Laktasyon dönemindeki Merinoslarda ve Ile de France × Akkaraman melezlerinde yapağı iz element (Fe, Cu, Zn, Mn, Co, Se) düzeyleri

Yıl 2010, Cilt: 21 Sayı: 2, 71 - 78, 30.12.2010

Gizem Işıl Bektaş Arif Altıntaş

Öz

Çalışmada, Ankara Polatlı ilçesine bağlı TİGEM tarım işletmesinde birbirine yakın yaşta, aynı bakım-besleme ve hijyen şartlarındaki 30 baş Merinos ve 30 baş Akkaraman × Ile de France (G2 melezi) koyundan materyal olarak yararlanılmıştır. Laktasyonun ilk ayında (Mart) iki ırktan 30’ar adet olmak üzere, toplam 60 adet yapağı örneği hayvanların sırt-yan bölgelerinden dipten kesilerek toplanmıştır. Alınan yapağı örnekleri mikrodalga fırında yakılmış ve Mn, Co ve Se analizleri GF-AAS ile Fe, Cu, Zn, analizleri FL-AAS cihazı ile gerçekleştirilmiştir. Merinoslarda ve Akkaraman melezlerinde yapağı iz element ortalama değerleri (ppm) sırasıyla Cu için 19.35±15.16 ve 12.18±9.86; Zn için 68.46±13.19 ve 73.35±15.62; Fe için 107.69±87.47 ve 94.39±65.91; Se için 7.07±4.96 ve 3.75±1.89; Mn için 3.31±2.02 ve 4.26±1.80; Co için 1.22±2.68 ve 0.36±0.63 olarak hesaplanmıştır. Laktasyondaki her iki ırkta da yapağı Cu, Zn, Fe ve Co düzeyleri normal, Se düzeyi yüksek, Mn düzeyleri ise düşük bulunmuş ve yapağı değerlerinin özellikle Se ve Mn açısından rasyon iz element içeriğini tam olarak yansıttığı ve Akkaraman melezlerinin özellikle Cu, Zn ve Co yetersizliklerine meyilli oldukları kanaatine varılmıştır. Çalışma sonunda; Merinos yapağılarının özelikle Cu ve Se yönünden Ile de France × Akkaraman melezlerine ait değerlerden önemli düzeyde yüksek olduğu (p<0.001) tespit edilmiş ve farklılığın merinos yapağısının ondülasyon kalitesi ile ilişkili olabileceği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arif ALTINTAŞ, Gizem Işıl BEKTAŞ, 2010, Akkaraman × Ile de France melezi, iz element, koyun, merinos, yapağı., Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi

Wool trace element (Fe, Cu, Zn, Mn, Co, Se) levels in lactation period in Merinos and Ile de France × Akkaraman sheeps

Öz

Ankara Polatlı in TIGEM the Merinos and Ile de France × Akkaraman (G2 hybrid) sheep which has close together in age, nutrition and the maintenance of hygienic conditions, 30 pieces from Merinos and 30 pieces from Ile de France × Akkaraman (G2 hybrid) at the beginning of lactation wool samples were collected. Received wool, feed and water samples were digested with the appropriate method in microwave oven; Fe, Cu and Zn analysis FL-AAS, Se, Mn and Co analysis were also in GF-AAS. Mean values of trace elements in Merino and Akkaraman hybrids wool (ppm), respectively for Cu 19.35±15.16 and 12.18±9.86; for Zn 68.46±13.19 and 73.35±15.62; for Fe 107.69±87.47 and 94.39±65.91; for Se 7.07±4.96 and 3.75±1.89; for Mn 3.31±2.02 and 4.26±1.80; for Co 1.22±2.68 and 0.36±0.63 were calculated. In lactation both races wool Cu, Zn, Fe and Co levels in normal, Se levels high and Mn levels were lower and wool Mn and Se levels correctly reflects the ration of Se and Mn content was concluded. At the end of study, Merino wool especially in terms of the Cu and Se (respectively 19.35±15.16 and 7.07±4.96 ppm) was significantly higher than (p<0.001) Akkaraman hybrids (respectively 12.18±9.86 ve 3.75±1.89 ppm) have been identified and the difference may be related to ondulation quality of merino wool, was concluded.

Anahtar Kelimeler

Akkaraman × Ile de France hybrid, merinos, sheep, trace element, wool.

Kaynakça

• Akçapınar H, (2000). Koyun yetiştiriciliği. İsmat matbaacılık. Ankara.
• Alkan F, (1998). Konya ve Bölgesindeki Koyunlarda Görülen Piyetenin Etiyolojisinde Çinko ve Bakırın Rolü. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Alp M, Kahraman R, Kocabağlı N, Özçelik D, Eren M, Türkmen İ, Yavuz M, Dursun Ş, (2000). Marmara Bölgesindeki Yem Bitkilerinin Mineral Madde Düzeylerinin Saptanması ve Koyunlarda Beslenme Bozuklukları ile İlişkisi. Turk J Vet Anim Sci. 25: 511-520.
• Altıntaş A, (1990). Mineral madde metabolizmasına bir bakış. Tarımda kaynak (TAKVA). Tarımsal Kalkınma Vakfı Yayın Organı, 1(2): 19-21.
• Altıntaş A, Uysal H, Yıldız S, Goncagül T, (1991). Yapağısını Döken Ve Dökmeyen Akkaraman Koyunlarında Karşılaştırmalı Serum Ve Yapağı Mineral Durumu. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 31(3-4): 48-54.
• AOAC, (2000). Official Methods of Analysis of AOAC İnternational. 17th Ed., AOAC International Gaithersburg. Md, Usa Offical Method 999.10. Chapter 9, p:16.
• Aytuğ CN, Alaçam E, Özkoç Ü, Yalçın BC, Türker H, Gökçen H, (1990). Koyun - Keçi Hastalıkları ve Yetiştiriciliği, TÜM VET Hayvancılık Hizmetleri Yayınları, No: 2, İstanbul.
• Baysu N, Dündar Y, Bayrak, S, (1984). Koyun ve Kuzularda Yün ve Kan Bakır Değerleri Arasındaki İlişki ve Bunun Diagnostik Önemi. Doğa Bil Dergisi 8(1): 117-122.
• Belgemen T, Akar N, (2004). Çinkonun Yaşamsal Fonksiyonları Ve Çinko Metabolizması İle İlişkili Genler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 57(3): 161-166.
• Bınot H, Lomba F, Chauvaux G, Et Bienfet V, (1968). La signification de la teneur en Manganese des poils Chez les bovins. Ann Med Vet. 112(8): 649-688.
• Burns RH, Johnston A, Hamilton JW, Mccolloch RJ, Duncan WE, Fisk HG, (1964). Minerals In Domestic Wools. J Anim Sci. 23, 5-11.
• Combs DK, Goodrıch RD, Meıske JC, (1982). Mineral concentrations in hair as indicators of mineral status. J Anim Sci. 54(2): 391-398.
• Dawson B, Trapp RG, (2001). Basic and Clinical Bioistatistics 3rdedn. Lange Medical Books/McGnaw-Hill Medical Publishing Division, New York.
• Ergün A, (2001). Mineral Elementler. Ergün. A., Şakir, D.T.eds. Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları, s: 77-91.
• Göksoy K, Tükenme, İ, Morçöl T, Gücüş Aİ, (1983). Wool Sheding In Sheep And Its Relation With Some Essantiol Element Deficienci. Turkish J Nuc Sci. 10(2): 105-111.
• Hılderbrand DC, White DH, (1974). Trace element Analysis In Hair. An Evaluation Clin Chem. 20(2): 148-151.
• Karagül H, Altıntaş A, Fidanci UR, Sel T, (2000). Mineral Madde Metabolizması. Klinik Biyokimya. s: 229-254.
• Kargın F, Seyrek K, Bildik A, Aypak S, (2003). Determination of the Levels of Zinc, Copper, Calcium, Phosphorus and Magnesium of Chios Ewes in the Aydın Region. Turk J Vet Anim Sci. 28: 609-612.
• Kellaway RC, Sitorus P, Meibholz JML, (1978). The use copper levels in hair to diagnosis hypocuprosis. Res Vet Sci. 24(3): 352-357.
• Kınık Ö, Uysal H, Akbulut N, (2001). Süt ve Süt Ürünlerinde İz Elementler. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, İzmir. 549: 1-122.
• Kim JH, Gıbb HJ, Howe PD, (2006). Cobalt And İnorganic Cobalt Compounds. Switzerland. WHO Press.
• Kleway LM, (1972). Hair as a biopsy material. Amer J Clin Nutr. 25: 263.
• Kumaresan A, Kapioh MA, (1984). Hair as indicator of mineral status in Yankassa Sheep. Rev Elev Med Vet Pays-Trop. 37(1): 61-64.
• Kurt DD, O Kanay Z, Güzel C, Ceylan K, (1999). Diyarbakır Bölgesi Akkaraman Koyunlarında Kan Serumunda Zn, Se ve Yünde Cu, Zn Düzeylerinin Araştırılması. Turk J Vet Anim Sci. 25: 431-436.
• Lamand M, (1975). Les minéraux et les vitamines. Point Vet. (1): 135-142.
• Maugh TH, (1978). Hair; A diagnostic tool to complement blood serum and urine. Science. 202: 1271.
• Mc Dowell LR, (1992). Minerals in Animal and Human Nutrition: Comparative Aspects to Human Nutrition (Animal Feeding and Nutrition). p:3 ve 265-292.
• Nougues C, Lamand M, (1972). Possibilites et limites de l’utilisation du poil dans le diagnostic de la carence en zinc chez le bovin. Ann Rech Veter. 3(3): 505-509.
• O’mary CC, Bell MC, Sneed NN, Jr Butts WT, (1970). Influence of ration copper on minerals in hair of Hereford and Holstain calves. J Anim Sci. 28(1): 268-271.
• Onwuka SK, Avwıoro OG, Olaifa AK, (2000). Preliminary Observations On Trace Element Contents Of The Skin And Pelage Of West Afrıcan Dwarf [Wad] Goat. African Journal of Biomedical Research. 3(3): 149 -152.
• Rashed MN, Soltan ME, (2005). Animal Hair As Biological Indicator For Heavy Metal. Environmental Monitoring and Assessment. 110: 41–53.
• Shapcott D, Vobecky JS, Vobecky J, Demers PP, (1985). Plasma Hair and Red Blood cell Zinc in relation to Dietary Zinc Intake. Mılls, C.F., Bremner, I., Chesters, J.K. eds. Trace elements in Man and Animal. p: 595-596.
• Sheppard AD, Blom L, Grant AB, (1984). Selenium Levels In Miscellaneous Materials. New Zealand Vet J. 32(6): 97-98.
• Suttle NF, (1983). Use of erythrocyte Copper: Zinc superoxide dismutase activity and hair or fleece copper concentrations in the diagnosis of hipocuprosis in ruminants. Res Vet Sci. 35, 47-52.
• Underwood ET, (1977). Trace elements in human and animal nutrition. 4th ed. New York, Academic Press.
• Vernichenko AF, (1975). Hairs as indicators of calcium and phosphorus status in cattle. Sel’skokhozyaistvernaya Biologiya 10(6): 938-940.
• Wuyi W, Sheila D, Thornton I, (1987). The Selenium Status of Sheep in Britain as Indicated by Wool Selenium Concentration. Environmental Geochemistry and Health. 9(2): 48-51.