BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFLERİ DOĞRULTUSUNDA 21. YÜZYIL BECERİLERİNİN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ MÜFREDATINA SWOT TABANLI AHP-VIKOR YÖNTEMLERİNİ KULLANARAK ENTEGRASYONU

Yıl 2025, Cilt: 36 Sayı: 2, 144 - 174, 31.08.2025

Ali Demir , Doğa Sudan , Deniz Karakaya , Selin Yalçın

Öz

Küresel ölçekte yaşanan teknolojik, çevresel ve toplumsal dönüşümler, mühendislik eğitimlerinin çağın beklentilerine uygun şekilde yeniden tasarlanmasını gerekli kılmaktadır. Bu doğrultuda, Endüstri Mühendisliği (EM) müfredatının yalnızca teknik bilgi ile sınırlı kalmayıp sürdürülebilirlik, dijital yetkinlikler, eleştirel düşünme, iş birliği ve etik farkındalık gibi 21. yüzyıl becerilerini de içermesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, EM lisans müfredatını Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (BM-SKH) ve 21. yüzyıl becerileri doğrultusunda bütüncül bir yaklaşımla değerlendirmektir. Çalışma kapsamında, sürdürülebilirlik ilkeleri ve çağdaş becerilerin müfredata entegrasyonunu sağlayacak, uygulanabilir bir karar destek sistemi önerisinde bulunulmuştur. Geliştirilen bu karar destek sistemi, geleneksel müfredat yapısını tamamen dönüştürmeden, mevcut derslerin içeriğini zenginleştirmeyi ve disiplinler arası bir bakış açısıyla daha esnek, kapsayıcı ve yenilikçi bir yapı oluşturmayı hedeflemektedir. Bu çalışmada, EM müfredatı SWOT analiziyle incelenmiş, güçlü ve zayıf yönlerin yanı sıra fırsatlar ve tehditler de belirlenmiştir. SWOT analizinin ardından müfredatta yer alan dersler BM-SKH ve 21. yüzyıl becerileriyle olan uyumları açısından değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sürecinde AHP yöntemiyle kriterlerin ağırlıkları belirlenmiş, VIKOR yöntemiyle ise derslerin önceliklendirilmesi yapılmıştır. Bu entegrasyon süreci, öğrencilerin hem sektörel beklentileri karşılayabilen hem de toplumsal sorumluluk bilincine sahip bireyler olarak yetişmelerine katkı sağlamaktadır. Çalışma, Türkiye’de EM eğitiminin sürdürülebilirlik ve 21. yüzyıl yetkinlikleri bağlamında değerlendirilmesine katkı sunmakta ve müfredat geliştirme süreçlerine rehberlik etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Endüstri Mühendisliği Müfredatı , Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri , 21. yüzyıl becerileri , AHP , VIKOR

Kaynakça

• Bakthavatchaalam, V. (2024). Engineering education and its current (un)suitability in addressing sustainable development goals. Science-Policy Brief for the Multistakeholder Forum on Science, Technology and Innovation for the SDGs, 1-6, New York, USA.
• Calvo, I., Carrascal, E., González, J. M., Armentia, A., Gil-García, J. M., Barambones, O., … Apiñaniz, E. (2024). A methodology to introduce sustainable development goals in engineering degrees by means of multidisciplinary projects. Education Sciences, 14(6), 583. Doi: https://doi.org/10.3390/educsci14060583
• Dang, V. T., Wang, J., ve Dang, W. V.-T. (2019). An integrated fuzzy AHP and fuzzy TOPSIS approach to assess sustainable urban development in an emerging economy. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(16), 2902. Doi: https://doi.org/10.3390/ijerph16162902
• Fahim, A., Tan, Q., Naz, B., Ain, Q. ul, ve Bazai, S. U. (2021). Sustainable higher education reform quality assessment using SWOT analysis with integration of AHP and entropy models: A case study of Morocco. Sustainability, 13(8), 4312. Doi: https://doi.org/10.3390/su13084312
• González-Pérez, L. I., ve Ramírez-Montoya, M. S. (2022). Components of education 4.0 in 21st century skills frameworks: Systematic review. Sustainability, 14(3), 1493. Doi: https://doi.org/10.3390/su14031493
• Gürel, E., ve Tat, M. (2017). SWOT analysis: A theoretical review. Journal of International Social Research, 10(51), 994–1006. Doi: https://doi.org/10.17719/jisr.2017.1832
• Gutierrez-Bucheli, L., Kidman, G., ve Reid, A. (2022). Sustainability in engineering education: A review of learning outcomes. Journal of Cleaner Production, 330, 129734. Doi: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.129734
• Hallinger, P., ve Chatpinyakoop, C. (2019). A bibliometric review of research on higher education for sustainable development, 1998–2018. Sustainability, 11(8), 2401. Doi: https://doi.org/10.3390/su11082401
• Helms, M. M., ve Nixon, J. (2010). Exploring SWOT analysis – where are we now? Journal of Strategy and Management, 3(3), 215–251. Doi: https://doi.org/10.1108/17554251011064837
• Jang, H. (2016). Identifying 21st century STEM competencies using workplace data. Journal of Science Education and Technology, 25(2), 284–301. Doi: https://doi.org/10.1007/s10956-015-9593-1
• Lakshminarayanan, S., ve Kiruthika, R. (2012). Facilitating 21st century skills in engineering students. Journal of Engineering Education Transformations, 25–26(4–1), 37–49. Doi: https://doi.org/10.16920/jeet/2012/v25i1-4/115232
• Leifler, O., ve Dahlin, J. E. (2020). Curriculum integration of sustainability in engineering education–a national study of programme director perspectives. International Journal of Sustainability in Higher Education, 21(5), 877–894. Doi: https://doi.org/10.1108/IJSHE-09-2019-0286
• López-Santiago, J., de Francisco Alonso, M., Zubelzu-Minguez, S., Ruiz-Garcia, L., ve Gómez-Villarino, M. T. (2024). Fostering sustainable development values among engineering students using Service-Learning. Frontiers in Education, 9, 1-11. Doi: https://doi.org/10.3389/feduc.2024.1408896
• Mekala, S., Harishree, C., ve Geetha, R. (2020). Fostering 21st century skills of the students of engineering and technology. Journal of Engineering Education Transformations, 34(2), 75–88. Doi: https://doi.org/10.16920/jeet/ 2020/v34i2/150740
• Morales-Casetti, M., ve Ramírez-Valdivia, M. (2025). Incorporation of the SDGs in the industrial engineering curriculum and its contribution to the institutional educational model. International Journal of Sustainability in Higher Education. Doi: https://doi.org/10.1108/IJSHE-04-2024-0265
• Muñoz-La Rivera, F., Hermosilla, P., Delgadillo, J., ve Echeverría, D. (2020). The sustainable development goals (SDGs) as a basis for innovation skills for engineers in the industry 4.0 context. Sustainability, 12(16), 6622. Doi: https://doi.org/10.3390/su12166622
• Opricovic, S., ve Tzeng, G.-H. (2004). Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156(2), 445–455. Doi: https://doi.org/10.1016/S0377-2217(03)00020-1
• Ramos-Gavilán, A. B., Rodríguez-Esteban, M. A., Frechilla-Alonso, M. A., Raposeiras, A. C., Movilla-Quesada, D., ve González-Rogado, A. B. (2024). Raising awareness of the important role of engineering in sustainable development. Heliyon, 10(1), e23494. Doi: https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e23494
• Saaty, T. L. (1980). The analytic hierarchy process (AHP). McGraw-Hill, New York.
• Saaty, T. L. (2008). Decision making with the analytic hierarchy process. International Journal of Services Sciences, 1(1), 83. Doi: https://doi.org/10.1504/IJSSCI.2008.017590
• Saaty, T. L., ve Vargas, L. G. (2012). Models, methods, concepts & applications of the analytic hierarchy process. Springer Science & Business Media.
• Sánchez-Carracedo, F., Moreno-Pino, F. M., Sureda, B., Antúnez, M., ve Gutiérrez, I. (2019). A Methodology to analyze the presence of sustainability in engineering curricula. case of study: Ten spanish engineering degree curricula. Sustainability, 11(17), 4553. Doi: https://doi.org/10.3390/ su11174553
• Schefer-Wenzl, S., ve Miladinovic, I. (2020). Integrating 21st century skills in higher education engineering curricula. International Journal of Advanced Corporate Learning (IJAC), 13(2), 77. Doi: https://doi.org/10.3991/ ijac.v13i2.17011
• Sousa, M., Almeida, M. F., ve Calili, R. (2021). Multiple criteria decision making for the achievement of the UN sustainable development goals: A systematic literature review and a research agenda. Sustainability, 13(8), 4129. Doi: https://doi.org/10.3390/su13084129
• Tsoku, T., van Dyk, L., ve Maisiri, W. (2024). The role of industrial engineering and its impact on sustainability: A systematic review approach. South African Journal of Industrial Engineering, 35(3). Doi: https://doi.org/10.7166/35-3-3093
• UNESCO. (2021). Engineering for Sustainable Development: Delivering on the Sustainable Development. UNESCO Publishing.
• Zhiqi, L. (2021). VIKOR method for evaluating the management quality of teacher education with probabilistic hesitant fuzzy information. Discrete Dynamics in Nature and Society, 2021, 1–8. Doi: https://doi.org/10.1155/2021/1326202