Ebu'ul Berekat El-Bağdadi'nin Akıl Görüşü

Year 2010, Volume: 1 Issue: 28, 1 - 17, 01.06.2010

Ahmet Kamil Cihan

Abstract

Ebu’l-Berekat el-Bağdadi akıl konusunu nefis teorisinin ışığı altında yorumlar. Ona göre nefis, manevi bir cevherdir. Bu cevher tümel anlamı idrak ettiği vakit akıl adını alır. Buna garizî akıl da denir. Dolayısıyla akıl diye ayrıca nefsin kuvvesi yoktur. Bağdadi bu görüşüyle meşşailere karşı ciddi bir muhalefet gösterir. Garizî akılla edinilen kazanımlar da iktisabî akıl adını alır. Aklı ontolojik olarak cevher veya araz görenler vardır. Bağdadi her iki görüşün de geçerli olduğunu düşünür. Zira akıl fiil ve kazanım olarak görülürse araz adını, bu fiilin öznesi olarak görülürse cevher adını alır. Bağdadi akıl terimi hakkında Yunanca eserlerin çevirisinden kaynaklanan bir yanlışlığa işaret eder: İnsanın anlamasıyla ilgili olan akıl terimi, soyut varlıklara da hatalı bir şekilde ad olarak verilmiştir

Keywords

Akıl, Bilgi, Varlık, Ruh, Ontoloji, Cevher

ABU’L-BARAKĀT AL-BAGHDADI ON INTELLECT

Abstract

Abu’l-Barakat al-Baghdadi explains his “intellect” theory under the concept of Soul (al-Nafs). Soul is a spritual substance. When soul perceives “abstract or universals” it is called as “intellect”. İt is said that it is innate intellect. There is no faculty for soul. That’s why intellect is not a faculty. It is only the name of soul when it perceives universals. Baghdadi is opposite to Peripateticiens by his opinion on faculty of soul. There is two theories on its ontological state for intellect: first says it is a substance, the other says it is an accident. Both of theories are valid for Baghdadi. For, intellect is an accident when it is taken in consideration as a “act” of intellect, and a substance when it is taken in consideration as a“subject” of act. Bahgdadi remarks a false arising from translating of Greek works: the use of intellect for seperate things, like Faal aql, and mufariqat is mistake arising from tranlators.

Keywords

Intellect, Knowlodge, Being, Spirit, Substance

References

• Aristoteles, De Anima, (Çev. J.A. Smith), The Works of Aristotle, Oxford University Press, 1968.
• Beyhaki, Tetimme Sıvanı’l-Hikme,Tahkik: Dr. R. El-Acem, Beyrut 1994.
• Corbin, Henry, İslam Felsefesi Tarihi, (Çev. H. Hatemi), İletişim yayınları, İstan- bul 1986.
• Çağrıcı, Mustafa, “Ebul-Berekat el-Bağdadi”, TDV İslam Ansiklopedisi. Cilt: X, TDV Yayınları, İstanbul.
• Davud el-Kayseri, Nihayetu’l-Beyan fi Dirayeti’z-Zeman, Neşir: Mehmet Bayrakdar, er-Resail içinde, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayın- ları, , Kayseri 1997.
• Ebu’l-Berekat el-Bağdadi, Kitabu’l-Muteber, Birinci baskı, Haydarabad 1357.
• ----, “Kitabu Sahih Edilleti’l-Nakl fi Mahiyeti’l-Akl”, Neşir: Ahmad Al Tayyib, Annales Islamologiques. 16, Kahire 1980.
• Erdoğan, İsmail, “İslâm Düşüncesi’nde “Kâmil Tabiat/Tıbâu’t-Tâmm” Fikri”, Ta- savvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, yıl:7 [2006], sayı: 17.
• Farabi, Kitabu Arai Ehli’l-Medineti’l-Fazıla, Neşir: A. Nasri Nadir, Darul-Meşrık, Beyrut 1985, 5. Baskı
• ----, “Makaletu’l-Akl”, Neşr: F. Dietrici, Badu Resaili’l-Farabi fi’l-Felsefe, Mahedu Tarihi’l-Ulumi’l-Arabiyye ve’l-İslamiyye, Frankfurt 1999.
• İbn Sina, Avicenna’s De Anima (Kitabu’ş-Şifa t-Tabiiyyat, en-Nefs) Neşir:
• Fazlurrahman, University of Durham, London1959.
• ----, eş-Şifa el-İlahiyat, Neşr: A. Kunavati- S. Zayed, Mısır Tarihsiz, 402–409.
• ----, “el-Hudud”, Neşir: A. A’sem, el-Mustalahu’l-Felsefi, Kahire 1989
• Kindi, “Risaletü’l-Kindi fi’l-Akl”, Neşr: Ebu Ride, Resail’l-Kindi el-Felsefiyye, Mahedu Tarihi’l-Ulumi’l-Arabiyye ve’l-İslamiyye, Frankfurt 1999, 353– 358; “Akıl Üzerine”, Çeviren: Mahmut Kaya, Felsefi Risaleler, İz Yayıncı- lık, İstanbul 1994, 149-152.
• Nedvi, Süleyman, “Makale”, Kitabu’l-Muteber (el-İlahiyat) içinde, Haydarabad 1357.
• Pines, S., “Abu’l-Barakat” The Encyclopedia of Islam, (New Edition), cilt I., E. J. Brill, London 1960.
• Platon, Phaidros, (Çev. H: Akverdi), MEB yayınları, İstanbul 1990.
• ---- , Devlet, (Çev. S. Eyüpoğlu-M.A. Cimcoz), Remzi yayınevi, 8. Baskı, İstanbul 1995.
• Plotinus, Enneadlar, V, II,[2], (Çev. Zeki Özcan), Asa yayınları, Bursa 1996.
• Sühreverdi, Hikmetu’l-İşrak, Neşir: H. Corbin, Ouvres Phylosophiques et Mystiques, 3. Baskı, Tahran 1993.
• ----, Kitabu’l-Meşari ve’l-Mutarahat, Neşir: H. Corbin, Ouvres Phylosophiques et Mystiques, Tahran 1993.