TÜRK KÜLTÜRÜNDE BEDEN VE "GÜZEL İSTANBUL" OLAYI

Year 2009, Volume: 8 Issue: 30, 366 - 375, 01.04.2009

Ahu Antmen

Abstract

-

Keywords

-

TÜRK KÜLTÜRÜNDE BEDEN VE "GÜZEL İSTANBUL" OLAYI

Abstract

Cumhuriyet’in 50. Yılı Kutlamaları çerçevesinde İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu ve İstanbul Belediyesi’nin ortak girişimiyle İstanbul’da kamusal alanlara yerleştirilen heykellerden biri olan “Güzel İstanbul”un akıbeti, 1970’li yıllarda Türkiye’de siyasi otorite ile sanat arasındaki ilişkiyi gözler önüne sermekle kalmaz; Türk kültüründe çıplak kadın bedeninin temsil ve teşhir biçimlerinin ne denli sorunsallı bir alan olduğunu ortaya koyar. Heykeltıraş Gürdal Duyar’ın yapıtı olan “Güzel İstanbul” heykeli, 1974 yılında İçişleri Bakanlığı’nca “Türk anasını hayâsızca teşhir ettiği” gerekçesiyle yerinden sökülmüş, Yıldız Parkı’na taşınan heykelin Türk halkının sanat anlayışının bu heykeli kabul edecek düzeyde olmadığı savunulmuştur. Heykel, bu süreçte politik arenada ve kültür dünyasında yoğun bir tartışmanın odağı olmuş, “Güzel İstanbul”un bedensel temsili, farklı siyasi görüşlerin çarpıştığı bir alana dönüşmüştür. “Güzel İstanbul”u aynı dönemde sanat ortamında ve popüler kültür dünyasında üretilen başka beden temsilleriyle karşılaştırmak ve bu heykelin neden bu denli yoğun bir tartışma odağı haline geldiğini irdelemek, Türk kültüründe beden olgusunun nasıl algılandığına dair ipuçları verebilir. Bu bildirinin amacı, Türk kültüründe bedenin temsiline yönelik sınırların nasıl çizildiğini araştırarak, sanat tarihimizden bir örnekle konuya ilişkin bir pencere açmaktır

Keywords

Türk kültürü, beden, heykel, Gürdal Duyar, İstanbul

References

• ANONİM (20 Mart 1974), “Heykelin sökülmesi için Prof. Gezer ‘Ayıp oldu’ dedi”, Cumhuriyet gazetesi.
• ANONİM (21 Mart 1974), “Güzel İstanbul heykeli için soruşturma açıldı”, Milliyet gazetesi.
• ANONİM (21 Mart 1974), “Mesullerden hesap sorulmalıdır”, Sabah gazetesi.
• ANONİM (21 Mart 1974), “Heykeltıraşlar protestodan vazgeçtiler”, Hürriyet gazetesi.
• ANONİM (1974), “Güzel İstanbul heykelinin kaldırılması sanatçılar arasında tepki yarattı, Milliyet Sanat, 72, Mart: 16.
• ANONİM (4 Haziran 1974), “Heykeltıraşlar Derneği Taksim’de Çıplak Heykel sergisi açtı”, Yeni Ortam gazetesi.
• AKBAL, Oktay (Mart 1974), “Utanç Olayı”, Cumhuriyet gazetesi.
• AKBAL, Oktay (27 Mart 1974), “Halk Ne İster?”, Cumhuriyet gazetesi.
• ANDAY, Melih Cevdet (22 Mart 1974), “Çıplak”, Cumhuriyet gazetesi.
• BERGER, John (1986), Görme Biçimleri, Metis Yayınları, İstanbul.
• FELEK, Burhan (22 Mart 1974), “Bir Heykelin Hazin Hikayesi”, Milliyet gazetesi.
• FREUD, Sigmund (1984), Totem ve Tabu, çev. K. Sahir Sel, Sosyal Yayınlar, İstanbul.
• MILLS, Sara (2003), Michel Foucault, Routledge, Londra.
• OTYAM, Fikret (Mart 1974), “Güzel İstanbul ve Erbakan’ın buyruğu”, Cumhuriyet gazetesi.
• ÖZDENİZ, Nuri (19 Mart 1974), “Karaköy’deki ‘Güzel İstanbul’ anıtı yerinden kaldırıldı”, Cumhuriyet gazetesi.
• SEZER, Sennur (21 Mart 1974), “50 heykel dikilecekti ama para sağlanamadı”, Cumhuriyet gazetesi.
• VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet (24 Mart 1974), “Güzelliği Düşünme Sanatı”, Cumhuriyet gazetesi.