Benefiting from the Informants in the Transmission of Folk Music: A Narrative Research on Musa Eroğlu ve his Folk Songs in the Repertoire

Yıl 2021, Sayı: 18, 215 - 231, 30.06.2021

Sami Emrah Gerekten

https://doi.org/10.31722/ejmd.956647

Cited By: 2

Öz

The transmission of folk music tradition has been ensured by the teaching processes shaped between the masters and their apprentices, who undertake the carrier of this culture within the framework of the mastery culture and combine their competence areas such as performing, composition and songwriting in their own literary-musical identities. In this context, the idea of obtaining historical anecdotes, data and opinions based on personal testimonies that can be used in the aforementioned teaching processes while they are still alive by using the developing technological opportunities and communication opportunities gain value. In this context, this research aims to exemplify being able to benefit from the masters, who are often the direct producers of the works as an informant, as a primary data source. The contributions of Musa Eroğlu, who has reached the level of mastery in Turkish Folk Music, to the transmission of the tradition in the axis of his versatile musical identity such as composition, performance and teaching have made him the subject of the study. The research focusing on Musa Eroğlu and the folk songs that he sourced in the repertoire is a qualitative study and a narrative research experiment. After the content analysis of the data obtained through interviews based on semi-structured questions, the themes created for each song were presented to the reader. As a result of the research, within the framework of sample folk songs; Eroğlu's informant experiences, complementary compilation information, details that can be used indirectly or directly in today's teaching processes, and clues about the way new works are presented in the context of the production cycle in folk music have been reached.

Anahtar Kelimeler

Turkish Folk Music, Folk songs compilation, Informant, Musa Eroglu, Narrrative study

HALK MÜZİĞİNİN AKTARIMINDA KAYNAK KİŞİLERDEN FAYDALANMA: MUSA EROĞLU ve KAYNAKLIK ETTİĞİ TÜRKÜLER ÜZERİNE BİR ANLATI ARAŞTIRMASI

Öz

Halk müziği geleneğinin aktarımı, üstatlık kültürü çerçevesinde bu kültürün taşıyıcılığını üstlenen ve icracılık, bestecilik ve söz yazarlığı gibi yetkinlik alanlarını kendi edebi-müzikal kimliklerinde birleştiren ustalar ile onların çıraklarının arasında şekillenen öğretim süreçleri ile sağlanmıştır. Bu bağlamda, gelişen teknolojik imkanları ve iletişim olanaklarını kullanarak yaşayan üstatlardan onlar yaşamakta iken, bahsi geçen öğretim süreçlerinde işe koşulabilecek kişisel tanıklıklarına dayanan tarihsel anekdotları, verileri ve görüşleri elde etme düşüncesi değer kazanmaktadır. Bu bağlamda, bu araştırma, çoğu zaman kaynak kişi olarak eserlerin doğrudan üreticisi konumunda olan üstatlardan birincil veri kaynağı olarak istifade edebilmeyi örneklemeyi amaçlamaktadır. Türk Halk Müziğinde üstatlık mertebesine ulaşmış olan Musa Eroğlu’nun, bestecilik, icracılık ve öğreticilik gibi çok yönlü müzikal kimliği ekseninde geleneğin aktarımına sunduğu katkılar onu çalışmanın konusu haline getirmiştir. Musa Eroğlu ile onun repertuvarda kaynaklık ettiği türküleri odak noktasına alan araştırma, nitel bir çalışmadır ve bir anlatı araştırması denemesidir. Yarı yapılandırılmış sorulara dayanan görüşmeler yoluyla elde edilen verilerin içerik analizine tabi tutulmasının ardından her bir türkü özelinde oluşturulan temalar okuyucuya sunulmuştur. Araştırma sonucunda, örneklem türküler çerçevesinde; Eroğlu'nun kaynak kişilik tecrübelerine, tamamlayıcı derleme bilgilerine, günümüz öğretim süreçlerinde dolaylı ya da doğrudan işe koşulabileceği düşünülen ayrıntılara ve halk müziğinde üretim döngüsü bağlamında yeni eserlerin ortaya konma şekline dair ipuçlarına erişilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Halk Müziği, Derleme, Kaynak kişi, Musa Eroğlu, Anlatı araştırması

Kaynakça

• Balkılıç, Ö. (2015). Temiz ve Soylu Türküler Söyleyelim: Türkiye'de Milli Kimlik İnşasında Halk Müziği. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
• Bektaş, E. (2016). Kars Âşıklık geleneği: Âşık Bilal Ersarı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Behar, C. (2008). Musıkiden Müziğe-Osmanlı/Türk Müziği: Gelenek ve Modernlik. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bulgan, M. (2010). Berlin Fonograf Arşivinde Türkiye Araştırmaları ve Alman Milli Kütüphanesinde Türk Beşlileri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4), 8-20. https://dergipark.org.tr/tr/pub/adyusbd/issue/1399/16537.
• Büyükarslan, K. (2019). Âşık Ruhani'ye Ait Kırık Havaları Üzerine Bir İnceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Casey, K. (1995). The New Narrative Research in Education. Review of Research in Education, 21, 211-253.
• Coşkun, T. (2012). Âşık Davut Sulari'nin Âşıklık Geleneğindeki Önemi ve TRT Repertuarı Dışındaki 11 Eserinin Müzikali Analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Çevik, M. (2012). Türkü Kültüründe Değişim Süreci ve Musa Eroğlu (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Çığ, M. İ. (2007). Uygarlığın Kökeni Sümerliler–1. İstanbul: Kaynak Yay.
• Erdem, O. (2019). Âşık Kutubi'nin Hayatı, Sanatı ve Türküleri Üzerine Bir İnceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Ersoy, İ. (2014). Türk Halk Müziğinin Yeniden Üretimi/İnşası: Ulusal Kaynaştırma Projesi Olarak “Yurttan Sesler” Topluluğu. International Journal of Human Sciences, 11(2), 931-947. doi: 10.14687/ijhs.v11i2.3057.
• (2021). Simbiyotik Bir İlişki: Kültürel Bir Alan Olarak Mekan ve Müzik, Alternatif Politika Dergisi, 13(1), 318-350.
• Ersoy, A. ve Bozkurt, M. (2016). Anlatı Araştırması. Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri (Edt. Ahmet Saban, Ali Ersoy), Ankara: Anı Yay.
• Elçi, A. C. (2011). Sözsel ve Müzikal Varyantlaşma: Manilerin Türkü İçindeki Dönüşümleri. Milli Folklor, 91, 130-139.
• Emnalar, A. (1998). Tüm Yönleriyle Türk Halk Müziği ve Nazariyatı, İzmir: Yy.
• Gerekten, S. E. ve Özdek, A. (2020). Antalya Elmalı Tekke Köyü Bektaşilerinin Müzik Pratikleri ve İnanç Bağlamlı Sözlü Ezgileri, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 96 (163-184).
• Gerekten, S. E., & Özdek, A. (2017). TRT THM Sözlü Repertuvarında Yer Alan Dinar Türkülerinin Notasyon Problemleri, 8. Uluslararası Marsyas Kültür, Sanat ve Müzik Sempozyumu, 19-21 Mayıs, Dinar- Afyonkarahisar.
• Graburn, N. H. H. (2001). What Is Tradition?. Museum Anthropology, 24(2‐3), 6-11.
• Güray, C. (2018). Cumhuriyet Politikalarının Halk Müziğine Yaklaşımı: Bir Toplumsal Değişim Modeli, Cumhuriyetin Müzik Politikaları (Ed. Fırat Kutluk). İstanbul, H2O Kitap Yay.
• Haşhaş, S. (2017). Bağlama Icrasında Geleneksellik ve Yenilikçilik Konuları Üzerine Genel Bir Değerlendirme. İnönü Üniversitesi Kültür Ve Sanat Dergisi, 3, 87-96.
• İmik, Ü., Haşhaş, S. (2015). Görsel ve Işitsel Medya Araçlarının Bağlama Sazının Öğreniminde Kullanımı. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 1 (1), 31-40 doi: 10.22252/ijca.105020
• Karabulut, E. (2019). Kaynak Kişilerin İcrası ile Derleme / Notaya Alım Sürecinde Ortaya Çıkan Farklılıklar-Âşık Veysel Şatıroğlu Örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Karpeles, M. (1955). Definition of Folk Music. Journal of The International Folk Music Council, 7, 6-7. Doi:10.2307/834518.
• Kaymakçıoğlu, N. B. (2010). Ahmet Gazi Ayhan'ın Hayatı ve Sanat Hayatı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Kolukırık, K. (2016). Osmanlı Devleti’nde İlk Resmî Konservatuvar Olan Dârülelhan'da Derleme ve Yayım Faaliyetleri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (35), 479-798. DOI: 10.21563/sutad.187106.
• Keleş, A. (2017). Suyu Kaynağından İçmek: Bağlama Eğitiminde Müzikal Söylem, Rast Müzikoloji Dergisi, 5(2), 1655-1667.
• Mak, M. (2020). Bir Kültürün Dönüşümü: Posttürkü. Eurasian Journal of Music and Dance, (16), 1-33. Doi: 10.31722/ejmd.757289.
• Özdemir, U. (2016). Kimlik, Ritüel, Müzik İcrası. İstanbul: Kolektif Kitap Yay.
• Özdemi̇r, U. (2019). Notanın Otoritesi, Otoritenin Notası: Türkiye’de Nota-Merkezli Resmî Halk Müziğinin Yapısökümü. Rast Müzikoloji Dergisi 7(2), 2122-2148. DOI: 10.12975/pp2122-2148.
• Özdek, A. (2014). TRT Türk Halk Müziği Notaları ve Bağlama Eğitimi, Bülent Ecevit Ünv. Uluslararası Müzik ve Sahne Sanatları Sempozyumu, Zonguldak.
• Öztürk, O. M. (2012). Geleneksel Bağlama İcrasının Gelişiminde Üstatlık Kültürünün Rolü ve Belirleyiciliği. Nida Tüfekçi Uluslararası Bağlama Sempozyumu. İstanbul: İTÜ TDMK.
• (2016). Milli Musıki Ütopyası: Halk Ruhunu Garb Fenniyle Terkib Etmek, İllüzyon- Cumhuriyetin Klasik Müzik Serüveni (Ed. Fırat Kutluk). İstanbul, H2O Kitap Yay.
• Satır, Ö . (2016). Çorum ve Çevresinde Yaşatılan Zâkirlik Geleneği. Rast Müzikoloji Dergisi, 4 (3) , 1338-1356. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/rastmd/issue/36961/466557.
• Yağcı, F. (2020). Dertli Divani'nin Hayatı, Sanatı ve Eserlerinin Müzikal Analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Yavuz, E. D., Tahtaişleyen, N., Önder, E. (2020). Fonograf Alanda-Erken Dönem Karşılaştırmalı Müzikoloji Çalışmaları ve Türkiye, İstanbul: Berceste Yay.
• Yılmaz, K. (2019). Mahalli Sanatçı Çekiç Ali Üzerine Bir İnceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.