REKABET GÜCÜ ELDE ETMEDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER STRATEJİLER VE SON GELİŞMELER

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 2 - 29, 11.08.2023

Ozan Bahar Cemile Alp

Öz

İlk olarak firma düzeyinde değerlendirilmeye konu olan rekabet kavramı zamanla hem ulusal hem de uluslararası düzeyde önem kazanmasının yanı sıra değişen çağla birlikte başka bir boyut kazanmıştır. Özellikle teknolojik ilerlemelerin neticesinde iletişim ve haberleşme ağlarının ulaştığı hız rekabet gücü elde etmedeki değişim ve dönüşümlerin parametresi olmuştur. Bu çalışmanın amacı günümüzde mikro düzeyden makro bir düzeye taşınan rekabet kavramını, rekabet gücü elde etmede etkili olan faktörleri son gelişmeler ve değişimler eşliğinde ele almaktır. Çalışmada rekabet kavramı ile ilgili literatür taranmış ve rekabet gücüne etki eden faktörler ilk olarak geleneksel bakış açısıyla; Adam Smith’in Mutlak Üstünlükler Kuramı, David Ricardo’nun Karşılaştırmalı Üstünlükler Kuramı, Heckscher-Ohlin Faktör Yoğunluğu Teorisine kısaca değinilmiştir. Ayrıca geleneksel rekabet gücünün eksiklikleri değerlendirilmiştir. Daha sonra rekabet gücünü belirleyen faktörlere yeni ekonomi bakış açısıyla teknolojinin gelişmediği dönem ve teknolojinin geliştiği dönem olarak değinilmiştir. Çalışmanın son kısmında WEF 2020, WEF 2019’daki küresel rekabetçilik raporları ve hesaplanan rekabet endeksleri doğrultusunda Türkiye’nin diğer ülkelere göre değerlendirilmesine yer verilmiştir. 2021 TÜİK verileri ışığında Türkiye’deki Ar-Ge verileri değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda; ülkelerin inanılmaz bir hızda değişen ve dönüşen dünyaya, inovasyonlara uyum sağlamasının önemine değinilmiştir. Ülkelerin yeni ve yaratıcı teknolojileri üretebilir ve bunun beraberinde kaliteyi, yüksek verimliliği hayatın her evresinde birbirini destekler nitelikte sunmayı başardığı ölçüde rekabet gücünü sürdürebileceği görüşü vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rekabet Gücü, Rekabet Endeksi, Rekabet Stratejisi, Ar-Ge

Kaynakça

• Aktan, C.C. ve Vural, İ.Y. (2004). Rekabet Gücü ve Rekabet Stratejileri, Tisk Yayını.
• Aktan, C.C. (2010). Türkiye’de Üretim ve İstihdama Yönelik Ulusal Rekabet Gücü Politikası, Ekonomi Bilimleri Dergisi Cilt 2, Sayı 2, ss. 166-197.
• Boltho, A. (1996). The Assessment: Internatıonal Competıtıveness, Oxford Revıewof Economıc Polıcy, Cilt 12, Sayı 3, s.1-16).
• Coşkun, A. (Nisan 2014). Dış Ticaret Teorileri Kapsamında Türkiye’nin Rekabet Gücü Üzerine Bir Değerlendirme, Tekirdağ S.M.M. M. Odası Sosyal Bilimler Dergisi, s.3, s.1-10.
• Çivi, E. (2001). Rekabet Gücü: Literatür Araştırması, Yönetim ve Ekonomi, Cilt:8 Sayı:2, s.21-38.
• Doğan, E. (Aralık 2017). Rekabet Stratejileri Perspektifinden Sürdürülebilir Rekabet Üstünlüğü, Yönetim ve Ekonomi Araştırması Dergisi, Cilt 15, Sayı 1, s.163-178).
• Gökmenoğlu, M., Akal, M. ve Altunışık, R. (Ekim 2012). Rekabet Dergisi, Cilt 13, Sayı 4, ss.3-43.
• Gürpınar, K. ve Sandıkçı, M. (2008), Uluslararası Rekabetçilik Analizinde Mıchael E. Porter’ın Elmas Modeli Yaklaşımı: Türkiye’deki Bazı Endüstrilerdeki Uygulanabilirliğinin ve Sonuçlarının Araştırılması, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt 8, Sayı 15, ss.105 – 125.
• Hatsopoulos, G. N., Krugman, P. R. ve Summer, L. H.(Haziran 1988). U.S. Competitiveness: Beyond the Trade Deficit, American Association for the Advancement of Science, cilt 247,sayı 4863, s. 299-307.
• Karluk, S. R. (1973). Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisinin Gelişmekte Olan Ülkeler Yönünden Geçerliliği Üzerine Düşünceler, İstanbul İktisat Dergisi, Cilt 33, Sayı 1-4, s.221-238.
• Kibritçioğlu, A. (1994). Adam Smith’in “Uluslararası İktisat Kuramı”na Katkıları Hakkında, Online at https://mpra.ub.uni-muenchen.de/2595/ MPRA Paper No. 2595, posted 20 Apr 2007 UTC.
• Krugman, P. (Mart- Nisan 1994). Competitiveness: A Dangerous Obsession, Foreign Affairs, Cilt 73, Sayı 2, ss. 28-44.
• Ovalı, S. (2014). Küresel Rekabet Gücü Açısından Türkiye’nin Konumu Üzerine Bir Değerlendirme, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, sayı 13, s. 17-36.
• Özsağır, A. (Kasım 2012). Yenilik Ekonomisini Öne Çıkaran Gelişmeler, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, yıl 4, sayı 7, s.1-16.
• Öztürk, E. N. (Aralık 2017). Cari Açık Problemi Çerçevesinde Türkiye’de Ara Mal ve Enerji İthalatı, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt:3, Sayı:4, s.559-568.
• Porter, M. E. ( Mart- Nisan1990). The Competitive Advantage of Nations, Harvard Business Review, s. 73-91.
• Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası İktisat Teori Politik ve Uygulama, İstanbul, Gizem Can Yayınları.
• Siudek, T. ve Zawojska, A. (2014). Competıtıveness In The Economıc Concepts, Theorıes And Empırıcal Research, Oeconomia, cilt 13,sayı 1, s.91-108.
• Şağbanşua, L.(Mayıs,2006). Strateji, Rekabet ve Rekabet Gücü İlişkileri, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, Sayı 9, s.1-14.
• Taş, Ş., Taşar,İ. ve Açcı, Y.( Nisan 2017). Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt 10, sayı 2, s.197-206.
• TC Dış Ticaret Bakanlığı Ekonomik Görünüm 8 Kasım 2021.pdf (Erişim Tarihi: 01.112021).
• pnack189.pdf (Erişim Tarihi: 12.10.2021).
• rekabetelektronik. pdf (Erişim Tarihi: 15.10.2021).
• WEF_Digital_Assets_Distributed_Ledger_Technology_2021.pdf (Erişim Tarihi: 15.11.2021)
• WEF_Top_10_Emerging_Technologies_of_2021.pdf (Erişim Tarihi: 15.11.2021).
• WEF_Upskilling_for_Shared_Prosperity_2021.pdf (Erişim Tarihi: 15.11. 2021).