Analysis of the Factors Affecting the Reading Habits of Secondary School Students: The Reading Belt Program

Year 2025, Volume: 21 Issue: 2, 89 - 108

Fatma Eroğlu Genç

https://doi.org/10.17244/eku.1746458

Abstract

This study aims to identify the factors influencing reading habits through the "Book Generation Reading Project." The project is a large-scale, gamified, and tiered reading initiative designed to increase reading rates among middle school students. It was piloted at Ismail Adile Avcan Imam Hatip Middle School in Konya, Turkey, and was inspired by the belt ranking system used in karate. In this framework, participating students read a specified number of books and advance to higher levels, symbolized by colored belts. A student who reaches the final level—the black belt—completes the project by reading 130 books. Colored wristbands were used instead of belts to represent each level. The project lasted for one academic year (eight months) and was carried out on a voluntary basis. A total of 198 students participated, collectively reading 9,700 books, which corresponds to an average of 48 books per student. The findings of the study suggest that certain environmental factors implemented during the planning and execution phases significantly contributed to the project's success. These factors may be conceptualized as accessibility to books, autonomy in book selection, gamification, continuous feedback, and independence from grading. Whether implemented formally or informally, incorporating these environmental elements in both school and home settings plays a facilitative, encouraging, motivating, and guiding role in fostering students' reading habits. Similar projects can be adapted and implemented for different age groups by redesigning them to align with the unique conditions of each school environment. This study employed a qualitative research design; data were collected through participant observation and analyzed using content analysis.

Keywords

The Reading Belt Program , reading habits , reading culture.

Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıklarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Kitap Kuşağı Okuma Projesi Örneği

Abstract

Bu çalışma, Kitap Kuşağı Okuma Projesi üzerinden okuma alışkanlığını etkileyen faktörleri tespit etmeyi hedeflemektedir. KKOP, ortaokul öğrencilerinin okuma oranlarını artırmayı hedefleyen, aşamalandırılmış, oyunlaştırılmış geniş çaplı bir okuma etkinliğidir. Konya’da bulunan İsmail Adile Avcan İmam Hatip Ortaokulunda pilot uygulaması gerçekleştirilen proje, karatedeki kuşak sembollerinden ilham alınarak tasarlanmıştır. Buna göre projeye katılan öğrenciler belirli sayıda kitap okumaktadır ve ilerleyişlerini sembolize etmek üzere bir üst kuşağa geçmektedir. Son aşama olan siyah kuşağa geçen öğrenciler 130 kitap okuyarak projeyi tamamlamaktadır. Projede materyal olarak kuşak yerine bileklik kullanılmıştır. Bir eğitim-öğretim yılı (8 ay) devam eden projeye gönüllü bir biçimde katılan 198 öğrenci toplamda 9.700 kitap okumuştur. Bu da öğrenci başına 48 kitaba tekabül etmektedir. Araştırmamızda projenin başarılı olmasında, hazırlık ve uygulama süreçlerindeki bazı çevresel düzenlemelerin etkin olduğu sonucuna varılmıştır. Bu faktörler kitaba ulaşabilirlik, seçimde muhtariyet, oyunlaştırma, devamlı geri dönüt ve notlardan bağımsızlık şeklinde kavramsallaştırılabilir. Bir etkinlik kapsamında olsun veya olmasın söz konusu düzenlemelerin okul ve ev ortamlarında göz önünde bulundurulması öğrencilerin okuma alışkanlığı kazanmalarında kolaylaştırıcı, teşvik edici, özendirici, yol gösterici ve eşlik edici bir rol üstlenebilir. KKOP, farklı yaş gruplarında her okulun kendi orijinal şartlarına uygun biçimde yeniden düzenlenerek uygulanabilir. Araştırmamız nitel yöntemle gerçekleştirilmiştir. Veriler katılımlı gözlemle toplanmış ve içerik analiziyle çözümlenmiştir.

Keywords

Kitap Kuşağı Okuma Projesi , okuma alışkanlığı , okuma kültürü.

Ethical Statement

Sayın editör, araştırmamız etik kurul onayı gerekiren bir içerik barındırmamaktadır. Sistem bu belgeyi yüklemeden makaleyi göndermeye izin vermediği için buna dair imzalı bir beyan formunu tarafınıza gönderiyorum. İyi çalışmalar dilerim

References

• Akbulut, S., Özdemir, E. E., & Çıvğın, H. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Kitap ve Okumak Kavramları Üzerine Metaforik Algıları. Turkish Journal of Primary Education, 2(1),
• Aslan, N., & Cansever, B. A. (2013). Ailenin Sosyo-Demografik Özelliklerinin Çocuğun Okuldaki Sosyal Etkinliklere Katılımı Üzerindeki Etkileri: Türkiye ve Hollanda Arasında Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 5(2),
• Aykut Kaya, Mustafa Utku Şahin, & Yasin Çetintaş. (2021). Ortaöğretim Spor Lisesi Bireysel Sporlar Karate Ders Kitabı. Devlet Kitapları.
• Bahçecik, Y. S. (2021). Girişimci liderliğin yenilikçi iş davranışı üzerine etkisi: Sosyal sermayenin aracı ve örgütsel desteğin düzenleyici rolü [Doktora Tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Bayat, N., & Çetinkaya, G. (2018). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları ve Tercihleri. Elementary Education Online, 17(2).
• Bilgin, N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi. Siyasal Kitabevi.
• Calp, M. (2018). Ortaokul Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlıkları: Ağrı İl Örneği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(4)
• Cathy D Macdonald. (2012). Understanding participatory action research: A qualitative research methodology option. The Canadian Journal of Action Research, 13(2), 34-50. https://doi.org/10.33524/cjar.v13i2.37
• Çalışkan, M. (2015). Etkili Dönüt Verme Yolları. Turkish Studies, 10-11, 417-430.
• Çeli̇k, H., & Sur, E. (2024). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. International Journal of Language Academy, 11/2(45). https://doi.org/10.29228/ijla.69980
• Çetin, E. (2021). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Okumaya Giriş. İçinde Emre Laçin (Ed.), Özel Gereksinimli Öğrenciler İçin Okuma ve Okumanın Gelişim. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Çırakman, E. Ö., & Arı, B. (2018). Ortaokul Öğrencilerinin Kitap Seçimine Yön Veren Etmenler. Researcher, 6(3).
• Demirkalp Kaya, G. (2021). Ortaokul öğrencilerinin okula uyumlarının incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi.
• Deniz, E. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlıkları. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 3(2), 46-64.
• Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş Çocuk Yazını. Tudem.
• Duncan, S. (2010). Understanding Reading for Pleasure for emerging adult readers | Request PDF. Institute of Education. https://www.researchgate.net/publication/320242574_Understanding_Reading_for_Pleasure_for_emerging_adult_readers
• Evans, M. D. R., Kelley, J., & Sikora, J. (2014). Scholarly Culture and Academic Performance in 42 Nations. Social Forces, 92(4), 1573-1605. https://doi.org/10.1093/sf/sou030
• Gönç Şavran, T. (2012). Nicel ve Nitel araştırmalarda Kullanılan Araştırma Teknikleri. İçinde Temmuz Gönç Şavran (Ed.), Sosyolojide Araştırma Yönetm ve Teknikleri. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Güneş, L. C., Durualp, E., & Durualp, E. (2024). Ankara’da Yaşayan Ortaokul Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlıklarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 38(4), Article 4. https://doi.org/10.24146/tk.1444338
• Hari, J. (2022). Çalınan Dikkat (Barış Engin Aksoy, Çev.; Metis).
• Holland, B. (2022, Mayıs 19). Virginia Politics. Toxic Grading Culture: The Consequences of Grades on the Learning Experience. https://virginiapolitics.org/online/toxic-grading-culture
• İsmail-Adile Avcan İmam Hatip Ortaokulu. (2025). Okulumuz Hakkında. https://ismailadileavcaniho.meb.k12.tr/tema/okulumuz_hakkinda.php
• Jin, J., Yu, L., & Ma, Q. (2015). Neural Basis of Intrinsic Motivation: Evidence from Event-Related Potentials. Computational Intelligence and Neuroscience, 2015, 698725. https://doi.org/10.1155/2015/698725
• Kana, F. (2014). Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Okuma Stratejileri Farkındalık Düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), Article 1. https://doi.org/10.17556/jef.73171
• Karatay, H., Külah, E., & Kaya, S. (2020). Okuma alışkanlığını geliştirme yöntem, teknik ve modelleri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 8(1), Article 1. https://doi.org/10.35233/oyea.707967
• Kim, J., & Castelli, D. M. (2021). Effects of Gamification on Behavioral Change in Education: A Meta-Analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(7), Article 7. https://doi.org/10.3390/ijerph18073550
• Kjærgaard, A., Buhl-Wiggers, J., & Mikkelsen, E. N. (2024). Does gradeless learning affect students’ academic performance? A study of effects over time. Studies in Higher Education, 49(2), 336-350.
• Kurnaz, H., & Yıldız, N. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Motivasyonlarının Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(3), 53-71.
• Lee, W. & Johnmarshall Reeve. (2017). Identifying the neural substrates of intrinsic motivation during task performance. Cognitive Affective & Behavioral Neuroscience, 17(5). https://doi.org/10.3758/s13415-017-0524-x
• Neuman, W. L. (2017). Toplumsal Araştırma Yöntemleri (S. Özge, Çev.; 9. bs). Yayın Odası.
• OECD. (2025). How’s Life for Children in the Digital Age? OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/0854b900-en
• Özcan, H. Z., Batur, Z., & Sağcan, Y. C. (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Eğilimlerinin İncelenmesi. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 3(1)
• Özdemir, S. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Okuma Özyeterlilikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(7), Article 7.
• Roque, A., Wutich, A., Brewis, A., Beresford, M., Landes, L., Morales-Pate, O., Lucero, R., Jepson, W., Tsai, Y., Hanemann, M., & Water Equity Consortium, A. for. (2024). Community-based Participant-observation (CBPO): A Participatory Method for Ethnographic Research. Field Methods, 36(1), 80-90. https://doi.org/10.1177/1525822X231198989
• Sever, S. (2008). Çocuk ve Edebiyat. Tudem.
• Sevgi, S., & Karakaya, M. (2021). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığı ve Problem Çözme Becerisinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(2), Article 2. https://doi.org/10.17152/gefad.836544
• Şahin, N. (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Tutumları ve Okuma Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 914-940. https://doi.org/10.16916/aded.585809
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). 2023-2024 Eğitim Öğretim İstatistikleri Açıklandı. https://www.meb.gov.tr/2023-2024-egitim-ogretim-istatistikleriaciklandi/haber/34977/tr
• T.C. Resmî Gazete, 32553 (2024).
• The Conversation. (2025). How ‘grade obsession’ is detrimental to students and their education. https://theconversation.com/how-grade-obsession-is-detrimental-to-students-and-their-education-199980
• TÜİK. (2025). Kütüphane İstatistikleri, 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kutuphane-Istatistikleri-2024-54192
• Ulusoy, B. (2020). 8. Sınıf Öğrencilerinin Liselere Geçiş Sınavı (LGS)’na İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), Article 2. https://doi.org/10.51119/ereegf.2020.5
• Yilmez, B. (2002). Reading and Library Usage Habits of Students Whose Mother Tongue is Turkish in Vienna, Austria. IFLA Journal, 28(2), 74-80. https://doi.org/10.1177/034003520202800211
• Zeng, J., Sun, D., Looi, C.-K., & Fan, A. C. W. (2024). Exploring the impact of gamification on students’ academic performance: A comprehensive meta-analysis of studies from the year 2008 to 2023. British Journal of Educational Technology, 55(6), 2478-2502. https://doi.org/10.1111/bjet.13471