Research Article
BibTex RIS Cite

Öğretmenlerin Pozitif Psikolojik Sermaye ile Öğretmen Liderliği Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Year 2025, Volume: 24 Issue: 4, 1627 - 1649
https://doi.org/10.17755/esosder.1720288

Abstract

Bu araştırmada, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile öğretmen liderliği algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Yordayıcı korelasyonel modele göre tasarlanan araştırmanın örneklemini 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Gaziantep ili Şehitkâmil ilçesinde yer alan ilköğretim okullarında görev yapan ve basit seçkisiz örnekleme yöntemine göre belirlenen 583 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada verilerin toplanması amacıyla “Kişisel Bilgiler Formu”, “Pozitif Psikolojik Sermaye Ölçeği” ve “Öğretmen Liderliği Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise betimsel istatistik analizleri, Pearson korelasyon analizi ile basit ve çoklu doğrusal regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algılarının çok yüksek, öğretmen liderliği algılarının ise yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye ile öğretmen liderliği algıları arasında pozitif yönde, anlamlı ve orta düzeyde bir ilişki olduğu saptanmıştır. Öte yandan öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algılarının öğretmen liderliği algılarını yordayan önemli bir faktör olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, pozitif psikolojik sermayenin alt boyutları olan dışadönüklük, psikolojik dayanıklılık ve iyimserliğin öğretmenlerin öğretmen liderliği algıları üzerinde anlamlı birer yordayıcı olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular ve ulaşılan sonuçlar dikkate alınarak uygulayıcılara, politika yapıcılara ve araştırmacılara çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

References

  • Abdioğlu, H. & Yavuz, S. (2013). İşletmelerde sosyal sermayenin ölçümlenmesi ve raporlanmasına yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimleri Fakültesi Dergisi, 15(1), 25-56.
  • Ağıroğlu Bakır, A. (2013). Öğretmenlerin paylaşılan liderlik ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin analizi [Yayımlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
  • Akçay, V. H. (2011). Pozitif psikolojik sermaye kavramı ve işletmelerde sürdürülebilir rekabet üstünlüğünü sağlamadaki rolü. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(1), 73-98.
  • Alim, N. (2019). Öğretmenlerin algılarına göre öğretmen liderliği ile örgütsel adanmışlık arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
  • Anık, S. & Tösten, R. (2019). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69), 332-342.
  • Athanasios, T. (2024). Examining the triadic relationship of servant leadership, teacher leadership, and psychosocial safety climate in k-12 schools. Leadership and Policy in Schools, 1-20 https://doi.org/10.1080/15700763.2024.2339880
  • Avey, J. B., Luthans, F. & Jensen, S. M. (2009). Psychological capital: A positive resource for combating employee stress and turnover. Human Resource Management, 48(5), 677–693. https://doi.org/10.1002/hrm.20294
  • Avolio, B. J., Luthans, F.ve Walumbwa, F. O. (2004). Authentic leadership: theory building for veritable sustained performance. Gallup Leadership Institute, University of Nebraska.
  • Bakker, Arnold B., Demeroutı, E., Hakanen, J.ve Xanthopoulou D. (2007). Job resources boost work engagement, particularly when job demands are high. Journal of Educational Psychology, 99(2), 274-284.
  • Balyer, A. (2016). Öğretmen liderler: öğretmen algıları üzerine nitel bir araştırma. İlköğretim Online, 15(2), 391-417 https://doi.org/10.17051/io.2016.817647
  • Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W.H. Freeman.
  • Berberoğlu, N. (2013). Psikolojik sermayenin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisi: Bir alan araştırması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Beycioğlu, K. & Aslan, B. (2010). Öğretmen liderliği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 9(2), 764-775.
  • Bilge, C. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerin karara katılma ve iş doyum düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. J. G. Richardson (Ed.), Handbook of theory and research for the sociology of education içinde (ss. 241–258). Greenwood Press.
  • Bozbayındır, F. (2019). Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen unsurların öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 2076-2104. https://doi.org/10.17755/esosder.583274
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
  • Can, N. (2009). Öğretmenlerin sınıfta ve okulda liderlik davranışları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 385-399
  • Can, N. (2014). Öğretmen liderliği. Pegem Akademi
  • Caprara, G. V. & Cervone, D. (2003). A conception of personality for a psychology of human strengths: personality as an agentic. Self Regulating System. https://doi.org/10.1037/10566-005
  • Carver, C. S., Scheier, M. F. & Segerstrom, S. C. (2010). Optimism. Clinical Psychology Review, 30(7), 879–889.
  • Cemaloğlu, N. & Savaş, G. (2018). Examining the relationship between supportive behaviors of school principals and teacher leadership. International Online Journal of Educational Sciences, 10(1), 244-258.
  • Chaleoykitti, S. (2014). The model construction for developing positive psychological capital among professional nurses under the ministry of defense, Thailand.J Health Res. 28(6); 427-32.
  • Costa, P. T. & McCrae, R. R. (1992). NEO Personality inventory–revised (NEO PI-R). Psychological Assessment Resources.
  • Çakmak, M. S. & Arabacı, İ. B. (2017). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algılarının iş doyumları ve örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(62), 890-909. https://doi.org/10.17755/esosder.282130
  • Çetin, F.ve Basım, H. N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137.
  • Çetin, M. & Özalp, U. (2019). Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen profesyonelliği ve öğretmen liderliğine ilişkin algılarının incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 193-213.
  • Çimen, Ö. (2025). Öğretmenlerin liderlik davranışları ile özerklik algıları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Çobanoğlu, N. (2019). İlk ve ortaokullardaki paylaşılan liderlik ile pozitif psikolojik sermayenin bazı değişkenler açısından incelenmesi ve aralarındaki ilişkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
  • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (2. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Demir, M. K. & Arı, E. (2013). Öğretmen sorunları-Çanakkale ili örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 107-126
  • Deniz, B. (2024). Pozitif psikolojik sermayenin işe tutkunluğa etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
  • Deniz, E. (2022). İlk ve ortaokullardaki paylaşılan liderlik ile pozitif psikolojik sermayenin bazı değişkenler açısından incelenmesi ve aralarındaki ilişkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
  • Deniz, E. & Kara, M. (2025). Öğretmenlerin iletişim becerileri ile öğretmen liderliği algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14 (2), 508-525.
  • Doğan, C. (2023). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile örgütsel muhalefet algıları arasındaki ilişki. [Yayımlanmamış yüksek lisans teFzi]. Fırat Üniversitesi. Erden, H. (2025). The influence of teachers’ psychological capital on the quality of work life: exploring the mediating impact of emotions. Frontiers in Psychology, 16, 1-15. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2025.1557030
  • Ergül, H. F. (2020). Pozitif psikolojik sermaye ile öğretmen liderliği ilişkisi. Ekev Akademi Dergisi, 84, 325-336.
  • Erkuş, A. (2013). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Seçkin Yayıncılık.
  • Fullan, M. (2003). The moral imperative of school leadership. Corwin Press.
  • Fullan, M. (2023). The principal 2.0: Three keys to maximizing impact. John Wiley & Sons.
  • George, D. & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference. Pearson Press.
  • Gningue, S. M., Peach, R., Jarrah, A. M. & Wardat, Y. (2022). The relationship between teacher leadership and school climate: findings from a teacher-leadership project. Education Sciences, 12(749), 1-17. https://doi.org/10.3390/educsci12110749
  • Hargreaves, A. (2004). Teaching in the knowledge society. Teachers College Press.
  • Harris, A. (2004). Distributed leadership and school improvement: Leading or misleading?. Educational Management Administration & Leadership, 32(1), 11- 24.
  • Harris, A.ve Muijs, D. (2003). Teacher leadership: Principles and practice. National College for School Leadership.
  • Harris, A. & Muijs, D. (2005). Schools improving through teacher leadership. Open University Press.
  • İlhan, D., Çetinkaya , Y., Yavuz, M., Karaçor, N. E., Saraç, A. & Gök, M. (2024). Öğretmen liderliğini temel alan lisansüstü tezlerin çeşitli ölçütlere göre incelenmesi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Researches, 10(37), 23–35. https://doi.org/10.5281/zenodo.10498152
  • Judge, T. A. & Bono, J. E. (2001). Relationship of core self-evaluations traits-self-esteem, generalised self-efficacy, locus of control, and emotional stability-with job satisfaction and job performance: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 86(1), 80–92. https://doi.org/10.1037/0021-9010.86.1.80
  • Kara, M. (2020). Eğitim paydaşlarının görüşleri doğrultusunda Türk eğitim sisteminin sorunları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1650-1694. https://doi.org/10.29299/kefad.853999
  • Karaca, S. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri. Gazi Kitabevi.
  • Katzenmeyer, M. & Moller, G. (2013). Uyuyan devi uyandırmak: Öğretmen liderler yetiştirmek (S. Özdemir, Çev.). Nobel Yayıncılık.
  • Kaya, B. (2016). Öğretmenlerin öğretmen liderliği yeterlikleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
  • Kıraç, M. (2023). Eğitim kurumlarında örgütsel mutluluk ile öğretmen liderliği ilişkisi[Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
  • Kocaeren, E. (2022). Öğretmen liderliği ile öğretmen mesleki öğrenmesi arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karabük Üniversitesi.
  • Kolay, Y. (2004). Okul-aile-çevre işbirliğinin eğitim sistemindeki yeri ve önemi. Milli Eğitim Dergisi, 164. https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/164/kolay.htm
  • Korkmaz, M. (2006). Okul yöneticilerinin kişilik özellikleri ile liderlik stilleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 46(46), 199-226.
  • Kurt, E. (2024). Kamu liselerinde görev yapan öğretmenlerin öğretmen liderliğinin mesleki gelişime ve okul etkililiğine ilişkin görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karabük Üniversitesi.
  • Kutanis, R., Ö. & Oruç, E. (2014). Pozitif örgütsel davranış ve pozitif psikolojik sermaye üzerine kavramsal bir inceleme. The Journal of Happiness & Well-Being, 2(2), 145-159.
  • Lambert, L. (2003). Leadership capacity for lasting school improvement. ASCD.
  • Leithwood, K. & Beatty, B. (2008). Leading with teacher emotions in mind. Corwin Press.
  • Leithwood, K. & Jantzi, D. (2000). Principal and teacher leadership effects: A replication. School Leadership & Management, 20(4), 415-434.
  • Lieberman A. (1992). Teacher leadership: What are we learning? Livingston C. (Ed.), Teachers as leaders: Evolving roles içinde (pp. 159–165). National Education Association.
  • Lieberman, A. & Miller, L. (2004). Teacher leadership. Jossey-Bass.
  • Luthans, F. (2002). Positive organizational behaviour: Developing and managing psychological stregths. The Academy of Management Executive, 54-77.
  • Luthans, F. & Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33, 143-160. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2004.01.003
  • Luthans, F., Youssef, C. M. & Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford University Press
  • Muijs, D. & Harris, A. (2003). Teacher leadership-improvement through empowerment?: An overview of the literature. Educational Management & Administration, 31(4), 437–448. https://doi.org/10.1177%2F0263211X030314007
  • Orhan, H. (2020). Öğretmenlerin iş motivasyonlarıyla öğretmen liderliği arasındaki ilişki [Yayımlanmamış doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Oruç, E. (2015). Pozitif psikolojik sermayenin politik davranışlara etkisi: Akademisyenler üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Özer, G. & Çelik, S. (2024). Mesleki öğrenme toplulukları: Bir mesleki gelişim uygulamasının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 53(243), 1203–1230. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1239160
  • Öztürk M. A. & Erdem M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin iş yükü algısı ve mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 926-958.
  • Öztürk, N. & Şahin, S. (2017). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürü ve öğretmen liderliği: Lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. İlköğretim Online, 16(4), 1451-1468.
  • Rengi, Ö. & Bozkurt, B. (2024). Okul yöneticilerinin motivasyonunu etkileyen faktörler. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 7(1), 249-272. https://doi.org/10.33400/kuje.1406699
  • Savaş, G. (2016). Okul müdürlerinin destekleyici davranışları ile öğretmen liderliği arasındaki ilişki & bazı değişkenlere göre incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. Lawrance Erlbaum Associates, Publishers.
  • Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma. Anı Yayıncılık.
  • Seligman, M. (1998). Learned optimism. Pocket Books
  • Seligman, M. & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction.) American Psychologist, 55(1), 5-14.0
  • Sergiovanni, T. J. & Starratt, R. J. (2006). Supervision: A redefinition. (8. Basım) McGraw-Hill Education.
  • Sesli, E. (2023). Dönüşümsel liderlik ile okul etkililiği arasındaki ilişkide öğretmen liderliği ve kolektif öğretmen yeterliğinin aracılık rolü [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
  • Smith, P. (2017). Resilient leadership: Navigating life’s challenges. Harvard Business Review Press.
  • Soylu, S. & Okçu, V. (2022). Okul müdürlerinin güçlendirici liderlik davranışları ile öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişki. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 752-767.
  • Spark, A. & O’Connor, P. J. (2021). State extraversion and emergent leadership: Do introverts emerge as leaders when they act like extraverts?. The Leadership Quarterly, 32(3), 101474. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2020.101474
  • Stronge, J. H., Ward, T. J. & Grant, L. W. (2011). What makes good teachers good? a cross-case analysis of the connection between teacher effectiveness and student achievement. Journal of Teacher Education, 62(4), 339–355. https://doi.org/10.1177/0022487111404241
  • Sugg, S. A. (2013). The relationship between teacher leadership and student achievement [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eastern Kentucky University.
  • Szczesiul, S., A. & Huizenga, J., L. (2015). Bridging structure and agency: Exploring the role of teacher leadership in teacher collaboration. Journal of School Leadership, 25(2), 368-410. https://doi.org/10.1177/105268461502500207
  • Tekbıyık, A. (2019). İlişkisel tarama yöntemi. H. Özmen & O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (ss.164-178). Pegem Akademi.
  • Timur, M. (2017). Temel eğitim okullarında görev yapan öğretmenlerin okulda karar alma sürecine ilişkin algıları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi.
  • Tösten, R. & Özgan, H. (2014). Pozitif psikolojik sermaye ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. EKEV Akademi Dergisi, 59, 429-442.
  • Uğurlu, C., T. & Yiğit, Y. (2014). Öğretmenlerin öğretmen liderliği algılarının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 36-56.
  • Witziers, B., Bosker, R.J. & Krüger, M.L. (2003). Educational leadership and student achievement: The elusivese arch for an association. Educational Administration Quarterly, 39(3), 398- 425.
  • Yalçın, S. (2019). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye düzeylerinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 13-26.
  • Yaz, A., H. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin özyeterlik algıları ile öğretmen liderliği davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
  • Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2014). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
  • Yenen, E. T. (2022). Öğretmenlerin mesleki yeterliklerini etkileyen faktörler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 27-45.
  • Yıldırım, İ. & Tösten, R. (2020). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile mesleki adanmışlıklarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 36, 10-17.
  • Yılmaz, A. İ. (2018). Okullardaki bürokratik yapı ve öğretmen liderliği arasındaki ilişki [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Yılmaz, B. & Cerit, Y. (2023). Okulun mekanik ve organik örgüt yapısı ile öğretmen liderliği arasındaki ilişki. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 190-212.
  • Yılmaz, A. & Ulukapı Yılmaz, H. (2018). Pozitif psikolojik sermayenin algılanan performans düzeyine etkisinde örgütsel adanmışlığın aracılık rolü: Bir hizmet işletmesinde araştırma. Anadolu üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 129-144.
  • Yoldaş, E. (2025). Öğretmen liderliği ile mesleki dayanıklılık arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
  • York-Barr, J. & Duke, K. (2004). What do we know about teacher leadership? Findings from two decades of scholarship. Review of Educational Research, 74(3), 255-316.
  • Yukl, G. & Lepsinger, R. (2004). Flexible leadership: Creating value by balancing multiple challenges and choices. Jossey-Bass.
  • Zhu, W., Avolio, B. J. & Walumbwa, F. O. (2009). Moderating role of follower characteristics with transformational leadership and follower work engagement. Group & Organization Management, 34(5), 590-619. https://doi.org/10.1177/1059601108331242
  • Zülfüzade, T. (2020). Profesyonel bir kimlik olarak öğretmen liderliği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi.

Examining the Relationship Between Teachers' Positive Psychological Capital and Teacher Leadership Perceptions

Year 2025, Volume: 24 Issue: 4, 1627 - 1649
https://doi.org/10.17755/esosder.1720288

Abstract

The objective of this study is to examine the relationship between positive psychological capital perceptions and teacher leadership perceptions of teachers working in primary schools. The sample of the study, which was designed according to the predictive correlational model, consists of 583 teachers working in primary schools in the Şehitkâmil district of Gaziantep province in the 2023-2024 academic year and determined according to the simple random sampling method. The collection of data was facilitated by the utilization of instruments such as the "Personal Information Form," the "Positive Psychological Capital Scale," and the "Teacher Leadership Scale." The analysis of the data involved the implementation of descriptive statistical analysis, Pearson correlation analysis, simple and multiple linear regression analysis. As a result of the research, it was determined that teachers' perceptions of positive psychological capital were very high and their perceptions of teacher leadership were high. A positive, significant, and moderate relationship was identified between teachers' positive psychological capital and teacher leadership perceptions. Conversely, teachers' positive psychological capital perceptions were identified as a significant predictor of their perceptions of teacher leadership. The study revealed that extraversion, psychological resilience, and optimism—which are sub-dimensions of positive psychological capital—are significant predictors of teachers' perceptions of teacher leadership. In light of the study's findings and conclusions, a range of recommendations have been put forth for practitioners, policymakers, and researchers.

References

  • Abdioğlu, H. & Yavuz, S. (2013). İşletmelerde sosyal sermayenin ölçümlenmesi ve raporlanmasına yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimleri Fakültesi Dergisi, 15(1), 25-56.
  • Ağıroğlu Bakır, A. (2013). Öğretmenlerin paylaşılan liderlik ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin analizi [Yayımlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
  • Akçay, V. H. (2011). Pozitif psikolojik sermaye kavramı ve işletmelerde sürdürülebilir rekabet üstünlüğünü sağlamadaki rolü. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(1), 73-98.
  • Alim, N. (2019). Öğretmenlerin algılarına göre öğretmen liderliği ile örgütsel adanmışlık arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
  • Anık, S. & Tösten, R. (2019). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69), 332-342.
  • Athanasios, T. (2024). Examining the triadic relationship of servant leadership, teacher leadership, and psychosocial safety climate in k-12 schools. Leadership and Policy in Schools, 1-20 https://doi.org/10.1080/15700763.2024.2339880
  • Avey, J. B., Luthans, F. & Jensen, S. M. (2009). Psychological capital: A positive resource for combating employee stress and turnover. Human Resource Management, 48(5), 677–693. https://doi.org/10.1002/hrm.20294
  • Avolio, B. J., Luthans, F.ve Walumbwa, F. O. (2004). Authentic leadership: theory building for veritable sustained performance. Gallup Leadership Institute, University of Nebraska.
  • Bakker, Arnold B., Demeroutı, E., Hakanen, J.ve Xanthopoulou D. (2007). Job resources boost work engagement, particularly when job demands are high. Journal of Educational Psychology, 99(2), 274-284.
  • Balyer, A. (2016). Öğretmen liderler: öğretmen algıları üzerine nitel bir araştırma. İlköğretim Online, 15(2), 391-417 https://doi.org/10.17051/io.2016.817647
  • Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W.H. Freeman.
  • Berberoğlu, N. (2013). Psikolojik sermayenin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisi: Bir alan araştırması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Beycioğlu, K. & Aslan, B. (2010). Öğretmen liderliği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 9(2), 764-775.
  • Bilge, C. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerin karara katılma ve iş doyum düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. J. G. Richardson (Ed.), Handbook of theory and research for the sociology of education içinde (ss. 241–258). Greenwood Press.
  • Bozbayındır, F. (2019). Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen unsurların öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 2076-2104. https://doi.org/10.17755/esosder.583274
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
  • Can, N. (2009). Öğretmenlerin sınıfta ve okulda liderlik davranışları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 385-399
  • Can, N. (2014). Öğretmen liderliği. Pegem Akademi
  • Caprara, G. V. & Cervone, D. (2003). A conception of personality for a psychology of human strengths: personality as an agentic. Self Regulating System. https://doi.org/10.1037/10566-005
  • Carver, C. S., Scheier, M. F. & Segerstrom, S. C. (2010). Optimism. Clinical Psychology Review, 30(7), 879–889.
  • Cemaloğlu, N. & Savaş, G. (2018). Examining the relationship between supportive behaviors of school principals and teacher leadership. International Online Journal of Educational Sciences, 10(1), 244-258.
  • Chaleoykitti, S. (2014). The model construction for developing positive psychological capital among professional nurses under the ministry of defense, Thailand.J Health Res. 28(6); 427-32.
  • Costa, P. T. & McCrae, R. R. (1992). NEO Personality inventory–revised (NEO PI-R). Psychological Assessment Resources.
  • Çakmak, M. S. & Arabacı, İ. B. (2017). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algılarının iş doyumları ve örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(62), 890-909. https://doi.org/10.17755/esosder.282130
  • Çetin, F.ve Basım, H. N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137.
  • Çetin, M. & Özalp, U. (2019). Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen profesyonelliği ve öğretmen liderliğine ilişkin algılarının incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 193-213.
  • Çimen, Ö. (2025). Öğretmenlerin liderlik davranışları ile özerklik algıları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
  • Çobanoğlu, N. (2019). İlk ve ortaokullardaki paylaşılan liderlik ile pozitif psikolojik sermayenin bazı değişkenler açısından incelenmesi ve aralarındaki ilişkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
  • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (2. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Demir, M. K. & Arı, E. (2013). Öğretmen sorunları-Çanakkale ili örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 107-126
  • Deniz, B. (2024). Pozitif psikolojik sermayenin işe tutkunluğa etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
  • Deniz, E. (2022). İlk ve ortaokullardaki paylaşılan liderlik ile pozitif psikolojik sermayenin bazı değişkenler açısından incelenmesi ve aralarındaki ilişkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
  • Deniz, E. & Kara, M. (2025). Öğretmenlerin iletişim becerileri ile öğretmen liderliği algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14 (2), 508-525.
  • Doğan, C. (2023). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile örgütsel muhalefet algıları arasındaki ilişki. [Yayımlanmamış yüksek lisans teFzi]. Fırat Üniversitesi. Erden, H. (2025). The influence of teachers’ psychological capital on the quality of work life: exploring the mediating impact of emotions. Frontiers in Psychology, 16, 1-15. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2025.1557030
  • Ergül, H. F. (2020). Pozitif psikolojik sermaye ile öğretmen liderliği ilişkisi. Ekev Akademi Dergisi, 84, 325-336.
  • Erkuş, A. (2013). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Seçkin Yayıncılık.
  • Fullan, M. (2003). The moral imperative of school leadership. Corwin Press.
  • Fullan, M. (2023). The principal 2.0: Three keys to maximizing impact. John Wiley & Sons.
  • George, D. & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference. Pearson Press.
  • Gningue, S. M., Peach, R., Jarrah, A. M. & Wardat, Y. (2022). The relationship between teacher leadership and school climate: findings from a teacher-leadership project. Education Sciences, 12(749), 1-17. https://doi.org/10.3390/educsci12110749
  • Hargreaves, A. (2004). Teaching in the knowledge society. Teachers College Press.
  • Harris, A. (2004). Distributed leadership and school improvement: Leading or misleading?. Educational Management Administration & Leadership, 32(1), 11- 24.
  • Harris, A.ve Muijs, D. (2003). Teacher leadership: Principles and practice. National College for School Leadership.
  • Harris, A. & Muijs, D. (2005). Schools improving through teacher leadership. Open University Press.
  • İlhan, D., Çetinkaya , Y., Yavuz, M., Karaçor, N. E., Saraç, A. & Gök, M. (2024). Öğretmen liderliğini temel alan lisansüstü tezlerin çeşitli ölçütlere göre incelenmesi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Researches, 10(37), 23–35. https://doi.org/10.5281/zenodo.10498152
  • Judge, T. A. & Bono, J. E. (2001). Relationship of core self-evaluations traits-self-esteem, generalised self-efficacy, locus of control, and emotional stability-with job satisfaction and job performance: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 86(1), 80–92. https://doi.org/10.1037/0021-9010.86.1.80
  • Kara, M. (2020). Eğitim paydaşlarının görüşleri doğrultusunda Türk eğitim sisteminin sorunları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1650-1694. https://doi.org/10.29299/kefad.853999
  • Karaca, S. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri. Gazi Kitabevi.
  • Katzenmeyer, M. & Moller, G. (2013). Uyuyan devi uyandırmak: Öğretmen liderler yetiştirmek (S. Özdemir, Çev.). Nobel Yayıncılık.
  • Kaya, B. (2016). Öğretmenlerin öğretmen liderliği yeterlikleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
  • Kıraç, M. (2023). Eğitim kurumlarında örgütsel mutluluk ile öğretmen liderliği ilişkisi[Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
  • Kocaeren, E. (2022). Öğretmen liderliği ile öğretmen mesleki öğrenmesi arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karabük Üniversitesi.
  • Kolay, Y. (2004). Okul-aile-çevre işbirliğinin eğitim sistemindeki yeri ve önemi. Milli Eğitim Dergisi, 164. https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/164/kolay.htm
  • Korkmaz, M. (2006). Okul yöneticilerinin kişilik özellikleri ile liderlik stilleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 46(46), 199-226.
  • Kurt, E. (2024). Kamu liselerinde görev yapan öğretmenlerin öğretmen liderliğinin mesleki gelişime ve okul etkililiğine ilişkin görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karabük Üniversitesi.
  • Kutanis, R., Ö. & Oruç, E. (2014). Pozitif örgütsel davranış ve pozitif psikolojik sermaye üzerine kavramsal bir inceleme. The Journal of Happiness & Well-Being, 2(2), 145-159.
  • Lambert, L. (2003). Leadership capacity for lasting school improvement. ASCD.
  • Leithwood, K. & Beatty, B. (2008). Leading with teacher emotions in mind. Corwin Press.
  • Leithwood, K. & Jantzi, D. (2000). Principal and teacher leadership effects: A replication. School Leadership & Management, 20(4), 415-434.
  • Lieberman A. (1992). Teacher leadership: What are we learning? Livingston C. (Ed.), Teachers as leaders: Evolving roles içinde (pp. 159–165). National Education Association.
  • Lieberman, A. & Miller, L. (2004). Teacher leadership. Jossey-Bass.
  • Luthans, F. (2002). Positive organizational behaviour: Developing and managing psychological stregths. The Academy of Management Executive, 54-77.
  • Luthans, F. & Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33, 143-160. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2004.01.003
  • Luthans, F., Youssef, C. M. & Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford University Press
  • Muijs, D. & Harris, A. (2003). Teacher leadership-improvement through empowerment?: An overview of the literature. Educational Management & Administration, 31(4), 437–448. https://doi.org/10.1177%2F0263211X030314007
  • Orhan, H. (2020). Öğretmenlerin iş motivasyonlarıyla öğretmen liderliği arasındaki ilişki [Yayımlanmamış doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Oruç, E. (2015). Pozitif psikolojik sermayenin politik davranışlara etkisi: Akademisyenler üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Özer, G. & Çelik, S. (2024). Mesleki öğrenme toplulukları: Bir mesleki gelişim uygulamasının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 53(243), 1203–1230. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1239160
  • Öztürk M. A. & Erdem M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin iş yükü algısı ve mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 926-958.
  • Öztürk, N. & Şahin, S. (2017). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürü ve öğretmen liderliği: Lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. İlköğretim Online, 16(4), 1451-1468.
  • Rengi, Ö. & Bozkurt, B. (2024). Okul yöneticilerinin motivasyonunu etkileyen faktörler. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 7(1), 249-272. https://doi.org/10.33400/kuje.1406699
  • Savaş, G. (2016). Okul müdürlerinin destekleyici davranışları ile öğretmen liderliği arasındaki ilişki & bazı değişkenlere göre incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. Lawrance Erlbaum Associates, Publishers.
  • Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma. Anı Yayıncılık.
  • Seligman, M. (1998). Learned optimism. Pocket Books
  • Seligman, M. & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction.) American Psychologist, 55(1), 5-14.0
  • Sergiovanni, T. J. & Starratt, R. J. (2006). Supervision: A redefinition. (8. Basım) McGraw-Hill Education.
  • Sesli, E. (2023). Dönüşümsel liderlik ile okul etkililiği arasındaki ilişkide öğretmen liderliği ve kolektif öğretmen yeterliğinin aracılık rolü [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
  • Smith, P. (2017). Resilient leadership: Navigating life’s challenges. Harvard Business Review Press.
  • Soylu, S. & Okçu, V. (2022). Okul müdürlerinin güçlendirici liderlik davranışları ile öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişki. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 752-767.
  • Spark, A. & O’Connor, P. J. (2021). State extraversion and emergent leadership: Do introverts emerge as leaders when they act like extraverts?. The Leadership Quarterly, 32(3), 101474. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2020.101474
  • Stronge, J. H., Ward, T. J. & Grant, L. W. (2011). What makes good teachers good? a cross-case analysis of the connection between teacher effectiveness and student achievement. Journal of Teacher Education, 62(4), 339–355. https://doi.org/10.1177/0022487111404241
  • Sugg, S. A. (2013). The relationship between teacher leadership and student achievement [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eastern Kentucky University.
  • Szczesiul, S., A. & Huizenga, J., L. (2015). Bridging structure and agency: Exploring the role of teacher leadership in teacher collaboration. Journal of School Leadership, 25(2), 368-410. https://doi.org/10.1177/105268461502500207
  • Tekbıyık, A. (2019). İlişkisel tarama yöntemi. H. Özmen & O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (ss.164-178). Pegem Akademi.
  • Timur, M. (2017). Temel eğitim okullarında görev yapan öğretmenlerin okulda karar alma sürecine ilişkin algıları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi.
  • Tösten, R. & Özgan, H. (2014). Pozitif psikolojik sermaye ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. EKEV Akademi Dergisi, 59, 429-442.
  • Uğurlu, C., T. & Yiğit, Y. (2014). Öğretmenlerin öğretmen liderliği algılarının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 36-56.
  • Witziers, B., Bosker, R.J. & Krüger, M.L. (2003). Educational leadership and student achievement: The elusivese arch for an association. Educational Administration Quarterly, 39(3), 398- 425.
  • Yalçın, S. (2019). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye düzeylerinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 13-26.
  • Yaz, A., H. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin özyeterlik algıları ile öğretmen liderliği davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
  • Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2014). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
  • Yenen, E. T. (2022). Öğretmenlerin mesleki yeterliklerini etkileyen faktörler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 27-45.
  • Yıldırım, İ. & Tösten, R. (2020). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile mesleki adanmışlıklarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 36, 10-17.
  • Yılmaz, A. İ. (2018). Okullardaki bürokratik yapı ve öğretmen liderliği arasındaki ilişki [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Yılmaz, B. & Cerit, Y. (2023). Okulun mekanik ve organik örgüt yapısı ile öğretmen liderliği arasındaki ilişki. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 190-212.
  • Yılmaz, A. & Ulukapı Yılmaz, H. (2018). Pozitif psikolojik sermayenin algılanan performans düzeyine etkisinde örgütsel adanmışlığın aracılık rolü: Bir hizmet işletmesinde araştırma. Anadolu üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 129-144.
  • Yoldaş, E. (2025). Öğretmen liderliği ile mesleki dayanıklılık arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
  • York-Barr, J. & Duke, K. (2004). What do we know about teacher leadership? Findings from two decades of scholarship. Review of Educational Research, 74(3), 255-316.
  • Yukl, G. & Lepsinger, R. (2004). Flexible leadership: Creating value by balancing multiple challenges and choices. Jossey-Bass.
  • Zhu, W., Avolio, B. J. & Walumbwa, F. O. (2009). Moderating role of follower characteristics with transformational leadership and follower work engagement. Group & Organization Management, 34(5), 590-619. https://doi.org/10.1177/1059601108331242
  • Zülfüzade, T. (2020). Profesyonel bir kimlik olarak öğretmen liderliği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi.
There are 103 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Educational Administration, Supervision, Planning and Economics (Other)
Journal Section Research Article
Authors

Sercan Taşkıran 0009-0008-3271-264X

Mevlüt Kara 0000-0002-6381-5288

Early Pub Date October 19, 2025
Publication Date October 24, 2025
Submission Date June 15, 2025
Acceptance Date August 28, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 24 Issue: 4

Cite

APA Taşkıran, S., & Kara, M. (2025). Öğretmenlerin Pozitif Psikolojik Sermaye ile Öğretmen Liderliği Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 24(4), 1627-1649. https://doi.org/10.17755/esosder.1720288