Manyezit yataklarının oluşumu, sınıflandırılması, kullanım alanları ve kalite sınıflandırılması

Yıl 2012, Cilt: 28 Sayı: 1, 65 - 72, 01.02.2012

Asuman Yılmaz Mustafa Kuşcu

Öz

İlaç sanayinden ağır sanayi ye kadar çeşitli alanlarda kullanılan magnezyum bileşiklerinin hammaddesini manyezit oluşturmaktadır. Manyezitler sinter manyezite dönüştürülerek özellikle ısıya dayanıklı refrakter malzeme yapımında kullanılmaktadır ve rezerv açısından Türkiye dünyada önemli bir yere sahiptir. Türkiye’de manyezit oluşumları sedimanter kayaçlara ve altere ultramafiklere bağlı olarak bulunmaktadır. Ülkemizde serpantinleşmiş ultramafik kayaçların kırık ve çatlaklarında damar ve stokverk şeklinde oluşmuş manyezit yatakları daha yaygındır ve manyezit oluşum sınıflamasına göre Kraubath tipi manyezit yataklarına benzerlik göstermektedir. Manyezit yataklarının kökeninin belirlenmesinde manyezit oluşumunun yan kayacı, mineral içeriği, jeokimyasal özellikleri önemlidir. Manyezitin kalitesinin belirlenmesinde SiO2, Fe2O3, CaO, Al2O3 içeriği önemlidir ve bu değerlere göre ekonomikliğinin değerlendirilmesi yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Manyezit, oluşumu, sınıflandırılması

Formation, classification, applications and quality classification of magnesite deposits

Öz

Magnesite is constitude raw material of magnesium compounds which is used in various fields to pharmaceutical industry from heavy industry. Magnesite is converted to sintered magnesite used to make material which especially heat-resistant refractory and Turkey has an important place in the world in terms of reserve. In our country, vein and stockwork type magnesite form in the crack and fracture of serpentinized ultramafic rocks are more common and similar to the Kraubath tye magnesite deposits according to the classification of magnesite formation. Host rock of magnesite occurrences, mineral content and geochemical features are important to determine the origin of magnesite deposits. SiO2, Fe2O3, CaO, Al2O3 content is important to determining the quality of magnesite and economic evaluation is done according to these values.

Anahtar Kelimeler

Magnesite, occurrences, classification

Kaynakça

• O’ Neil, J.R. and Barnes, I., C13 and O18 composition in some fresh-water carbonate associated with ultramafic rocks: Western United States: Geochimita et Cosmachimita Acta, v. 35, p. 687-697. 1971.
• Möller, P., Minor and trace elements in magnesite monograph Series on Mineral Deposits 28. 173-195. Gebrüder Borntradger, Berlin-Stuttgart, 1989.
• Zachmann, D.W. and Johannes, W., Cryptocrystalline mangesite In: magnesite. Geology, Mineralogy, Geochemistry and Formation of MgCarbonates (Monograph Series on mineral deposits, 28) (Ed. By. pMöller), p. 15-28. 1989.
• Ilich, M.,. Problems Of The Genesis And Genetic Classification Of Magnesite Deposits. Geol. Caro. 19. 149 -160, 1968.
• Fallick, A.E., Ilich, M., Russell, M.J., A stable Isotope Study of the Magnesite Deposits Associated with the Alpine-Type Ultramafic Rocks of Yugoslavia, Economic Geology, vol. 86, pp. 847861, 1991.
• Abu-Jaber, N.S., Kimberley, M.M., Origin of Ultramafik-Hosted Magnesite on Margarita Island, Venezuella: Mineral Deposita 27, 234-241, 1992.
• Dabitzias, S., Petrology and genesis of the Vavdos cryptocrystalline magnesite deposits, Chalkidiki Peninsula, Northern Greece. Econ. Geol. 75: 11381151. 1980,
• Bodenlos J.A., Magnesite Deposits of Central Ceara Brazil-Bull U.S. Geol Sury 962. C.121-153, 1950.
• Pohl, W., Genesis of magnesite deposits-models and trends. Geol. Rundschau 79: 291-299, 1990.
• Rao, B.K., Sethumadhv, M.S., Prasad, M.H., Mahabaleshwar, T.D., Rao, A.V., Features and Genesis of Vein-Ytpe Magnesite Deposits in the Doddakanya Area of Karnataka, India: Journal of the Geological Society of India, V.54, issue. 5, 449465, 1999.
• Cengiz, O., Kuşcu, M., Madenli (Gelendost-Isparta) Manyezit Cevherleşmesinin Jeoloji ve Jeokimyasal Özellikleri: Geosound Yerbilimleri Dergisi, Sayı 43, s 45-61. Adana, 2003.
• Brydie, J.R., Fallick, A.E., Ilich, M., Maliotis, G., and Russell, M. J., A Stable Isotopic Study Of Magnesite Deposits In The Akamas Area, N.W. Cyprus: Institution Of Mining And Metallurgy Transactions, V. 102, Sec.B, P. B50-B53, 1993.
• (13)Yılmaz, A., ve Kuşcu, M., Süleymaniye (Mihalıcçık-Eskişehir) Bölgesindeki Manyezitlerin Jeolojisi ve Jeokimyasal Özellikleri, TJK Bülteni, C.50, 95-107s, 2007.
• Kuzart, M., Industrial Minerals and Rocks; Elsevier, London, 445 s, 1984.
• Toprak, Y.,Yukarıtırtar-Aşağıtırtar Köyleri (Isparta kuzeydoğusu) Arasında Gözlenen Manyezit Yatağının Oluşumu ve Kökeni, Doktora Tezi, 2006.
• Evans, A.M., 1993, Ore Geology and Industrial Minerals; Third Edition, Blackhwell Sci. Publ., London, 389 s.
• Möller, P., Minor and Trace elements in Magnesite Monograph Series On Mineral Deposits. 28. 173195. Gebrüder Borntrager. Berlin-Stutgart, 1989.
• Dulski, P.and Morteani, G., Magnesite Formation by CO2 Metasomatism During Regional Metamorphism of The Ultrabasics Rock of the Ochsner Serpentinite (Zillertaler Alpen, Tyrol, Austria). Monograph Ser. Mineral Deposits, 28, 95-104, 1989.
• Kümaş, A.Ş., İşlenmiş Manyezitlerin Oksit Değerleri, www.kumasref.com, 2006.
• Schroll. E., Genesis of magnesite deposits in the view of isotope geochemistry, Boletim Paranaense de Geociencias, n.50. 59-68, 2002.
• Manav. H., Harmancık Bölgesi (Batı Anadolu) Manyezit Yataklarının Jeolojisi ve Oluşumu Geosound Yerbilimleri. Haziran Sayı No: 36, 2001.
• Yılmaz, A., Margı-Taycılar-Sepetci, Süleymaniye ve Tutluca (Eskişehir) Manyezit Yataklarının Jeolojik, Jeokimyasal Özellikleri ve Kökeninin Araştırılması, doktora tezi, 2009.
• Morteani. G., Möller. P., Schley. F., The Rare Earth Elemenet Contens and the Origin of the Spary Magnesite Mineralization of. Tux-Lanersbach Enstachen Alm. Spiessnagel and Hochfilzen. Austria. and the Lacustrine Magnesite deposist of Aiani Kozani. Greece and Bela Stena. Yugoslavia Economic Geology 77. 617-631, 1982.
• MTA, Türkiye Manyezit Envanteri, MTA Yayınları No: 186, 258 s. 1981.
• Yıldız, R., ve Erdoğan, N., Manyezit ve Bazik Refrakter Malzeme Teknolojisi, Kütahya, 1995.
• Kaya, M., Magnezıt ve Bazik RefrakterlerTeknolojisi, Anadolu Üniversitesi Yayınları No:450, Eskişehir, 292 s., 1993.
• Sarıiz, K., Nuhoğlu I., Endüstriyel Hammadde Yatakları ve Madenciliği, Anadolu Üniversitesi Yayın No:636, Eskişehir, 452 s., 1992.
• Bentli, I.,Birici.B ve Erdoğan,N.,Topal, U.,Şahbaz, O., 5. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, İzmir, Türkiye, 2004.