Türk gıda mevzuatında risk analizi

Yıl 2015, Cilt: 26 Sayı: 1, 23 - 28, 15.06.2015

Gizem Çopuroğlu Aylin Kasımoğlu Doğru Naim Deniz Ayaz

https://doi.org/10.35864/evmd.513364

Cited By: 3

Öz

Avrupa’da yaşanan bazı önemli gıda krizleri, Avrupa Birliği’ni mevzuatında gıda güvenliği konusunda bir takım köklü düzenlemeler yapmaya itmiştir. Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB)’ne uyum süreci kapsamında Türk Gıda Mevzuatı yeniden düzenlenmiş olup, bu sürecin bir getirisi olarak 2010 yılında 5996 sayılı “Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu” yürürlüğe girmiştir. 5996 sayılı Kanun, pek çok yeni kavramla birlikte risk analizini de mevzuatımıza kazandırmıştır. Risk analizi; risk değerlendirmesi, risk yönetimi ve risk iletişimi olmak üzere birbirleriyle bağlantılı üç bileşenden oluşan bir süreçtir. Bu süreç, gıda ve yem güvenilirliğinin sağlanması, tüketici sağlığı, hayvan sağlığı ve refahı ile bitki sağlığı konularında bilimsel esaslara dayanmakta ve gıda güvenliği politikasının temel bileşenlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu makalede, AB ve Türk Gıda Mevzuatı’nın gelişim süreci, gıda güvenilirliği için risk analizi yaklaşımı ve risk analizi süreci ile ilgili bilgiler derlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Risk analizi, Gıda mevzuatı, 5996 sayılı kanun, AB uyum süreci

Kaynakça

• 1. Anonim, (2004). Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değerlendirilerek Kabulü Hakkında Kanun. T.C. Resmi Gazete, 27 Mayıs 2004, Kanun no: 5179.
• 2. Anonim, (2009). AB gıda güvenliği anlayışı ve Türkiye’de gıda güvenliği. Avrupa İşletmeler Ağı, İstanbul. 3. Anonim, (2010). Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu. T.C. Resmi Gazete, 13 Haziran 2010, Kanun no: 5996.
• 4. Anonim, (2011a). Türkiye-AB ilişkilerinin tarihçesi. Erişim adresi: http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=111&l=1, Erişim tarihi: 27.08.2014.
• 5. Anonim, (2011b). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. T.C Resmi Gazete, 8 Haziran 2011, Kanun no: 639.
• 6. Anonim, (2012a). Gıda güvenliği, veterinerlik ve bitki sağlığı politikası faslı. Erişim adresi: http://www.ab.gov.tr/files/ Bas%C4%B1nMusavirlik/haberler/gida guvenligi.pdf, Erişim tarihi: 24.09.2014.
• 7. Anonim, (2012b). Katılım sürecinde müzakere fasılları. Erişim adresi: http://www.ab.gov.tr/files/rehber/07_rehber. pdf, Erişim tarihi: 30.09.2014.
• 8. Anonim, (2012c). Foodborne diseases active surveillance network (FoodNet). Erişim adresi: http://www.cdc.gov/foodnet/ studies/index.html, Erişim tarihi: 16.09.2014.
• 9. Anonim, (2013). Katılım müzakereleri. Erişim adresi: http:// www.abgs.gov.tr/index.php?p=37&l=1, Erişim tarihi: 28.11.2014.
• 10. Anonim, (2014a). T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı risk değerlendirme hizmetleri. Erişim adresi: http://www.tarim.gov.tr/Konular/Risk-Degerlendirme- Hizmetleri, Erişim tarihi: 12.08.2014.
• 11. Anonim, (2014b). Risk iletişimi. Erişim adresi: http://tarim. gov.tr/GKGM/Belgeler/Risk Değerlendirme Hizmetleri/ Risk İletişimi.pdf, Erişim tarihi: 30.11.2014.
• 12. Anonim, (2014c). Foodborne diseases active surveillance network (FoodNet). Erişim adresi: http://www.cdc.gov/foodnet/ data/reports.html, Erişim tarihi: 16.09.2014.
• 13. Anonim, (2014d). Australia’s food safety information portal- Risk Ranger. Erişim adresi: http://www.foodsafetycentre. com.au/riskranger.php, Erişim tarihi: 16.09.2014.
• 14. Ayyub BM, (2014). Risk analysis in engineering and economics, Second edition. New York: CRC Press.
• 15. Buzbaş N, (2010). Türkiye ve AB’de gıda güvenliği: ortaklığın sinerjisi. 28. Türkiye-AB Karma İstişare Komitesi Toplantısı, Eylül, 13-14, Edinburg, İskoçya.
• 16. Calabrese EJ, (2010). Hormesis is central to toxicology, pharmacology and risk assessment. Hum Exp Toxicol. 29, 249-261.
• 17. EFSA, (2012). Technical report-Implemented activities under the EFSA Pre-accession Programme-Reporting period from April 2009 until June 2012. Parma, Italy, 342.
• 18. EPA/USDA/FSIS, (2012). Microbial risk assessment guideline-Pathogenic microorganisms with focus on food and water. EPA/100/J-12/00, USDA/FSIS/2012-001.
• 19. Erol İ, (2007). Gıda Hijyeni ve Mikrobiyolojisi. Ankara: Pozitif Matbaacılık, p. 362-363.
• 20. European Commission, (1997). Commission Green Paper- The General Principles of Food Law in the European Union. Brussels, COM, 176.
• 21. European Commission, (1999). White Paper on food safety. Brussels, COM, 719.
• 22. European Commission, (2006). Commission staff working document-Turkey 2006 progress report. Brussels, COM, 649.
• 23. FAO/WHO, (1997). Risk management and food safety-Report of a Joint FAO/WHO Consultation. Food and Nutrition Paper No. 65.
• 24. FAO/WHO, (1999). The application of risk communication to food standards and safety matters-Report of a Joint FAO/WHO Expert Consultation. Food and Nutrition Paper No. 70.
• 25. FAO/WHO, (2001). Codex Alimentarius Commission- Procedural manual. Twelfth edition. Italy, p. 43-44.
• 26. FAO/WHO, (2002). Principles and guidelines for incorporating microbiological risk assessment in the development of food safety standards, guidelines and related texts. Report of a Joint FAO/WHO Consultation.
• 27. FAO/WHO, (2005). Food safety risk analysis part I: An overview and framework manual. Provisional Edition. Rome, Italy.
• 28. FAO/WHO, (2006). Food safety risk analysis-A guide for national food safety authorities. FAO Food and Nutrition Paper. Rome, 87.
• 29. FAO/WHO, (2008). Exposure assessment of microbiological hazards in food: Guidelines. Microbiological Risk Assessment Series 7.
• 30. FAO/WHO, (2009). Risk characterization of microbiological hazards in food: Guidelines. Microbiological Risk Assessment Series 17.
• 31. Finardi C, Pellegrini G, Rowe G, (2012). Food safety issues: from enlightened elitism towards deliberative democracy? An overview of EFSA’s ‘public consultation’ instrument. Food Policy. 37, 427-438.
• 32. Food Safety Research Consortium, (2004). Constructing the analytical tools for a systems and risk-based approach to food safety-Initial framework paper for the FSRC project on prioritizing opportunities to reduce foodborne disease. Discussion Draft. Erişim adresi: http://www.card.iastate. edu/food_safety/papers/fsrc_framework_paper.pdf, Erişim tarihi: 20.09.2014.
• 33. Giray H, Soysal A, (2007). Türkiye’de gıda güvenliği ve mevzuatı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (6): 485-490.
• 34. Gültekin E, (2005). Avrupa Birliği gıda politikasındaki gelişmeler ve Türkiye. AB Uzmanlık Tezi, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Topluluğu Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• 35. Kilit G, (2013). Avrupa Birliği ve Türkiye’de gıda güvenliği ve son gelişmeler. İktisadi Kalkınma Vakfı Değerlendirme Notu. Erişim adresi: http://ikv.org.tr/images/upload/data/ files/gida_guvenligi_degerlendirme_notu_72.pdf, Erişim tarihi: 27.10.2014
• 36. Radu LD, (2009). Qualitative, semi-quantitative and, quantitative methods for risk assessment: case of the financial audit. Annals of the Alexandru Ioan Cuza University. 56, 643-657.
• 37. Türker S, (2012). Türkiye’de gıda güvenliği ve gıda mevzuatının gelişim süreci. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü. 21, 34-37.