Makro Tüketim Bileşenlerinin İthalat Üzerindeki Etkisi: Tüketim Malları İthalatında Kamu ve Hanehalkı Tüketim Harcamalarının Rolü

Year 2025, Volume: 7 Issue: 2, 238 - 251, 30.08.2025

Yaşar Turna

Abstract

Türkiye’de ithal ikameci sanayileşme politikasından vazgeçilmesi ve sermaye hareketlerinin liberalizasyonu ile birlikte mal ve hizmetlerin serbest ticareti sonucunda dış ticaret dengesi daha da ön plana çıkmıştır. Özellikle ekonomik krizlerin arttığı dönemlerde cari açık ve dış ticaret açıklarının etkisi bu konudaki tartışmaların artmasına neden olmuştur. Bu çerçevede ithalatın risklerinin yanı sıra özellikle Türkiye'de ekonomik istikrar, sanayi gelişimi ve krizlere karşı kırılganlık konusunda çokça tartışmalar yaşanmıştır. Bu nedenle Türkiye ekonomisinde dış ticaret dengesi ve cari dengenin sağlanmasında ithalatın azaltılması ve ithalata neden olan faktörlerin derinlemesine analiz edilmesi önem arz etmektedir. Bu nedenle Türkiye’de 2013Q1- 2024Q4 dönemleri arasında ithalat içerisinde yer alan tüketim malları ithalatı ve tüketim malları ithalatını etkileyen hanehalkı tüketim harcamaları ve kamu tüketim harcamalarının etkisi çalışmanın temel çerçevesini oluşturmaktadır. Dolayısıyla çalışmada hanehalkı tüketim harcamaları ile kamu tüketim harcamalarının tüketim malları ithalatı üzerindeki uzun ve kısa dönem etkisinin analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Analizde yer alan değişkenler arasındaki ilişkiler ise son dönemde geliştirilen ve eşbütünleşme testleri arasında yapısal kırılmaları dikkate alarak daha istikrarlı ve tutarlı sonuçların elde edilmesini sağlayan Fourier ADL eşbütünleşme testinden hareketle test edilmiştir. Yapılan Fourier ADL eşbütünleşme testine göre hanehalkı tüketim harcamalarının tüketim malları ithalatı üzerinde etkisinin olduğu ancak kamu tüketim harcamalarının tüketim malları ithalatı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Makro Tüketim Bileşenleri , Hanehalkı Tüketim harcamaları , Kamu Tüketim Harcamaları , Tüketim Malları İthalatı , Fourier ADL Eş Bütünleşme Yaklaşımı

The influence of macro consumption components on imports: The role of public and private consumption expenditure on imports of consumer goods

Abstract

With the abandonment of the import-substituting industrialisation policy in Turkiye and the liberalisation of capital movements, the foreign trade balance has gained in importance due to the free trade in goods and services. Especially in times of increasing economic crises, the effects of current account deficits and foreign trade deficits have led to increased discussions on this topic. In this context, in addition to the risks of imports, there have also been many debates about economic stability, industrial development and vulnerability to crises, especially in Turkiye. Therefore, it is important to reduce imports and analyse the factors that cause imports in detail in order to achieve a balanced foreign trade and current account balance of the Turkish economy. For this reason, the main framework of the study is the import of consumer goods included in imports and the impact of household consumption expenditure and public consumption expenditure on the import of consumer goods between the 2013Q1- 2024Q4 periods in Turkiye. Therefore, the aim of the study is to analyse the long and short term effects of household consumption expenditure and public consumption expenditure on imports of consumer goods. The relationships between the variables in the analysis are tested based on the recently developed Fourier-ADL cointegration test, which provides more stable and consistent results as it takes into account structural breaks among the cointegration tests. The Fourier-ADL cointegration test concludes that household consumption expenditure have an impact on imports of consumer goods, but government consumption expenditure have no significant impact on imports of consumer goods.

Keywords

Macro Consumption Components , Household Consumption Expenditures , Public Consumption Expenditures , Consumption Goods Imports , Fourier ADL Co-integration Approach

References

• Al-Malki, A. M., Amin, M. F. B., & Ul Hassan, M. (2024). Asymmetric Effect Of Consumption Expenditure On İmport Function İn Saudi Arabia. The Journal Of International Trade & Economic Development, 1–24. Https://Doi.Org/10.1080/09638199.2024.2433008
• Astrov, V., Bosnic, Z., Gligorov, V., Havlik, P., Holzner, M., Hunya, G., Landesman, M., Lukas, Z., Mihailov, A., Podkaminer, L., Richter, S., Urban, W. & Vidovic, H. (2007). Private Consumption And Flourishing Exports Keep The Region On High Growth Track (No. 335). Wiiw Research Report.
• Ateş, M. S., Ateş, G., Toktaş, D., & Gökçe, E. C. (2023). Serbest Bölgelerdeki İthalat-İhracat İle Türkiye’nin Dış Ticaret ve İstihdam İlişkisi: Fourier Adl Saklı Eşbütünleşme Testi. İstanbul İktisat Dergisi, 73(1), 385-418.
• Aydın, M. K., & Beşballı, S. G. (2018). Türkiye’nin Cari Açık Sorunu Üzerine Bir Değerlendirme. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 1-14.
• Banerjee, P., Arčabić, V., & Lee, H. (2017). Fourier Adl Cointegration Test To Approximate Smooth Breaks With New Evidence From Crude Oil Market. Economic Modelling, 67, 114-124.
• Batmaz, T. (2021). Türkiye’nin Üretim ve Dış Ticaret Yapısındaki Gelişimin Seyri (2010-2019). Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6(3), 774-804. Https://Doi.Org/10.30784/Epfad.1016025
• Boos, T. (2024). Imported Consumer Goods And Hegemony: External Constraints And Hegemonic Capacities Of The Argentinian State. Latin American Perspectives, 51(6), 106-126.
• Chani, M.I., & Chaudhary, A.R. (2012). The Role Of Expenditure Components İn Determination Of Import Demand: Empirical Evidence From Pakistan. Pakistan Journal Of Commerce And Social Sciences, 6, 35-52.
• Clarida, R. H. (1996). Consumption, İmport Prices, And The Demand For İmported Consumer Durables: A Structural Econometric İnvestigation. The Review Of Economics And Statistics, 369-374.
• Delia Karina, M. Q. (2020). Efectos Del Gasto Público En Las İmportaciones Del Ecuador En El Periodo 2000-2015 (Bachelor's Thesis, Universidad Nacional De Chimborazo, 2020).
• Domie, S. P. (2013). Assessing The Factors İnfluencing Consumer Switch From Local To İmported Products: A Case Study Of Kasapreko, Company Limited-Ghana.
• Emirmahmutoglu, F., Omay, T., Shahzad, S.J.H., Nor, S.M. (2021) Smooth Break Detection And De-Trending İn Unit Root Testing. Mathematics 2021, 9, 371. Https:// Doi.Org/10.3390/Math9040371
• Emsen, Ö. S., & Aksu, H. (2018). Tüketim Malı İhracatı ile Ara ve Sermaye Malı İthalatı Arasındaki Asimetrik İlişkiler Araştırması: Türkiye Örneği (1995: 01-2018: 02). Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 32(3), 647-659.
• Erer, D. (2023). Türkiye’de Gibson Paradoksu Geçerli Mi?: Faiz Oranı Enflasyon İlişkisinin Fourier Eş Bütünleşme Testi İle Analizi. Journal Of Financial Politic & Economic Reviews/Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 60(664).
• Florent, N., Kalimangasi, N., & Majula, R. (2014). Determinants Of Consumers' Attitudes On İmported Products İn Tanzania: The Case Study Of Dodoma Municipal. International Journal Of Scientific And Research Publications, 4(11), 1-6.
• Garcımartın, C., Marmolejo, A., & Eggers, C. (2023). The Effect Of Public Social Expenditure On İmports. Review Of Keynesian Economics. Https://Doi.Org/10.4337/Roke.2023.03.05
• Goodnow, J. D. (1969). The Significance Of İmported Consumer Goods İn Indiana Retailing. Indiana University, Kelley School Of Business.
• Heim, J. J. (2007). Do Falling İmport Prices İncrease Market Demand For Domestically Produced Consumer Goods. Rensselaer Polytechnic Institute. Department Of Economics Working Paper Series, (0707).
• Isard, P., Lowrey, B., & Swamy, P. A. V. B. (1975). Theory And Estimation Of The Demand For İmports Of Consumer Goods.
• Khan, A. R. (1970). Some Methodological Problems Of The Treatment Of Imports And Consumption İn Multisectoral Models Of Planning And Growth (No. 1970: 093). Pakistan Institute Of Development Economics.
• Kızılkaya, O. (2021). Türkiye’de Politik İstikrarın Doğrudan Yabancı Yatırımlara Etkisi: Fourier Adl Eşbütünleşme Testinden Kanıtlar. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (60), 571-587.
• Kinyingi, M. W., Kibuine, M. K., & Mwangi, J. K. (2018). Influence Of Consumer Perception Of Imported Goods On The Performance Of Locally Produced Goods. The Strategic Journal Of Business & Change Management. Issn 2312-9492. Vol. 5, Iss. 3, Pp 7- 22.
• Knight, G. A. (1999). Consumer Preferences For Foreign And Domestic Products. Journal Of Consumer Marketing, 16(2), 151-162.
• Kumar, M., & Karthika, S. (2025). Consumer Sustainability Tradeoffs Between İmported And Domestic Products. Journal Of Cleaner Production, 145486.
• Kutlar, A., & Çabukoğlu, M. (2022). Dış Ticaret Açığı, Ara Malı İthalatı, İmalat Sanayi İhracatı ve Reel Döviz Kuru Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Sakarya İktisat Dergisi, 11(3), 303-319.
• Mancıu, V. (2014). Consumer Behavior İn Resita, Between Domestic And Imported Goods. Analele Universitatii'eftimie Murgu'resita. Fascicola Iı. Studii Economice.
• Mushtaq, R. (2011). Augmented Dickey Fuller Test. Available At Ssrn: Https://Ssrn.Com/Abstract=1911068 Or Http://Dx.Doi.Org/10.2139/Ssrn.1911068
• Opoku, R. A., & Akorli, P. A. (2009). The Preference Gap: Ghanaian Consumers' Attitudes Toward Local And İmported Products. African Journal Of Business Management, 3(8), 350.
• Özer, M. O. (2020). Savunma Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye İçin Bir Fourier Eşbütünleşme Testi Uygulaması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(1), 186-197.
• Pata, U. K., & Ela, M. (2021). Türkiye’de Beşerî Sermaye Ve Küreselleşmenin Kayıt Dışı Ekonomi Üzerindeki Etkileri: Fourier-Adl Yaklaşımı. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 125-152.
• Sarı, A. (2015). Döviz Kuru, Sermaye Malları, Ara Malı ve Tüketim Malı İthalatı Arasındaki Uzun Dönemli Nedensellik Analizi: 2000-2013 Dönemi. Journal Of Economic Policy Researches, 2(1), 32-38.
• Soyyiğit, S. (2010). Türkiye'de İhracata Dayalı Sanayileşme Stratejisi Uygulamaları Ve İmalat Sanayii Üzerinde Etkinliği: Nedensellik Analizi (1990-2008). İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 60(2), 135-156.
• TCMB (2025). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Elektronik Veri Dağıtım Sistemi. https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket. (Erişim tarihi; 01.05.2025).
• TÜİK (2025). Türkiye İstatistik Kurumu. Dış Ticaret İstatistikleri, Nisan 2025. (Erişim Tarihi: 13.07.2025). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dis-Ticaret-Istatistikleri-Nisan-2025-53902#:~:text=%C3%96zel%20ticaret%20sistemine%20g%C3%B6re%2C%202025,milyar%20595%20milyon%20dolara%20y%C3%BCkseldi .
• UNCTAD (2024). Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı. Trade and Development Report 2024. (Erişim Tarihi: 13.07.2025). https://unctad.org/publication/trade-and-development-report-2024
• Uyar Bozdağlıoğlu, E. Y. (2007). Türkiye’nin İthalat ve İhracatının Eşbütünleşme Yöntemi İle Analizi (1990-2007). Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 213-224.
• Vasyltsiv, T., & Lupak, R. (2017). Priorities and Tools of the State Regional Policy of Import Substitution in the Market of Ukraine's Consumer Goods. Стратегічні пріоритети, (3), 105-112.