Development plans and public administration reforms in Turkey after 2000: An evaluation based on content analysis from a good governance perspective

Year 2025, Issue: 71, 139 - 149, 30.08.2025

Mehmet Darıcı , Mehmet İnanç Özekmekçi

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1673999

Abstract

This study analyzes the extent to which public administration reforms articulated in Turkey’s development plans since the 2000s align with the principles of good governance. Public administration reform discourses from the 8th Development Plan (2001–2005) to the 12th Development Plan (2024–2028) were examined using content analysis. The analysis was based on predefined codes related to good governance principles, as well as additional codes identified during the research process. Evaluations conducted using three key alignment criteria indicate that the emphasis on governance principles in development plans has varied over time. The increasing prominence of technology-driven reforms suggests a shift toward digitalization in public administration, while governance elements such as citizen participation and decentralization have become relatively less emphasized. Moreover, although the newly identified codes do not directly contradict governance principles, they have transformed the way governance is conceptualized and implemented. Ultimately, the alignment of reform discourses with governance principles is influenced not only by their presence but also by the context in which they are framed. Therefore, further research employing contextual text analysis is recommended to gain deeper insights into how governance principles are integrated into reform narratives.

Keywords

Public administration reforms , Good governance , Development plans , Content analysis

2000 sonrası Türkiye’de kalkınma planları ve kamu yönetimi reformları: İyi yönetişim perspektifinden içerik analizine dayalı bir değerlendirme

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’de 2000’li yıllardan itibaren kalkınma planlarında ifade edilen kamu yönetimi reformlarının iyi yönetişim ilkeleriyle ne ölçüde örtüştüğünü analiz etmektedir. 8. Kalkınma Planı’ndan (2001-2005) 12. Kalkınma Planı’na (2024-2028) kadar olan dönemde kamu yönetimi reformlarına ilişkin söylemler, içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Analizde, iyi yönetişim ilkelerine yönelik önceden belirlenen kodlar ile analiz sürecinde keşfedilen yeni kodlar temel alınmıştır. Üç temel uyum ölçütü kullanılarak yapılan değerlendirmeler, yönetişim ilkelerinin kalkınma planlarında dönemsel olarak değişen vurgularla yer aldığını göstermektedir. Bilgi ve teknoloji odaklı reformların giderek ön plana çıkması, kamu yönetiminin dijitalleşme ekseninde ilerlediğini ortaya koyarken, vatandaş katılımı ve yerinden yönetim gibi yönetişim unsurlarının görece geri planda kaldığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte, keşfedilen kodların yönetişim ilkeleriyle doğrudan çelişmediği, ancak yönetişim anlayışının uygulanma biçimini dönüştürdüğü belirlenmiştir. Sonuç olarak, reform söylemlerinde yönetişim ilkelerinin nasıl konumlandırıldığı kadar, bu ilkelerin hangi bağlamda ifade edildiği de yönetişim anlayışıyla uyumluluğunu belirleyen önemli bir faktördür. Bu doğrultuda, reform söylemlerinin yönetişim ilkeleriyle bütünleşme biçimini daha derinlemesine inceleyebilmek için bağlamsal metin analizine dayalı ileri araştırmalar önerilmektedir.

Keywords

Kamu yönetimi reformları , İyi yönetişim , Kalkınma planları , İçerik analizi

References

• Altay, N. O. (2011). Yönetimden yönetişime kamu sektöründe dönüşüm. İçinde M. Koçak, & S. Teker (Ed.). Prof. Dr. Sadık Kırbaş’a armağan (ss. 16-24). Okan Üniversitesi Yayınları.
• Arslaner, H., & Karaca, Y. (2017). Türkiye kamu yönetiminde yönetişim algısı: Aydın ili vergi dairelerinde bir uygulama. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(4), 128-151.https://doi.org/10.30803/adusobed.354593.
• Atmaca, Y., & Karaçay, F. (2020). Türkiye’deki kamu yönetimi reformlarında dijitalleşme ve e-yönetişim. International Journal of Management and Administration, 4(8), 260- 280. https://doi.org/10.29064/ijma.779263.
• Bilgiç, V. (2003). Yeni kamu yönetimi anlayışı. İçinde A. Balcı, A. Nohutçu, N. K. Öztürk, & B. Coşkun (Ed.). Kamu yönetiminde çağdaş yaklaşımlar (ss. 25-38), Seçkin Yayınları.
• Brown, J. (2002). Yönetişim yada neo-liberalizmin siyasi düzeni. Birikim Dergisi, (158), 36-43.
• Chimhowu, A., Hulme, D., & Munro, L. T. (2019). The ‘New’ national development planning: An overview and assessment. World Development, (120), 76–87.https://doi. org/10.1016/j.worlddev.2019.03.013.
• Christensen, T., & Lægreid, P. (2007). The whole-of-government approach to public sector reform. Public Administration Review, 67(6), 1059–1066.https://doi.org/10.1111/ j.1540-6210.2007.00797.x.
• Çelik, H., Baykal, N. B., & Memur, H. N. K. (2020). Nitel veri analizi ve temel ilkeleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(1), 379-406.https://doi.org/10.14689/issn.2148- 2624.1.8c.1s.16m.
• Çukurçayır, A. (2003). Çok boyutlu bir kavram olarak yönetişim. İçinde M. Acar, & H. Özgür (Ed.). Çağdaş kamu yönetimi I (ss. 259-275). Nobel Yayınları.
• Demir, F. (2021). Public management reforms in Turkey. Public Administration Issues, 6(Special Issue II), 63–83.https://doi.org/10.17323/1999-5431-2021-0-6-63-83.
• Dokuzuncu beş yıllık kalkınma planı (2007-2013).https://www.sbb.gov.tr/wp-content/ uploads/2025/03/Dokuzuncu_Kalkinma_Plani_2007-2013.pdf
• Eryılmaz, B. (2017). Kamu yönetimi düşünceler yapılar fonksiyonlar politikalar(10. Baskı). Umuttepe Yayınları.
• Genç, F. N., & Erdoğan Ü. (2012). Yerel demokrasi ve kalkınma bağlamında sivil toplum kuruluşlarının rolü: Aydın örneği [Konferans Sunumu]. VII. Kamu Yönetimi Sempozyumu, ss.171-193.
• Grindle, M. S. (2004). Good enough governance: Poverty reduction and reform in developing countries. Governance, 17(4), 525–548.https://doi.org/10.1111/j.0952- 1895.2004.00256.x
• Güçlü, İ. (2019). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri teknik – yaklaşım – uygulama (1. Basım). Nobel Yayıncılık.
• Güzelsarı, S. (2003). Neo-liberal politikalar ve yönetişim Modeli. Amme İdaresi Dergisi, 36(1), 17–34.
• Hassall, G. (2023). National development planning, implementation, and assessment. In The United Nations and the Pacific Islands (ss. 57–69). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-031-22072-7_5
• Heper, M. (1990). The state and public bureaucracy in Turkey. Public Administration and Development, 10(3), 307-321.
• Hughes, O. E. (2014). Kamu işletmeciliği & yönetimi (Çev. B. Kalkan, B. Akın ve Ş. Akın). Big Bang Yayınları.
• Işıkçı, Y. M. (2017). Türkiye’de idari reform çalışmalarının tarihsel perspektif açısından değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 163–185.
• Kahraman, M., & Tamer, M. (2016), Bölgesel kalkınmada sivil toplum kuruluşlarının rolü, International Journal of Academic Value Studies, 2(3), 170-178.
• Kepenek, Y., & Yentürk, N. (2003). Türkiye ekonomisi. Remzi Kitabevi.
• Kettl, D. F. (2000). The transformation of governance: Globalization, devolution, and the role of government. Public Administration Review, 60(6), 488–497.https://doi. org/10.1111/0033-3352.00112
• Köksel, B., & Yöntem, T., (2011). Türkiye’de yerelleşme ve yönetişim çerçevesinde kalkınma kavramına yeni bir yaklaşım: Kalkınma ajansları. İçinde C. C. Altan, F. Altunyuva, A. K. Çetin, A. Dursun, Ö. F. Aladağ, & S. Gökçe (Ed.). Uluslararası bölgesel kalkınma konferansı yayını. Başak Matbaacılık.
• Küçük, M., & Güneş, G. (2013), Yerel kalkınmada bir etken olarak turizm: Yerel sivil toplum kuruluşlarının görüşleri, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 22(4), 23-50.
• Lamba, M. (2014). Yeni kamu yönetimi perspektifinden Türkiye’de kamu yönetimi reformları: Genel gerekçeler üzerinden bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 135-152.
• Marshall, C., & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. Sage Publications.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• On birinci beş yıllık kalkınma planı (2019-2023).https://www.sbb.gov.tr/wp-content/ uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf
• On ikinci beş yıllık kalkınma planı (2024-2028).https://www.sbb.gov.tr/wp-content/ uploads/2023/11/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028_17112023.pdf
• Onuncu beş yıllık kalkınma planı (2014-2018).https://www.sbb.gov.tr/wp-content/ uploads/2022/08/Onuncu_Kalkinma_Plani-2014-2018.pdf
• Osborne, D., & Gaebler, T. (1992). Reinventing government: The five strategies for reinventing government. Penguin Press.
• Osborne, S. P. (2006). The new public governance? Public Management Review, 8(3), 377- 387.
• Öktem, M. K., & Çiftçi, L. (2016). Vision of the public administration reform in Turkey. İçinde Y. Demirkaya (Ed.). New public management in Turkey: Local government reform (pp. 52–78). Routledge.
• Ömürgönülşen, U. (1997). The emergence of a new approach to the public sector: The new public management. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 52(1), 517–540.
• Özer, M. A. (2012). Yeni kamu yönetimi (Genişletilmiş İkinci Baskı). Barış Kitap.
• Parlak, B., & Sobacı, Z. (2005). Kuram ve uygulamalarda kamu yönetimi:Ulusal ve global perspektifler. Alfa-Aktüel.
• Pierre, J., & Peters, B. G. (2000). Governance, politics and the state. Macmillan Press.
• Pollitt, C., & Bouckaert, G. (2011). Public management reform:A comparative analysis - new public management, governance, and the neo-weberian state (3. ed.). Oxford University Press.
• Rothstein, B., & Teorell, J. (2008). What is quality of government? A theory of impartial government institutions. Governance, 21(2), 165–190.https://doi.org/10.1111/j.1468- 0491.2008.00391.x
• Sachs, J. D. (2015). The Age of sustainable development. Columbia University Press.
• Saldana, J. (2011). Fundamentals of qualitative research. Oxford University Press.
• Sekizinci beş yıllık kalkınma planı (2001-2005). https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/ uploads/2022/07/Uzun_Vadeli_Strateji_ve_Sekizinci_Bes_Yillik_Kalkinma_ Plani-2001-2005.pdf
• Sen, A. (1999). Development as freedom. Oxford University Press.
• Sevkal, M. N. (2007). Kalkınma politikalarındaki değişim ve kamu yönetimine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Shafritz, J. M., Russell, E. W., Borick, C. P., & Hyde, A. C. (2023). Introducing public administration (10. ed.). Routledge.
• Shi, L., Han, L., Yang, F., & Gao, L. (2019). The evolution of sustainable development theory: Types, goals, and research prospects. Sustainability, 11(24), 1-16.https://doi. org/10.3390/su11247158
• STB, (2023). Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2023 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.sanayi. gov.tr/plan-program-raporlar-ve-yayinlar/faaliyet raporlari/mu2802011618
• Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research. Sage.
• Tekeli, İ. (1996). Yönetim kavramı yanı sıra yönetişim kavramının gelişmesinin nedenleri üzerine. Sosyal Demokrat Değişim Dergisi. (3), 45 – 54.
• Todaro, M. P., & Smith, S. C. (2020). Economic development (13. ed.). Pearson.
• UNDP, (1997). Governance for Sustainable Human Development: A UNDP Policy Document. United Nations Development Programme Press.
• Üstüner, Y., & Yavuz, N. (2018). Turkey’s public administration today: An overview and appraisal. International Journal of Public Administration, 41(10), 776–787.https://doi. org/10.1080/01900692.2017.1387147
• World Bank. (1992). Governance and development. The World Bank Press.
• Yardley, L. (2008). Demonstrating validity in qualitative psychology. İçinde J. A. Smith (Ed.). Qualitative psychology: A practical guide to research methods (ss.235–251). Sage.