ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN AKADEMİK BAŞARILARININ DÜŞÜNME VE PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ İLE YORDANMASI

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 396 - 420, 25.07.2021

Mahmure Kaya Özgen Korkmaz

https://doi.org/10.17943/etku.887659

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin Fen Bilgisi, Türkçe, Matematik ve Sosyal Bilgiler derslerine ilişkin dönem sonu başarı notlarından oluşan akademik başarılarının bilgisayarca düşünme, eleştirel düşünme ve problem çözme becerileri tarafından yordanma derecesini belirlemektir. Araştırmada nicel araştırma desenlerinden betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Amasya’da bulunan ortaokul öğrencileri, örneklemini ise 5,6,7 ve 8. kademenin her birinden ikişer şube olmak üzere toplam 240 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında öğrencilere “Bilgisayarca Düşünme Beceri Düzeyi Ölçeği (BDBD α=0,856)”, “California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (The California Critical Thinking Disposition Inventory) (CCTDI α=0,722)” ve “Çocuklar İçin Problem Çözme Envanteri (α=0,872)” olmak üzere toplam 3 adet ölçek uygulanmıştır. Öğrencilerin akademik başarı puanlarını belirlemek için ise 2019–2020 eğitim-öğretim yılı 1. Dönemde almış oldukları Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji ve Sosyal Bilgiler ders notlarına e-okul sistemi üzerinden ulaşıldıktan sonra ortalamaları alınarak çalışma kapsamına dahil edilmiştir. Verilerin analizinde IBM AMOS ortamında yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda ulaşılan sonuçlara göre akademik başarı ile bilgisayarca düşünme, eleştirel düşünme ve problem çözme becerileri arasında bir ilişki olduğu ve bu üç becerinin hem birbirlerini hem de akademik başarıyı pozitif ve anlamlı bir düzeyde yordadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Düşünme becerileri, problem çözme becerileri, akademik başarı, yapısal eşitlik modeli

Kaynakça

• Abbasi, A. and Izadpanah, S. (2018). The relationship between critical thinking, its subscales and academic achievement of english language course: The predictability of educational success based on critical thinking. Academy Journal of Educational Sciences, 2(2), 91-105.
• Acar, D., Tertemiz, N. ve Taşdemir, A. (2019). STEM eğitimi ile öğrenim gören öğrencilerin matematik ve fen bilimleri problem çözme becerileri ve başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 12-23.
• Ali, R., Hukamdad, Akhter A. and Khan, A. (2010). Effect of using problem solving method in teaching mathematics on the achievement of mathematics students, Asian Social Science, Vol. 6, No. 2, pp. 67-7.
• Altun, M. (1995). İlkokul 3., 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin problem çözme davranışları üzerine bir çalışma. (Yayımlanmamış doktora tezi) Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Akay, E. Ç. ve Oskonbaeva, Z. (2019). Eğitim kalitesini etkileyen faktörlerin Pisa tabanlı test puanları kullanılarak değerlendirilmesi: Asya Ülkeleri Örneği. International conference on eurasian economies, KKTC.
• Akbıyık, C. (2002). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akbıyık, C. and Seferoğlu, S. S. (2006). Critical thinking dispositions and academic achievement [in Turkish]. Cukurova University Journal of Faculty of Education, 3(32), 90-99.
• Arslan, Ç. (2002). İlköğretim yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin problem çözme stratejilerini kullanabilme düzeyleri üzerine bir çalışma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Atiker, B. (2019). Programlama öğretiminde ortaokul öğrencilerinin bilgi işlemsel düşünme becerilerinin başarıya etkileri. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Barcelos, T. S. and Silveira, I. F. (2012, October). Teaching computational thinking in initial series an analysis of the confluence among mathematics and computer sciences in elementary education and its implications for higher education. In XXXVIII Conferencia Latinoamericana En Informatica (CLEI) (pp. 1-8). IEEE.
• Barr, D., Harrison, J. and Conery, L. (2011). Computational thinking: A digital age skill for everyone. Learning & Leading with Technology, 38(6), 20-23.
• Booth, A.W. (2013). Mixed-Methods study of the ımpact of a computational thinking course on student attitudes about technology and computation. (Doctoral dissertation) Baylor University, Department of Educational Psychology, Baylor.
• Bundy, A. (2007). Computational thinking is pervasive. http://www.inf.ed.ac.uk/publications/online/1245.pdf adresinden ulaşıldı.
• Cemaloğlu, N., Arslangiray, A. S., Üstündağ, M. T., ve Bilasa, P. (2019). Meslek lisesi öğretmenlerinin 21. Yüzyıl becerileri özyeterlik algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 845-874.
• Cevizci, A. (2010). Eğitim sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.
• Charles, R. I. and Lester, F. K. (1982). Teaching problem solving: What, why & how. Palo Alto, CA: Dale Seymour Publications.
• Chukwuyenum, A. N. (2013). Impact of critical thinking on performance in mathematics among senior secondary school students in Lagos State. IOSR Journal of Research & Method in Education, 3(5), 18-25.
• Computer Science Teachers Association. (2017). CSTA K-12 Computer science standards, revised 2017. Computer Science Teachers Association, USA.
• Craver, K. W. (1999). Using internet primary sources to teach critical thinking skills in history. Greenwood Professional Guides in School Librarianship. ERIC veritabanından ulaşıldı (ED439998)
• Dede, C.J. (2010). “Comparing frameworks for 21st century skills”. I J.A. Bellanca og R. Brandt (red.), 21st century skills: Rethinking How Students Learn. Bloomington: Solution Tree Press: 51-76
• Demir, K. M. (2006). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler derslerinde eleştirisel düşünce becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 155-169.
• Derin, R. (2006). İlköğretim 8 sınıf öğrencilerinin problem çözme becerileri ve denetim odağı düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişki (İzmir ili örneklemi) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Diriöz, U. (2006). Tarih öğretiminde eleştirel ve yaratıcı düşüncenin geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• Dolapçıoğlu, S. (2019). Teacher support for a classroom setting that promotes thinking skills: an analysis on the level of academic achievement of middle school students. Cukurova University Faculty of Education Journal, 48(2), 1429-1454.
• Elliot, B., Oty, K., McArthur, J. and Clark, B. (2001). The effect of an interdisciplinary algebra/science course on students’ problem solving skills, critical thinking skills and attitudes towards mathematics. southeastern. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology. 32(6), 811-816.
• Epstein, R. L., Kernberger, C. ve Raffi, A. (1999). Critical thinking. Wadsworth Publishing Company.
• Erdem, A. R. ve Genç, G. (2015). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişki. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 5(8), 32-44.
• Erdoğdu, M. Y. (2006). Yaratıcılık ile öğretmen davranışları ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(17), 95-106.
• Facione, P. A., Facione, N. C. and Giancarlo, C. A. F. (2001). California critical thinking disposition inventory: CCTDI. California Academic Press.
• Gençtürk, Ö. (2001). Meslek ve Anadolu meslek liselerinde öğrenci başarısını etkileyen faktörler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Esntirüsü, İstanbul.
• Gibson, C. (1995). Critical thinking: Implications for instruction. RQ, 35(1), 27-35.
• Greiff, S. and Neubert, J.C. (2014). On the relation of complex problem solving, personality, fluid intelligence, and academic achievement. Learning and Individual Differences, 36, 37–48.
• Grover, S., Pea, R. and Cooper, S. (2015). Designing for deeper learning in a blended computer science course for middle school students. Computer Science Education, 25(2), 199-237.
• Gurudeva, B.R. (2019). International journal of research in engineering. IT and Social Sciences, 09(01), 204-208
• Gupta, M. and Pasrija, P. (2015). Effect of problem solving ability on academic achievement of high school students: A comparative study. Bhartiyam International Journal of Education & Research: A quarterly peer reviewed International Journal of Research & Education, 4(2), 45-59.
• Gürleyük, G. C. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının çeşitli değişkenler açısından eleştirel düşünme eğilimleri, problem çözme becerileri ve akademik başarı düzeylerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Güven, B. and Cabakcor, B. O. (2013). Factors influencing mathematical problem-solving achievement of seventh grade Turkish students. Learning and Individual Differences, 23, 131-137.
• Güzel, S. (2005). Eleştirel düşünme becerilerini temele alan ilköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay
• Hursen, C. (2020). The effect of problem-based learning method supported by web 2.0 tools on academic achievement and critical thinking skills in teacher education. Technology, Knowledge and Learning, 1-19.
• International Society for Technology in Education [ISTE]. (2019). Computational Thinking Competencies. 15.03.2019 tarihinde https://www.iste.org/standards/computational-thinking adresinden erişildi.
• Jala, G. T. (2020). Pupils’ reading comprehension, problem-solving skills and academic performance. Journal of World Englishes and Educational Practices, 2(4), 1-9.
• Kalaycı, N. (2001). Sosyal bilgilerde problem çözme ve uygulamalar. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Karaçaltı, C., Korkmaz, Ö. ve Çakır, R. (2018). Öğrencilerin programlama başarılarının bilgisayarca-eleştirel düşünme ile problem çözme becerileri çerçevesinde incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 343-370.
• Kavcar, B. (2011). Duygusal zekâ ile akademik başarı ve bazı demografik değişkenlerin ilişkileri: bir devlet üniversitesi örneği. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kaya, M., Korkmaz, Ö. ve Çakır, R. (2020). Oyunlaştırılmış robot etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin problem çözme ve bilgi işlemsel düşünme becerilerine etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 21(1), 54-70.
• Kazancı, O. (1989). Eğitimde eleştirici düşünme ve öğretimi. Ankara: Kazancı Hukuk Yayınları.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modelling. New York: Guilford Publications, Inc.
• Korkmaz, Ö. (2012). A validity and reliability study of the online cooperative learning attitude scale. Computers & Education, 59, 1162-1169.
• Korkmaz, Ö. Çakır, R., Özden, M. Y., Oluk, A. ve Sarıoğlu, S. (2015). Bireylerin bilgisayarca düşünme becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 68-87.
• Korkmaz, Ö. Çakır, R. ve Özden, M. Y. (2016). Bilgisayarca düşünme beceri düzeyleri ölçeğinin (BDBD) ortaokul düzeyine uyarlanması. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 143-162
• Korkmaz, Ö., Cakir, R. and Özden, M. Y. (2017). A validity and reliability study of the computational thinking scales (CTS). Computers in Human Behavior, 72, 558-569.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kölemen, C. Ş. ve Erişen, Y. (2017). Mesleki ve teknik ortaöğretim öğrencilerinin problem çözme ve eleştirel düşünme becerileri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 2(1), 42-60.
• Kurt, Ç. ve Erdem, O. A. (2012). Öğrenci başarısını etkileyen faktörlerin veri madenciliği yöntemleriyle incelenmesi. Politeknik Dergisi, 15(2), 111-116.
• Lapawi, N. and Husnin, H. (2020). The effect of computational thinking module on achievement in scienceonal thinking modules on achievement in science. Science Education International, 31(2), 164-171.
• Lei, H., Chiu, M. M., Li, F., Wang, X. and Geng, Y. J. (2020). Computational thinking and academic achievement: A meta-analysis among students. Children and Youth Services Review, 118, 412-425.
• Lu, S. Y. (2019). The Effects of Computational Thinking and Critical Thinking Strategy on Elementary Students’ Programming Learning Achievement. ICGBL2019 Proceedings
• Masek, A. B. (2012). The effects of problem based learning on knowledge acquisition, critical thinking, and intrinsic motivation of electrical engineering students. (Doctoral dissertation, Universiti Tun Hussein Onn Malaysia)
• Mihriay, M. (2020). Investigation of the relationship between critical thinking levels and academic achievement levels of students in Faculty of Sports Science. Educational Research and Reviews, 15(7), 370-376.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2005). İlköğretim 1-5. sınıf programları tanıtım el kitapçığı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi
• Ocak, İ., Kalender, M. D. K. (2017). 6. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Kütahya ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 25 (4) , 1587-1600 .
• Okur, E. ve Yalçın-Özdilek, Ş., (2012). Yapısal eşitlik modeli ile geliştirilmiş çevresel tutum ölçeği, İlköğretim Online Dergisi, 11 (1), 85-94.
• Olcay, A. ve Döş, İ. (2009). Ortaöğretimde başarıyı olumsuz etkileyen unsurların öğrenci boyutuyla tespitine yönelik bir uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi( Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdamar, K. (2016). Eğitim, sağlık ve davranış bilimlerinde ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi, Nisan Kitabevi, Eskişehir
• Özden, M. Y. (2015). Computational thinking. http://myozden.blogspot.com.tr /2015/06/computational-thinking-bilgisayarca.html Erişim Tarihi: 20.03.2019
• Öztürk, N. ve Ulusoy, H. (2008). Lisans ve yüksek lisans hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(1), 15-25.
• Partnership for 21st Century Learning. (2015). P21 Framework definitions. http://www.battelleforkids.org/networks/p21. adresinden erişildi.
• Paul, R. and Elder, L. (2006). The miniature guide to critical thinking: Concepts and tools. California, Tomales: Foundation for Critical Thinking.
• Phillips, A. (2010). Teaching critical appraisal to students in the behavioural and life sciences, Psychology Teaching Review, 16 (2), 80-95.
• Profetto-Mcgrath J. (2003). The relationship of critical thinking skills and critical thinking dispositions of baccalaureate nursing students. Journal of Advanced Nursing, 43(6), 569-577.
• P(21) 21. Yüzyıl Becerileri için Ortaklık. (2011). 21. Çerçeve yüzyıl öğrenmesi. ttp://www.battelleforkids.org/networks/p21 adresinden alındı.
• Raykov, T., and Marcoulides, G. A. (2006). Estimation of generalizability coefficients via a structural equation modeling approach to scale reliability evaluation. International Journal of Testing, 6(1), 81-95.
• Sarı, M. H., Arıkan, S. ve Yıldızlı, H. (2017). 8. sınıf matematik akademik başarısını yordayan faktörler-TIMSS 2015 factors predicting mathematics achievement of 8th graders in TIMSS 2015. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 8(3), 246-265.
• Sarıtepeci, M. (2017). Ortaöğretim düzeyinde bilgi-işlemsel düşünme becerisinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. ITTES - Fifth International Instructional Technologies Teacher Education sempozyumunda sunulan bildiri. https://www.erbakan.edu.tr/personel/9624/mustafa-saritepeci/bildiriler adresinden erişildi.
• Saygılı, H. (2000). Problem çözme becerisi ile sosyal ve kişisel uyum arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Segars, A. H., and Varun, G.(1993). Re-examining perceived ease of use and usefulness: a confirmatory factor analysis, MIS Quarterly, 17 (4), 517-525.
• Serin, O., Serin, N. B. ve Saygılı, G. (2010). İlköğretim düzeyindeki çocuklar için problem çözme envanteri'nin (ÇPÇE) geliştirilmesi. İlköğretim Online, 9(2), 446-458.
• Solak, N. (2008). Yoksulluğa ve yoksullara ilişkin değerlendirmelerin sistemin meşrulaştırılması kuramından hareketle incelenmesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Soner, O. (2000). Aile uyumu, öğrenci özgüveni ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğilim Bilimleri Dergisi, 12, 249-260
• Sung, W. (2017). The impact of embodiment and computational perspective-taking practice on young children’s mathematics and programming ability. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Columbia University, New York.
• Susanti, E. (2019, June). Mathematical critical thinking and creative thinking skills: How does their relationship influence mathematical achievement? In Proceedings of the 2019 International Conference on Mathematics, Science and Technology Teaching and Learning (pp. 63-66).
• Şengönül, T. (2019). Anne-baba ilgisinin çocukların okul başarısı üzerindeki etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 268-292.
• Taghva, F., Rezaei, N., Ghaderi, J. and Taghva, R. (2014). Studying the relationship between critical thinking skills and students’ educational achievement (eghlid universities as case study). International Letters of Social and Humanistic Sciences, 25, 18-25.
• Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı [TTKB]. (2017). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Usengül, L. and Bahçeci, F. (2020). The effect of LEGO WeDo 2.0 education on academic achievement and attitudes and computational thinking skills of learners toward science. World Journal of Education, 10(4), 83-93.
• Wahono, B., Chang, C. Y. and Retnowati, A. (2020). Exploring a Direct Relationship between Students’ Problem-Solving Abilities and Academic Achievement: A STEM Education at a Coffee Plantation Area. Journal of Turkish Science Education, 17(2), 211-224.
• Wang, J. and Wang, X. (2012). Structural equation modeling: Applications using mplus. (First Edition). UK: Wiley Publication
• Wing, J. M. (2006). Computational thinking. Communications of the ACM, 49(3), 33-35.
• Yalçınyiğit, C. (2016). Biyoloji dersinde probleme dayalı öğrenmede eleştirel düşünme becerileri ile ilgili araştırma (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yavuz, M. M. (2019). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ile sosyal bilgiler dersindeki akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İbrahim Çeçen Üniversitesi, Ağrı.