Özel Gereksinimli Bireylerin Eğitsel Tanılama ve Değerlendirme Sürecinin Ram Çalışanlarının Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (İstanbul Örneği)

Year 2025, Volume: 21 Issue: 1, 119 - 146, 01.06.2025

Yunus Aktaş , Munire Alaboudi

https://doi.org/10.17244/eku.1627641

Abstract

Bu çalışmada özel gereksinimli bireylerin eğitsel tanılama ve değerlendirme süreçlerinde karşılaşılan problemleri tespit etmek ve bu problemlere yönelik çözüm önerileri sunmak amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemi 2021-2022 yılı eğitim öğretim döneminde İstanbul ilinin Arnavutköy, Esenler, Eyüpsultan, Gaziosmanpaşa, Güngören ve Sultangazi ilçelerinde bulunan RAM’larda çalışan toplamda 30 katılımcıdan oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak “Kişisel Bilgi Formu” ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Katılımcılar amaçlı örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Katılımcıların görüşlerinden elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucundaki bulgular; “Eğitsel Tanılama ve Değerlendirme Sürecine İlişkin Problemler” ve “Sürece İlişkin Çözüm Önerilerinin Sunulması” şeklinde 2 ana tema altında oluşturulmuştur. Araştırma bulguları yorumlanarak sonuçlar ve öneriler tespit edilmiştir. Araştırmadaki katılımcılardan elde edilen sonuçlar incelendiğinde RAM’larda eğitsel tanılama ve değerlendirme sürecine yönelik farklı boyutlarda birçok problem tespit edilmiştir. RAM’a eğitsel tanılama ve değerlendirme için başvuran velilerin bilinç ve bilgi düzeylerinin düşük olduğu, RAM’larda vaka inceleme sürecinde fiziksel ortamın yetersiz olduğu ve tanılamada kullanılan materyal eksikliklerinin olduğu, RAM ile paydaş kurumlar (okul-hastane-özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri) arasındaki iletişimin zayıf olduğu, eğitsel tanılama ve değerlendirme sonucu alınan yerleştirme kararı sürecinde en büyük problemin özel eğitim okullarında ve sınıflarında yaşanan kontenjan sınırı olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

Eğitsel tanılama ve değerlendirme , özel eğitim , özel gereksinimli bireyler , ram , rehberlik ve araştırma merkezi

Evaluation Of The Educational Diagnosis And Assessment Process Of Individuals With Special Needs According To The Opinions Of Ram Employees (Istanbul Example)

Abstract

In this study, it is aimed to identify the problems encountered in the educational identification and evaluation processes of individuals with special needs and to offer solutions to these problems. The sample of the study consists of a total of 30 participants working in RAM in Arnavutköy, Esenler, Eyüpsultan, Gaziosmanpaşa, Güngören and Sultangazi districts of Istanbul during the 2021-2022 academic year. “Personal Information Form” and semi-structured interview form were used as data collection tools in the study. Participants were selected by purposive sampling method. The data obtained from the views of the participants were analyzed by content analysis method. The findings of the study were organized under two main themes: “Problems Related to the Educational Diagnosis and Evaluation Process” and “Suggesting Solutions for the Process”. Research findings were interpreted and conclusions and recommendations were determined. When the results obtained from the participants in the study were analyzed, many problems were identified in different dimensions regarding the educational diagnosis and evaluation process in RAM. It was found that the awareness and knowledge levels of the parents who applied to RAM for educational identification and evaluation were low, the physical environment was inadequate in the case examination process in RAM and there were deficiencies in the materials used in identification, the communication between RAM and stakeholder institutions (school-hospital-special education and rehabilitation centers) was weak, and the biggest problem in the process of placement decision taken as a result of educational identification and evaluation was the quota limit in special education schools and classes.

Keywords

Educational diagnosis and evaluation , special education , individuals with special needs , ram , guidance and research center

References

• Aslan, S., & Bal, E. (2014). Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinin Örgütsel Analizi. Eğitim ve Bilim, 39(174), 313-324.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (28 b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Çelikkaya, H. (1991). Eğitimin Anlamları ve Farklı Açılardan Görünüşü. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi(3), 73-85.
• Çiftçi Çiçek, M. (2015). Özel Gereksinimli Bireyin Eğitsel Tanılama Sürecinde; Ram'da Yönlendirme, Yerleştirme ve İzleme Çalışmalarına Yönelik Çalışanların Görüşlerinin Belirlenmesi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Ertürk, S. (1984). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları.
• Heward, W. L. (2009). Exceptional Children An Introduction to Special Education. New Jersey: Pearson Education.
• Kırbıyık, M. E. (2011). Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunda Görevli Rehber Öğretmenlerin Eğitsel Değerlendirme ve Tanılama Sürecine İlişkin Görüşleri. Uşak: Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Kozak, M. (2018). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri (4 b.). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Küçükgöz, M. (2020). Rehberlik ve Araştırma Merkezinde Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Eğitsel Değerlendirme ve Tanılama Sürecine İlişkin Bir Durum Çalışması. Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Maraklı, Ö. (2016). Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde Çalışan Özel Eğitim Öğretmenlerinin Eğitsel Değerlendirme ve Yerleştirmeye Bağlı Olarak Kullanılan Modül Programlarının Uygulanması Hakkında Görüşlerinin İncelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• McMillan, J. H. (2000). Educational Research: Fundamentals for the Consumer (3 b.). New York: Longman. Olson, J. L., Platt, J. C., & Dieker, L. A. (2008). Teaching Children and Adolescents with Special Needs. New Jersey: Pearson Education.
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. (2018, Temmuz 7). Resmi Gazete https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm adresinden alındı
• Sarı, H., Karakoç, B., & Karamuklu, E. S. (2023). Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde (RAM) Kaynaştırma Tanısı Almış Öğrencilerin Belirlenmesine Yönelik Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. RumeliDE Journal of Language and Literature Studies(32), 196-211.
• Sığrı, Ü. (2021). Nitel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Ünlü, E. (2021). Özel Eğitime Gereksinim Duyan Çocuklar ve Özel Eğitim. İ. H. Diken içinde, Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim (s. 3). Ankara: Pegem Akademi. doi:10.14527/9786055885267
• Westling, D. L., & Fox, L. (2004). Teaching Students With Severe Disabilities. New Jersey: Pearson Education, Inc.
• Yalçın, R. (2021). Dil ve Konuşma Bozukluklarının Değerlendirilmesi Sürecinde Görev Alan Rehberlik ve Araştırma Merkezi Personelinin Yaşadığı Sorunların Belirlenmesi. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (12 b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, Y., & Doğan, M. (2023). Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde Tanı, Değerlendirme ve İzleme Süreçlerinin İncelenmesi: İşitme Kayıplı Çocuklar Örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 24(1), 137-157. Yurtsever, Ş. (2013). Eğitsel Tanılama ve Değerlendirme Sürecinde Görev Alan Rehberlik ve Araştırma Merkezi Personelinin Karşılaştığı Sorunların Belirlenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Yürekli, M., & Şafak, P. (2022). Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde Çalışan Öğretmenlerin Ağır ve Çoklu Yetersizliği Olan Bireylerin Eğitsel Değerlendirme ve Tanılama Süreçlerine İlişkin Görüşleri. Milli Eğitim Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi, 2(3), 246-280.