Kayseri Cumhuriyet Meydanı'nın bütünselliği sağlayan kriterler bağlamında irdelenmesi

Year 2020, Issue: 48, 403 - 432, 30.06.2020

Duygu Turgut

Abstract

Kent ile meydan ilişkisi sürekli sorgulanan ve tartışılan bir konudur. Bir meydanın hangi özelliklere sahip olması gerektiğinin belirlenmesi için öncelikle kent içerisindeki yeri sorgulanmalıdır. Kent ile meydan ilişkisi bütünsel bir bakış açısıyla ele alındığı zaman meydanların sahip olması gereken özellikler ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı kent içerisindeki meydanların bütünselliğini sağlayan genel kriterleri belirlemek ve bir örnek üzerinden bu kriterlere göre meydanın nasıl olması gerektiğini uygulamalı olarak ortaya koymaktır. Çalışma yöntemi olarak günümüz koşullarında kavramsal çalışmaların sonucunda ve yerinde incelemelerle bir meydanın sahip olması gereken kriterler belirlenmiştir. Bu çalışma kapsamında belirlenen kriterlere göre Kayseri Cumhuriyet Meydanı incelenmiştir. Çalışma süreci boyunca kentsel kamusal mekan olan meydan olgusu sorgulanmıştır. Meydanlar geçmişte çarşı, ticaret, din, siyaset, sosyal hayatla ilişkilendirilirken günümüzde ulaşım, trafik, hızla ilişkilendirilmektedir. Kent içerisinde kamusal mekan olarak görülen Cumhuriyet Meydanı yeni düzenlemelerle insanların vakit geçirdiği sosyalleştiği bir yer olarak görülmemektedir. Meydanların nasıl bir süreçten geçerek günümüzdeki durumuna geldiği konusu ayrıca merak edilmiştir. 

Keywords

Meydan, Kent Meydan İlişkisi, Meydanın Bütünselliği, Meydanın Kriterleri, Kayseri Cumhuriyet Meydanı

Analysis of Kayseri Cumhuriyet Square in the context of criteria that provide integrity

Abstract

The relationship of the square with the city is a question that is constantly questioned and discussed. In order to determine what features a square should have, its location in the city must first be questioned. When the relation between the city and the square is taken from a holistic perspective, the properties that the squares should have are determined. The purpose of this study is to determine the general criteria that provide integrity and to demonstrate how the square should be applied according to these criteria through an example. As method of this study, the criteria that a square must possess have been determined with conceptual studies and taking the place examinations in today's conditions. Kayseri Cumhuriyet Square was examined according to the criteria determined within the scope of this study. Throughout the study process, the square as an urban public space, was questioned. While the squares were associated with the bazaar, commerce, religion, politics and social life in the past, nowadays, have associated with transportation, traffic, speed. Cumhuriyet Square, which is seen as a public space in the city, is not seen as a place where people socialize with new regulations. It was also wondered how the squares  were been comprised of through today's state. 

Keywords

Square, Urban Square Relationship, Square Integrity, Square Criteria, Kayseri Cumhuriyet Square

References

• Ankara Vilayet Salnamesi 1325. (1995). Hazırlayanlar: Emiroğlu K., Yüksel A. Ankara: Ankara Enstitüsü Vakfı.
• Asiliskender, B. (2006). Kayseri Kent Merkezi’nde Cumhuriyet’in ilanından günümüze mekan ve kimlik deneyimi. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 22 (1-2), 203-212.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel serüven. (Rıfat, M., Rıfat, S., Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Bilsel, İ. (2011). İstanbul’un 2010 gündemi: Planlar, projeler. İstanbul buluşmaları 2010 Bildiri Kitabı. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. Türkiye Şehir Plancıları Odası Yayını.
• Bozdoğan, S. (2015). Modernizm ve ulusun inşası. (Birkan, T., Çev.). 4.Basım. Metis Yayınları.
• Büyükmıhçı, G. (1999). Hızlı kentsel değişimlerin tarihi kent mekanlarındaki etkilerinin sorgulanması: Kayseri örneği. Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, I. Metropoliten Alanlar Planlama Sorunları Sempozyumu, içinde (ss. 207-211), İstanbul, Turkey.
• Carmona, M., Heath, T., Oc, T., & Tiesdell, S. (2003). Urban spaces-public places: The dimensions of urban design. Oxford: Architectural Press.
• Cerasi, M. (1999). Osmanlı kenti: Osmanlı İmparatorluğu'nda 18. ve 19. yüzyıllarda kent uygarlığı ve mimarisi. Yapı Kredi Yayınları. Erdönmez, M.E., & Akı, A. (2005). Açık kamusal kent mekânlarının Ttoplum ilişkilerindeki etkileri, Megaron, 1(1), 67-87.
• Eren, İ.Ö. (2006). Mimarlıkta tasarım yer ilişkisi bağlamında “yer”e özgü mimari dilin dönüşüm sürecinde yeniden üretilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Erzen, J. (2005). Kent estetiği ve kültürel kapsam. Mimarlık ve sanat tarihi yazıları Afife Batur’a armağan. İçinde (ss. 327-333). Literatür. Essex Design Guide. (2018, Şubat). Essex planning ofificers association. https://www.essexdesignguide.co.uk.
• Evliya Çelebi Seyahatnamesi, (2006). Hazırlayanlar: Kahraman, S.A., Dağlı Y. Yapı Kredi Yayınları.
• Eyüce, Ö. (2000). Meydanlar. Ege Mimarlık, Nisan Sayısı, 2-34.
• Gabriel, A., (1954). Kayseri Türk anıtları. Güneş Matbaası.
• Hacısalihoğlu, İ.Y. (1999). Küreselleşme, mekânsal etkileri ve İstanbul [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Hovardaoğlu, O., ve Çalışır Hovardaoğlu, S. (2004). Dışa açılan üretim ilişkilerinin merkez dönüşümündeki yönlendirici etkileri: Kayseri kent merkezi örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı:17(2), 257-269.
• İnbaşı, M. (2000). Kayseri Kalesi, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), 825-848.
• Karaman, A. (1992). Kentsel tasarımda çevresel bütünlük ve süreklilik, I. Ulusal Kentsel Tasarım Kongresi Bildiriler Kitabı. Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Yayını.
• Karatepe, Ş. (1999). Kendini kuran şehir. Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Kayım, E.S. (2009, Mart 13). Paris'e Haussmann planından sonra Rogers planı? http://www.mimarizm.com/haberler/paris-e-haussmann-plani-ndan-sonra-rogers-plani_116365
• Kayseri İl Yıllığı (1973). Ankara: Ayyıldız Matbaası.
• Kılıç, E. (2009). Ankara’nın göbeğinde boş duran Kızılay binasının dünü bugünü, http://mimdap.org/ankaranyn-gobedhinde-both-duran-kyzylay-binasynyn-dunu-bugunu-2/19848/
• Krier, R. (1979). Urban spaces. Londra: Academic Editions.
• Lynch, K. (1960). The image of the city. Cambridge: The MIT Press.
• Madanipour, A. (1996). Design of urban space:an inquiry into a socia-spatial process. Newyork: Wiley.
• Salt Araştırma Fotoğraf Arşivi. (t.y.). Emek İş Hanı, Ankara Kızılay Meydanı. Yurt Kartpostalları, Yurt Matbaacılık. https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/101289
• Sitte, C. (2009). Hegemann and the metropolis: Modern civic art and international exchanges. London: Routledge Print.
• Sönmez, F., & Alper, B. (2012). Kayseri kentinde fiziksel çevrenin değişimi: 1882-1945, Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 4 (Özel Sayı), 111-130.
• Subaşı, M.İ. (1986). Dünden bugüne Kayseri. İstanbul: Örnek Kitabevi.
• Tanilli, S. (2014). Uygarlık tarihi (29. Baskı). İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• Tapan, M. (1998). Cumhuriyet döneminde doğal ve kültürel varlıklarını koruyamamanın korunması. 75 yılda değişen kent ve mimarlık. içinde (ss. 199-207). Tarih Vakfı.
• Tekeli, İ. (1999). Katılımcı demokrasi, kamusal alan ve yerel yönetim. Demokrasi Kitaplığı.
• Tümer, G. (2000). Kentler, binalar, insanlar, olaylar, meydanlar. Ege Mimarlık, Nisan Sayısı, 2-34.
• Urry, J. (1999). Mekânları tüketmek. Ayrıntı.
• Yılmaz Bakır, N. (2014). Çarşıdan alışveriş merkezine-alışveriş kültüründe değişim Kayseri-Türkiye örneği. International Symposium on Culture and Identity in the Perspective of 21st Century, 26-28 Mayıs, vol.1, içinde (ss. 339-352). Bakü, Azerbaycan.
• Yücesoy, E., ve Gökbulut, Ö., (1999). Kentsel tasarımda mekansal kimlik tartışmaları üzerine bir değerlendirme: Mekansal kimliği okumak. I. Ulusal Kentsel Tasarım Kongresi Bildiriler Kitabı. Mimar Sinan Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Yayını.
• Zucker, P. (1959). Towns and square. New York: Columbia University Press.