The Necessary Features of a Teacher with Effective Communication Skills According to Social Studies Teacher Pre-Service

Year 2021, Volume: 23 Issue: 1, 248 - 264, 30.04.2021

Sibel Yazıcı Ceren Utkugün

https://doi.org/10.17556/erziefd.791093

Cited By: 1

Abstract

In the study, it is aimed to reveal the communication characteristics that teachers should have based on the views of the pre-service social studies teachers. Effective communication is important in terms of professional competence. The study was conducted with qualitative research method. A single holistic case study was used depending on the case study. The participants of the study are fifty-seven pre-service teachers attending the third grade of the social studies teaching program of a public university during the academic year of 2019-2020. Criterion sampling, one of the purposive sampling methods, was used to determine the participants. The criterion used in the study was that pre-service social studies teachers should have taken twelve-week human relations and communication course. Semi-structured interview was used as data collection method to obtain in-depth information regarding the research topic. Descriptive analysis was employed to examine the data obtained. The results of the study in order to communicate effectively, teachers must have the following five communication skills: effective use of body language, positive self-expression, active listening, being supportive, and don't appreciate. It has also been reported that teachers with effective communication skills should have the following communication characteristics: empathy, showing love, being cheerful, understanding and showing respect.

Keywords

Effective communication, teachers, communication skills, preservice social studies teachers.

Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarına Göre Etkili İletişim Becerisine Sahip Bir Öğretmende Bulunması Gereken Özellikler

Abstract

Çalışma sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlerin sahip olması gereken iletişim becerilerine yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum desenine bağlı bütüncül tek durum deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunda yer alan sosyal bilgiler 3. sınıflardan 57 öğretmen adayı amaçlı örneklemeye bağlı ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Ölçüt, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 2019-2020 eğitim döneminde insan ilişkileri ve iletişim ders programını tamamlamış olmalarıdır. Çalışma verileri “İletişim becerisine sahip bir öğretmende bulunması gereken özellikler nelerdir?” sorusu üzerinden yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüşleri analiz edildiğinde öğretmenin sahip olması gereken beş etkili iletişim becerisi ortaya çıkmaktadır. Bunlar; beden dilini etkin kullanabilme, kendini ifade edebilme, etkin dinleyebilme, destekleyici olabilme ve değer verebilmedir. Etkili iletişim becerisine sahip öğretmenin öne çıkan iletişim özellikleri arasında; empati kurabilme, sevgi gösterme, güler yüzlü olma, anlayışlı olma ve saygı gösterme öğretmen adaylarının görüşleri arasında yer almaktadır. Çalışmanın öğretmen adaylarının mesleki iletişim becerileriyle ilgili alan yazına katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Keywords

Öğretmen, Etkili İletişim, İletişim Becerisi, Sosyal Bilgiler Öğretmen Adayı

References

• Aküzüm, C. & Özdemir Gültekin, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin iletişim becerileri ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Electronic Journal of Education Sciences, 6(12), 88-107.
• Aksungur, G. (2018). Türkçe öğretmenlerinin sınıf içi etkili iletişim becerileri algılarının incelenmesi.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ahi Evran Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Azian, A., Raof, A., Ismail, F. & Hamzah, M. (2013). Communication strategies of non-native speaker novice science teachers in second language science classrooms. System, 41, 283-297.
• Baltaş, Z. & Baltaş, A. (2015). Bedenin dili. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Barkan, M. & Eroğlu, E. (2004). Eğitim iletişiminde çağdaş ortamlar: “.. iletişim bir sorun kaynağı mı yoksa çözüm seçeneği mi?..”. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET. 3(3), 115-123.
• Baykara Pehlivan, K. (2005). Öğretmen adaylarının iletişim becerisi algıları üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 4(2), 17-23.
• Bozkurt Bulut, N. (2004). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin iletişim becerilerine ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 443-452.
• Can, N. (2004). Öğretmenlerin geliştirilmesi ve etkili öğretmen davranışları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 103-119.
• Certel, H. (2008). Din-iletişim ilişkisi ve dini iletişim engelleri. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21, 127-158.
• Çalışkan, N. & Yeşil, R. (2005). Eğitim sürecinde öğretmenin beden dili. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 199-207.
• Çetinkanat, C. (1998). Öğretmen adayları ve müfettişlerin bakış açısından öğretmen iletişim becerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(2), 209-221.
• Çetinkaya, Ö. & Alparslan, A. M. (2011). Duygusal zekânın iletişim becerileri üzerine etkisi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 363- 377.
• Çevik, D. B. (2011). Müzik öğretmeni adaylarının iletişim becerileri. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 1-13.
• Çuhadar, C., Özgür, H., Akgün, F. & Gündüz, Ş. (2014). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri ve iletişimci biçimleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 295-311.
• Dilekmen, M., Başçı, Z. & Bektaş, F. (2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin iletişim becerileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 223-231.
• Dökmen, Ü. (1997). İletişim çatışmaları ve empati. Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Durukan, E. & Maden, S. (2010). Türkçe öğretmenlerinin iletişim becerileri üzerine bir araştırma. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(1), 59-74.
• Düzgün, S. & Selçuk, Z. (2018). Sözsüz iletişim becerilerinden öğretmenlerin öğrencilerle göz teması kurma davranışlarının bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 771-795.
• Elkatmış, M. & Ünal, E. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının iletişim beceri düzeylerine yönelik bir çalışma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 99-113.
• Edwards, C. (1997). Classroom discipline and management. Printice Hall, Dnc New Jersey. Erdem, A. R., & Okul, Ö. (2015). Sınıf öğretmenlerinin iletişim becerileri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-8.
• Frymier, A. B.(1993). The ımpact of teacher ımmediacy on students' motivation over the course of a semester. Paper Presented at the Annual Meeting of the Speech Communication Association (79 the Miami Beach, FL., November 18-21,1993).
• Güçlü, N. (2000). Öğretmen davranışları. Millî Eğitim Dergisi, 147, 21-23.
• Gülbahar B. & Aksungur G. (2018). Türkçe Öğretmenlerinin Sınıf İçi Etkili İletişim Becerilerine İlişkinin Algılarının İncelenmesi, International Journal of Languages’ Education and Teaching, 6(1), 52-75.
• Gülbahar, B. & Sıvacı, S. Y. (2018). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri ile sınıf yönetimi yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 268-301. Günay, K. (2003). Sınıf yönetiminde öğretmenlerin iletişim becerilerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gürşimşek, I. (1999). Etkin sınıf yönetimi için etkili iletişim becerileri. Eğitim ve Bilim, 23 (112), 40–44.
• Erkan, Z. & Avcı, R. (2014). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri: mizaç ve karakter özelliklerinin rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 88-94.
• Işıktaş, S. (2015). Öğretmen adaylarının iyi öğretmen olma ile ilgili görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education,) 30(4), 119-131.
• Jeans, A. B. (1995). Teacher education: An international research agenda. World Conference on Teacher Education. İzmir: 9 Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Kadakal Dölek, A. (2015). Üniversite Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Karaca, M. (2016). Sosyolojik perspektiften iletişim. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(57), 626-648.
• Karakelle, S. (2005). Öğretmenlerin etkili öğretmen tanımlarının etkili öğretmenlik boyutlarına göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 30(135), 1-10.
• Karakelle, S. & Canpolat, S. (2008). Tükenmişlik düzeyi yüksek ilköğretim öğretmenlerinin öğrencilere yaklaşım biçimlerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 33(147), 106-119.
• Katrancı, M. (2014). Öğretmen adaylarının konuşma becerisine yönelik özyeterlik algıları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (2), 174-195.
• Korkut, F. (2005). Yetişkinlere yönelik iletişim becerileri eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28: 143-149.
• Klinzing, H.G., & Velan J., (1987). Training teachers in nonverbal sensitivity and nonverbal behavior. International Journal of Educational Research, 11(5), 21-29.
• Küçükkaragöz, H., Canbulat, T. & Akay, Y. (2013). Öğretmen adaylarında atılganlık düzeyi ve iletişim becerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(22), 123-133.
• Laar, B., Blatchford, R., Winkley, D., Badman, & Howards, R. (1989). Effective teaching. Oxford: National Primary Center.
• Milli, M. S. & Yağcı, U. (2017). Öğretmen adaylarının iletişim becerilerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 286-298.
• Nacar, F. S. & Tümkaya, S. (2011). Sınıf öğretmenlerinin iletişim ve kişilerarası problem çözme becerilerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 10(2), 493-511.
• Okçabol, R., Akpınar, Y., Caner, A., Erktin, E., Gök, F. & Ünlühisarcıklı. Ö. (2003). Öğretmen yetiştirme araştırması. Eğitim-Sen Yayınları. Ankara.
• Özel, A. & Bayındır, N. (2008). Yapılandırmacı Anlayışa Göre Sınıf Yönetimi. Pegem Akademi Yay. Ankara.
• Özerbaş, M. A., Bulut, M. & Usta, E. (2007). Öğretmen adaylarının algıladıkları iletişim becerisi düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 123-135.
• Özgan, H. & Aslan, N. (2008). İlköğretim Okul Müdürlerinin Sözlü İletişim Biçiminin Öğretmenlerin Motivasyonuna Etkisinin İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 190-206.
• Öztürk Yılmaztekin, E. (2015). İngilizce öğretmeni adaylarının etkili iletişim hakkındaki görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 63-77.
• Pala, A. (2008). Öğretmen adaylarının empati kurma düzeyleri üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 13-23.
• Piji Küçük, B. (2012). Müzik öğretmenliği anabilim dalı öğrencilerinin iletişim ve problem çözme becerileri. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 33-54.
• Selanik Ay, T. (2015). Etkili iletişim becerileri açısından eğitimciler. The Journal of Academic Social Science Studies, 41, 367-381.
• Sezer, N. (t.y.). Etkili iletişim kavramı ve süreci, Etkili iletişim becerileri (ss.31-45), İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları.
• MEB (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar), Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
• Şara, P.& Güney, Ü. (2015). Sınıf ve branş öğretmenlerinin iletişim beceri düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Eşme ilçesi örneği. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XIV. Uluslararası Katılımlı Sınıf öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (21-23 Mayıs 2015) Özel Sayısı, 195-205.
• Şimşek, A. (2000). Eğitimde iletişim. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Şimşek, C. & Tuzluca, S. (2015). Yetişkinlerin düşünce hayatında olumlu iz bırakan öğretmenlerin ortak kişilik ve davranış özellikleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 131-141.
• Taşkaya, S. M. (2012). Nitelikli bir öğretmende bulunması gereken özelliklerin öğretmen adaylarının görüşlerine göre incelenmesi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(33), 283-298.
• Topçuoğlu Ünal, F. & Özden, M. (2018). Diksiyon ve konuşma eğitimi. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Ubuz, B. & Sarı, S., (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının iyi öğretmen olma ile ilgili görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 53-61.
• Ün Açıkgöz, K. (2003). Etkili öğrenme ve öğretme. Eğitim Dünyası Yayınları. İzmir.
• Üstünsel, G. (2011). Etkili İletişim Becerileri ve Beden Dili. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Vural, B. (2004). Yetkin-ideal vizyoner öğretmen. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Yanpar Yelken, T., Çelikkaleli, Ö., & Çapri, B. (2007). Eğitim fakültesi kalite standartlarının belirlenmesine yönelik öğretmen adayı görüşleri (Mersin Üniversitesi örneği). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 191-215.
• Yavuz, S., ve Güzel, Ü. (2020). Evaluation of teachers’ perception of effective communication skills according to gender. African Educational Research Journal, 8(1): 134-138.
• Yetim, A. A. & Göktaş, Z. (2004). Öğretmenin mesleki ve kişisel nitelikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(2), 541- 550.
• Yılmaz, İ., Yoncalık, O. & Çimen, Z. (2010). İletişim becerisi ile öğretimde yeterlik arasındaki ilişkinin öğrenci algılarına göre değerlendirilmesi (beden eğitimi ve spor alanı). Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(4), 143-150.
• Yılmaz, V. E. (2019). “Dinleme” becerisinin geliştirilmesi çerçevesinde yeni arayışlar ve teknikler”. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 48, 278- 290.
• YÖK (2007). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri (1982-2007), Yüksek Öğretim Kurulu Yayını 2007-5.