümlenmesinde merkezi dağılım ölçülerinden frekans
ve yüzdelik ölçmelerden yararlanılmıştır. Deneysel süreçte ezber ile ilgili
kazandırılması gereken davranışlar gerek literatür yardımıyla gerekse uzman
kişilerin görüşleriyle belirlenerek gözlem formu oluşturulmuştur. Araştırmada
deney ve kontrol grubunun kullandıkları eserler, Eskioğlu’nun envansiyonlar
üzerine yapmış olduğu yüksek lisans tezinde “envansiyonların çaldırılma sırası”
bulgularına göre seçilmiştir. Bu sonuç doğrultusunda öğrencilere do majör ve re
minör envansiyonlar çaldırılmıştır. Öğrenme stillerine göre seçilen deney ve
kontrol grupları oluşturulurken piyano çalma seviyeleri göz önünde
bulundurulmuş, her iki grupta da farklı seviyelerde öğrencilerin bulunmasına
özen gösterilmiştir. Deney grubuna 6 hafta boyunca eserlerin ezberleme
yöntemleri anlatılarak çalıştırılmıştır. Ön test ve son test uygulamaları
sonucu elde edilen veriler karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Ön test
ve son test kayıtları, var olan gözlem formu kullanılarak araştırmacı ve iki
uzman kişi tarafından gözlemlenmiştir.

Araştırmadaki
veriler SPSS 13.0 istatistiksel paket programı kullanılarak elde edilmiştir.
Ezberleme ve görsel öğelerden haberdar olan deney grubu ve bunlardan haberdar
olmayan kontrol grubu arasındaki fark Mann-Whitney U testi uygulanarak
incelenmiştir. Bunun yanında deney grubunun ön test-son test ve kontrol
grubunun ön test-son test arasındaki farkı görmek için Wilcoxon işaret
testinden yararlanılmıştır. Gözlem sonucu elde edilen veriler, güvenilirlik
sağlayabilmek açısından araştırmacı ve iki uzman tarafından tekrar gözden geçirilmiş
ve var olan ölçek üzerinden tekrar puanlama yapılmıştır. Bu güvenilirliği
ölçmek için ise Spearman Sıra Korelasyonu Analizi uygulanmıştır. 

Araştırmanın Bulguları: Araştırmacı
ve iki uzmanın geçerlilik ve güvenilirliği ölçmek için yapılan Sperman Sıra
Korelasyonu bulgularında ön test ve son test puanları arasında pozitif yönde
anlamlı bir korelasyon olduğunu göstermektedir.

Yapılan
Mann Whitney U testi analiz sonuçlarında deney-kontrol grupları arasında ön
test için anlamlı bir farkın olmadığı (U=18; p=1) görülmektedir. Bu duruma göre
deney ve kontrol grubundaki öğrencilerinin notaları, ezbere doğru çalabilme
davranışından haberdar olmadığı görülmektedir. Yapılan Mann Whitney U testi
analiz sonuçlarında deney-kontrol grupları arasında son test için deney
grubunun lehine anlamlı bir fark olduğu (U=.500; p=.004) görülmektedir. Bu
durum, deney grubundaki öğrencilerin ezberleme tekniklerini öğrendikten sonra
notaları ezbere çalabilme davranışı kazanımında olumlu yönde gelişme
gösterdiği, ezberleme teknikleri öğretilmeyen kontrol grubunun ise bu davranışı
kazanamadığı şeklinde yorumlanabilir.

Yapılan
Wilcoxon testi bulgularında kontrol grubu için yapılan gözlem sonucunda ön test
ve son test arasında fark yoktur. (z= .962, p=.336) İstatistiksel sonuçlara
bakıldığında envansiyon eserlerini çalışırken ezberleme ile ilgili çalışmaları
yapmayıp sadece nota çalmaya devam eden kontrol grubunun çalışma sonunda
ezberleme becerisinin kazanılmadığı görülmüştür. Deney grubunun yapılan gözlem
sonucunda ise ön test ve son test arasındaki gelişim düzeyi anlamlıdır. (z=
2,251, p=.024) İstatistiksel sonuçlara bakıldığında envansiyon eserlerini
çalışırken ezberleme ile ilgili çalışmaları düzenli olarak yapan ve ezberleme
tekniklerine göre eseri izleyen deney grubunun çalışma sonunda ezberleme
becerisinde başarı sağladıkları görüşmüştür.

Araştırmanın Sonuçları ve
Önerileri: Görsel öğrenmeye dayanan ezberleme teknikleri,
öğrencilerin, envansiyon temalarındaki notaları ezbere çalabilme davranışını
önemli ölçüde geliştirmektedir. Görsel öğrenmeye dayanan ezberleme teknikleri,
öğrencilerin, envansiyon temalarının ritim kalıplarını ezbere doğru
uygulayabilme davranışını önemli ölçüde geliştirmektedir. Görsel öğrenmeye
dayanan ezberleme teknikleri, öğrencilerin, envansiyon temalarının
tonalitelerini ezbere doğru çalabilme davranışını olumlu yönde
geliştirmektedir. Görsel öğrenmeye dayanan ezberleme teknikleri, öğrencilerin,
envansiyon temalarının yapısını doğru kavrayabilme davranışını büyük ölçüde
geliştirmektedir. Görsel öğrenmeye dayanan ezberleme teknikleri, öğrencilerin,
envansiyon temalarının eser içerisindeki yerlerini hatırlayabilme davranışını
önemli ölçüde geliştirmektedir. Görsel öğrenmeye dayanan ezberleme teknikleri,
öğrencilerin, envansiyon temalarını bütün olarak görebilme davranışını büyük
ölçüde geliştirmektedir.

Envansiyonlar
piyano eğitiminde önemli eserlerdir. Kontrpuan stilini mükemmel bir biçimde
sağlayan bu eserleri çalarken öğrenciler zorlanmaktadır. Ancak bu eserler zor
olmasına rağmen kişiye teknik, müzikalite, yorum gücü ve bunun gibi özellikleri
kazandırmaktadır. Bu yüzden piyano eğitimcileri envansiyonları repertuarlarına
alıp öğrenciye çaldırmaları öğrencinin seviyesinde önemli ölçüde artış
olabileceği düşünülmektedir. Öğrenme stilleri konusu eğitim alanında önemli bir
yere sahiptir. Her kişinin farklı bir öğrenme alanı olabilir. Piyano çalan
öğrencilerin öğrenme stilleri belirlenerek o öğrenme şekline göre dersin
işleyiş şeklini değiştirerek başarının artacağı düşünülmektedir. Görsel
öğrenciler, ezbere çaldıkları envansiyonların içerisindeki bütün öğeleri doğru
çalabilme davranışlarını geliştirmeleri açısından, görsel ezberleme yaklaşımını
kullanmalıdırlar. Bu araştırmada kullanılan öğeler sadece görsel öğrenciler
için çalışılmıştır. Ancak öğretim elemanları bu öğeleri kendi eğitim
deneyimlerine veya başka kaynaklara başvurarak şekillendirmelidirler. Görsel
öğrenme stiline uygun olan öğrenciler haricinde başka öğrenme alanına sahip
öğrenciler için de buna benzer yeni çalışmalar yapılmalıdır.

Keywords

Piyano eğitimi, öğrenme stilleri, ezber çalma, envansiyon

The Visual Memory-Based Memorization Techniques in Piano Education

Abstract

Problem Statement:
Johann Sebastian Bach is one of the leading composers of the baroque period. In
addition to his huge contributions in the artistic dimension, he also served
greatly in the field of education. This study has been done for determining the
impact of visual memory-based memorization practices in the piano education on
the visual student. Problem statement is what is the effect of memorization
techniques and visual elements usage in reciting skill?

Methods: This research
is an empirical study, which was done with the control group. 12 sophomore
students from the Bolu University Division of Musical Education were chosen to
form the groups. Their levels were determined, and the experiment and control
groups were built up with 6 students in each. Following the preliminary test
implemented on the experiment and control groups, the students in experiment
group were informed about the memorization techniques for 6 weeks. Then the
inventions were practiced by them. The students in the control group were not
trained or informed about the memorization techniques. At the end of this
period, the measurements applied in the preliminary test were re-implemented to
the members of both of the groups. The data extracted out in the preliminary
and final tests were statistically analyzed.

Findings and Results:
As a result of applying the Mann Whitney U and Wilcoxon signed rank tests to
the data obtained from the tests, it was found out that there were no
differences between experiment and control groups in the level of preliminary tests.
Moreover, it was pointed out that in the final test, a substantial difference
of level emerged in favor of the experiment group. As a result of this case, it
was concluded that the experiment group that had memorization practices
acquired positive development in favor of playing the inventions from their own
memory. The proposals around this result were introduced in the study.

Keywords

Piano education, learning styles, memorization, invention.

References

• Alpan, B.G., Ozer, A., Erdamar, K.G., & Subasi, G. (2014). The development of a student teacher concerns scale. Eurasian Journal of Educational Research, 54, 151-170.
• Apaydinli, K. (2016). Investigation of usability of Domenico Scarlatti’s intermediate level sonatas in piano education. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 45, 173-188, Spring III 2016.
• Ayvaci, H.S., & Devecioglu, Y. (2002). Kavram haritasinin fen bilgisi basarisina etkisi. Ankara: Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Egitimi Kongresi’nde sunulmus bildiri, Orta Dogu Teknik Universitesi.
• Bach, A.M. (1958). Anna Magdalena Bach’in hatiralari. Ankara: Ses ve Tel Birligi Yayinlari.
• Buke, A. (2005). Bach, yasami ve eserleri. Istanbul: Kabalci Yayinevi.
• Buke, A., & Altinel, I.M. (2006). Muzigi yaratanlar, barok donem. Istanbul: Dunya Yayincilik.
• Duru, E.G. (2013). Keman egitiminde ezber yontemine dayali ogretim programinin ogrenci performansina etkisi. Yayinlanmamis Doktora Tezi. Burdur.
• Eroglu, O. (2010). Muzik egitimi anabilim dali ogrencilerinin piyano eserlerini ezbere calma basarilarinda analitik ezberleme yaklasimlarinin etkililigi. Yayinlanmamis Doktora Tezi. Gazi Universite Egitim Bilimleri Enstitusu, Guzel Sanatlar Egitimi Anabilim Dali Muzik Ogretmenligi Bilim Dali, Ankara.
• Ernst, A. (1991). Lehren und lernen im instrumentalunterricht. Mainz: B. Schott’s Sohne
• Eskioglu, I. (2003). Johann Sebastian Bach’in Envansiyonlari’nin piyano egitimi dagarcigindaki onemi ve bu yapitlarin incelenmesi. Muzik Sempozyumu. 30 – 31 Ekim. Inonu Universitesi, Malatya.
• Gordon, S. (1995). Etudes for piano teachers – reflections on the teachers art. New York: Oxford University Press.
• Gokbudak, Z. S. (2003). Piyano egitiminde etkin ogretim icin ogrencilerin ogrenme durumlarinin rolu. Cumhuriyetimizin 80. Yilinda Muzik Sempozyumu Bildirileri. Inonu Universitesi, Malatya.
• Kahramansoy, C. (2006). Muzik ogretmenligi programlarinda gorevli piyano ogretim elemanlarinin muzik alan bilgisinin derse transferi. Yayinlanmamis Yuksek Lisans Tezi. Abant Izzet Baysal Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu, Bolu.
• Kasap, B. T. (2004). Muzik ogretmeni yetistiren kurumlardaki yardimci calgi piyano dersleri uzerine bir arastirma. 1924 – 2004 Musiki Muallim Mektebinden Gunumuze Muzik Ogretmeni Yetistirme Sempozyumu Bildirileri. Suleyman Demirel Universitesi, Isparta.
• Kutluk, O. (1996). Okul sarkilarina piyano ile eslik yapabilme becerisinin gelistirilmesi uzerine bir calisma. Yayinlanmamis Yuksek Lisans Tezi. Konya.
• Luck, S. J., & Vogel, E. K. (1997). The capacity of visual working memory for features and conjunctions. Nature, 390, 279 – 281. Mattley, T. (1979). On memorizing and playing from memory and on the laws of practice generally. 11thEdition. London: Oxford University Press.
• Oransay, G. (1986). Bach kilavuzu. Izmir: Kug Yayincilik.
• Ulu, H., & Akyol, H. (2016). The effects of repetitive reading and PQRS strategy in the development of reading skill. Eurasian Journal of Educational Research, 63, 225-242.
• Yazicioglu, Y., Erdogan, S. (2011). SPSS uygulamali bilimsel arastirma yontemleri. Ankara: Detay Yayincilik.