Research Article
BibTex RIS Cite

OSMANLI DEVLETİ’NDE BÜTÇE UYGULAMALARI

Year 2002, Issue: 18, 97 - 122, 30.06.2002

Esra Siyerekli

Abstract

1299 yılında büyük bir yerleşim alanında kurulan Osmanlı Devleti, kuruluş yıllarında oldukça güçlü bir maliye teşkilatına sahip olmuştur. Böylesi güçlü bir teşkilat yapısında oluşturulan gelir-gider cetvelleri ilk dönemlerde bir hesap cetveli olmaktan öteye geçememiştir. Tanzimat öncesi dönemde tam anlamıyla bütçe kavramından söz etmek mümkün değildir. Bununla birlikte, uygulanan bütçe yöntemleri hesapların tutulmasında ve gelirlerin tespit edilerek giderlerin yapılmasında başarı sağlamıştır. Tanzimat sonrası dönemde devletin ekonomik, siyasi ve iktisadi yapısına uygun olarak şekillenen bütçe kavramı 1876 Kanun-i Esası ile hukuksal anlamda tarihteki yerini almıştır. Devletin yapısına göre gelişme süreci izleyen bütçe, imparatorluğun gerileme ve çöküş dönemlerinde artan dış borçlanmaların ağırlığına katlanamamış ve Düyunu Umumiye İdaresi ile Osmanlı Devleti maliye idaresini Cumhuriyet Dönemine dek yabancı devletlerin eline bırakmak zorunda kalmıştır. Cumhuriyetin ilânı ile birlikte gerçek anlamda bütçe anlayışı ve uygulaması da Türkiye ekonomisinde yerini almıştır.

Keywords

Osmanlı devleti bütçe uygulamaları

References

  • AÇBA, S. (1992), Devlet Borçlanması, Adım Yayıncılık, Ankara, 191 s.
  • AKTÜRK, î. (1991), Hazine İşlemleri, Aklıselim Ofset Tesisleri İzmir 119s. ’
  • AKYÜZ, Y., AYBARS, E., KOCATÜRK, U. VE DİĞERLERİ, (1990), Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Yükseköğretim Kurulu Yayınları, Ankara, 187s.
  • BARKAN, Ö. L. (1980), Türkiye’de Toprak Meselesi, Gözlem Yayınları İstanbul, 965s.
  • Büyük Ekonomi Ansiklopedisi, (1992), Sabah Yayınlan, İstanbul, 704s.
  • CİN, H., AKGÜNDÜZ, A. (1989), Türk Hukuk Tarihi, Selçuk Üniversitesi Yayınlan No:58, Konya, 415s.
  • COŞKUN, G. (1994), Devlet Bütçesi, Turhan Kitabevi, Ankara, 327s.
  • DURA, C. VE ALTIPARMAK, A. (2000), “1838 Osmanlı - İngiliz Ticaret Antlaşması: Nedenleri ve Sonuçları”, Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, ss: 17-30.
  • EDİZDOĞAN, N. (1989), Kamu Bütçesi, Uludağ Üniversitesi Yayınlan 270s. * ’
  • ELDEM, V. (1994), Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları VII. Dizi, Ankara, 258s.
  • GENÇ, M. (2000), Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi,
  • Ötüken Neşriyat A.Ş. - Özener Matbaası, İstanbul, 368s.
  • GÜNEŞ, G. (1998), Verginin Yasallığı İlkesi, Alfa Basım Yayım Dağıtım İstanbul, 237s.
  • GÜRSOY, B. (1980), Kamusal Maliye-Bütçe (İkinci Cilt), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınlan No: 436, Ankara, 350s.
  • GÜVEMLİ, O. (1997), “XVIII. Yüzyıl Sonlarına Kadar Osmanlı Hâzineleri”, Yaklaşım Dergisi, ss:24-34.
  • HALAÇOĞLU, Y. (1998), OsmanlIlarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı,
  • Türk Tarih Kurumu Yayınlan, Ankara, 250s.
  • KAZGAN, H, ATEŞ, T, TEKİN, O. VE DİĞERLERİ, (1999), OsmanlI’dan Günümüze Türk Finans Tarihi, Menkul Kıymetler Borsası Yayınları, İstanbul, 448s.
  • KESKİN, M., YUVALI, A., ÖZTÜRK, A. VE DİĞERLERİ (1995), Atatürk tikeleri ve İnkılap Tarihi, Ufuk Yayınlan, Kayseri, 266s.
  • Meydan Larousse Kültür Ansiklopedisi, (1981), Meydan Yayınevi, İstanbul, 2000s.
  • ÖZTOPRAK, F. (2000), “Tarhuncu Ahmet Paşa”, Tarih Dergisi, ss:20-24
  • SÖNMEZ, N. (1994), Kamu Bütçesi ve Bütçe Politikası, Anadolu Matbaacılık, İzmir, 270s.
  • SÖYLER, İ. (1998), “Nedenleri ve Sonuçları Açısından Osmanlı Devle-ti’nin Dış Borçlanması”, Maliye Dergisi, ss:23-43.
  • TABAKOGLU, A. (1985), Gerileme Dönemine Girerken Osmanlı Mâliyesi, Dergah Yayınları, İstanbul, 384s.
  • TABAKOGLU, A. (1994), Türk İktisat Tarihi, Dergah Yayınları, İstanbul, 346s.
  • TEKİR, S. (1989), Maliye Tarihi, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Resmi Teksir Yayın No:283, İzmir, 96s.
  • TAŞLIYÜK, U. (1964), Mali İdare Prensipleri ve Tatbikatı ile Bütçe,
  • Ticaret Matbaacılık, İzmir, 200s.
  • T.C. MALİYE BAKANLIĞI, (1999), Osmanlı Vergi Mevzuatı, T.C. Maliye Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı Yayın No: 1998/348, Ankara, 2219s.
  • T.C. MALİYE BAKANLIĞI , (2000), Osmanlı Bütçeleri, T.C. Maliye Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı Yayın No:2000/358, Ankara, 601s.
  • TÜĞEN, K. (1997), Devlet Bütçesi, Anadolu Matbaacılık, İzmir, 200s.

Year 2002, Issue: 18, 97 - 122, 30.06.2002

Esra Siyerekli

Abstract

References

  • AÇBA, S. (1992), Devlet Borçlanması, Adım Yayıncılık, Ankara, 191 s.
  • AKTÜRK, î. (1991), Hazine İşlemleri, Aklıselim Ofset Tesisleri İzmir 119s. ’
  • AKYÜZ, Y., AYBARS, E., KOCATÜRK, U. VE DİĞERLERİ, (1990), Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Yükseköğretim Kurulu Yayınları, Ankara, 187s.
  • BARKAN, Ö. L. (1980), Türkiye’de Toprak Meselesi, Gözlem Yayınları İstanbul, 965s.
  • Büyük Ekonomi Ansiklopedisi, (1992), Sabah Yayınlan, İstanbul, 704s.
  • CİN, H., AKGÜNDÜZ, A. (1989), Türk Hukuk Tarihi, Selçuk Üniversitesi Yayınlan No:58, Konya, 415s.
  • COŞKUN, G. (1994), Devlet Bütçesi, Turhan Kitabevi, Ankara, 327s.
  • DURA, C. VE ALTIPARMAK, A. (2000), “1838 Osmanlı - İngiliz Ticaret Antlaşması: Nedenleri ve Sonuçları”, Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, ss: 17-30.
  • EDİZDOĞAN, N. (1989), Kamu Bütçesi, Uludağ Üniversitesi Yayınlan 270s. * ’
  • ELDEM, V. (1994), Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları VII. Dizi, Ankara, 258s.
  • GENÇ, M. (2000), Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi,
  • Ötüken Neşriyat A.Ş. - Özener Matbaası, İstanbul, 368s.
  • GÜNEŞ, G. (1998), Verginin Yasallığı İlkesi, Alfa Basım Yayım Dağıtım İstanbul, 237s.
  • GÜRSOY, B. (1980), Kamusal Maliye-Bütçe (İkinci Cilt), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınlan No: 436, Ankara, 350s.
  • GÜVEMLİ, O. (1997), “XVIII. Yüzyıl Sonlarına Kadar Osmanlı Hâzineleri”, Yaklaşım Dergisi, ss:24-34.
  • HALAÇOĞLU, Y. (1998), OsmanlIlarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı,
  • Türk Tarih Kurumu Yayınlan, Ankara, 250s.
  • KAZGAN, H, ATEŞ, T, TEKİN, O. VE DİĞERLERİ, (1999), OsmanlI’dan Günümüze Türk Finans Tarihi, Menkul Kıymetler Borsası Yayınları, İstanbul, 448s.
  • KESKİN, M., YUVALI, A., ÖZTÜRK, A. VE DİĞERLERİ (1995), Atatürk tikeleri ve İnkılap Tarihi, Ufuk Yayınlan, Kayseri, 266s.
  • Meydan Larousse Kültür Ansiklopedisi, (1981), Meydan Yayınevi, İstanbul, 2000s.
  • ÖZTOPRAK, F. (2000), “Tarhuncu Ahmet Paşa”, Tarih Dergisi, ss:20-24
  • SÖNMEZ, N. (1994), Kamu Bütçesi ve Bütçe Politikası, Anadolu Matbaacılık, İzmir, 270s.
  • SÖYLER, İ. (1998), “Nedenleri ve Sonuçları Açısından Osmanlı Devle-ti’nin Dış Borçlanması”, Maliye Dergisi, ss:23-43.
  • TABAKOGLU, A. (1985), Gerileme Dönemine Girerken Osmanlı Mâliyesi, Dergah Yayınları, İstanbul, 384s.
  • TABAKOGLU, A. (1994), Türk İktisat Tarihi, Dergah Yayınları, İstanbul, 346s.
  • TEKİR, S. (1989), Maliye Tarihi, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Resmi Teksir Yayın No:283, İzmir, 96s.
  • TAŞLIYÜK, U. (1964), Mali İdare Prensipleri ve Tatbikatı ile Bütçe,
  • Ticaret Matbaacılık, İzmir, 200s.
  • T.C. MALİYE BAKANLIĞI, (1999), Osmanlı Vergi Mevzuatı, T.C. Maliye Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı Yayın No: 1998/348, Ankara, 2219s.
  • T.C. MALİYE BAKANLIĞI , (2000), Osmanlı Bütçeleri, T.C. Maliye Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı Yayın No:2000/358, Ankara, 601s.
  • TÜĞEN, K. (1997), Devlet Bütçesi, Anadolu Matbaacılık, İzmir, 200s.
There are 31 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Makaleler
Authors

Esra Siyerekli This is me

Publication Date June 30, 2002
Published in Issue Year 2002 Issue: 18

Cite

APA Siyerekli, E. (2002). OSMANLI DEVLETİ’NDE BÜTÇE UYGULAMALARI. Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(18), 97-122.

Ethical Principles and Ethical Guidelines

The Journal of Erciyes University Faculty of Economics and Administrative Sciences places great emphasis on publication ethics, which serve as a foundation for the impartial and reputable advancement of scientific knowledge. In this context, the journal adopts a publishing approach aligned with the ethical standards set by the Committee on Publication Ethics (COPE) and is committed to preventing potential malpractice. The following ethical responsibilities, established based on COPE’s principles, are expected to be upheld by all stakeholders involved in the publication process (authors, readers and researchers, publishers, reviewers, and editors).

Ethical Responsibilities of Editors
Make decisions on submissions based on the quality and originality of the work, its alignment with the journal's aims and scope, and the reviewers’ evaluations, regardless of the authors' religion, language, race, ethnicity, political views, or gender.
Respond to information requests from readers, authors, and reviewers regarding the publication and evaluation processes.
Conduct all processes without compromising ethical standards and intellectual property rights.
Support freedom of thought and protect human and animal rights.
Ensure the peer review process adheres to the principle of double-blind peer review.
Take full responsibility for accepting, rejecting, or requesting changes to a manuscript and ensure that conflicts of interest among stakeholders do not influence these decisions.
Ethical Responsibilities of Authors
Submitted works must be original. When utilizing other works, proper and complete citations and/or references must be provided.
A manuscript must not be under review by another journal simultaneously.
Individuals who have not contributed to the experimental design, implementation, data analysis, or interpretation should not be listed as authors.
If requested during the review process, datasets used in the manuscript must be provided to the editorial board.
If a significant error or mistake is discovered in the manuscript, the journal’s editorial office must be notified.
For studies requiring ethical committee approval, the relevant document must be submitted to the journal. Details regarding the ethical approval (name of the ethics committee, approval document number, and date) must be included in the manuscript.
Changes to authorship (e.g., adding or removing authors, altering the order of authors) cannot be proposed after the review process has commenced.
Ethical Responsibilities of Reviewers
Accept review assignments only in areas where they have sufficient expertise.
Agree to review manuscripts in a timely and unbiased manner.
Ensure confidentiality of the reviewed manuscript and not disclose any information about it, during or after the review process, beyond what is already published.
Refrain from using information obtained during the review process for personal or third-party benefit.
Notify the journal editor if plagiarism or other ethical violations are suspected in the manuscript.
Conduct reviews objectively and avoid conflicts of interest. If a conflict exists, the reviewer should decline the review.
Use polite and constructive language during the review process and avoid personal comments.
Publication Policy
The Journal of Erciyes University Faculty of Economics and Administrative Sciences is a free, open-access, peer-reviewed academic journal that has been in publication since 1981. The journal welcomes submissions in Turkish and English within the fields of economics, business administration, public finance, political science, public administration, and international relations.

No submission or publication fees are charged by the journal.
Every submitted manuscript undergoes a double-blind peer review process and similarity/plagiarism checks via iThenticate.
Submissions must be original and not previously published, accepted for publication, or under review elsewhere.
Articles published in the journal can be cited under the Open Access Policy and Creative Commons license, provided proper attribution is given.
The journal is published three times a year, in April, August, and December. It includes original, high-quality, and scientifically supported research articles and reviews in its listed fields. Academic studies unrelated to these disciplines or their theoretical and empirical foundations are not accepted. The journal's languages are Turkish and English.

Submissions are first subject to a preliminary review for format and content. Manuscripts not meeting the journal's standards are rejected by the editorial board. Manuscripts deemed suitable proceed to the peer review stage.

Each submission is sent to at least two expert reviewers. If both reviews are favorable, the article is approved for publication. In cases where one review is positive and the other negative, the editorial board decides based on the reviews or may send the manuscript to a third reviewer.

Articles published in the journal are open access and can be cited under the Creative Commons license, provided proper attribution is made.