Zoofrazeologisms in Azerbaijani and Turkish languages and phonetic, lexical, morphological, syntactic variants.

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 3, 17 - 21, 30.09.2019

Terane Nağıyeva

Öz

Fauna-related phrazeological units in all languages as it is, in the Azerbaijani
and Turkish languages significant layer is holding. Zoophrazeologizms in
Azerbaijani and Turkish languages components both home, both forest, made up of
the names of wild animals. Azerbaijani and Turkish languages processed
zoofrazeologisms connecting one of the aspects in them optionality features
that is. Both languages have such phrazeological units as phonetic, lexical,
morphological, syntactic variants. Phonetic variants are related to phonetic
transformation. That change is the result of the vote. Lexical variance the
combination of the words contained in phraseology in other words, to be
replaced, but it does not change the content. There is a morphological variant
of the phrazeological units with the change in the composition of the components
grammatical form. Syntactic variance occurs phrazeological combinations the
composition of the components as a result of change. Phrazeological units
improving as well as the phrazeological units from the configurations one by
one. Phrazeological units Components what's more it's a matter of time as well
as the modern Azerbaijan, phrazeological resources but also widely used in
Turkic languages. The zoofrazeologisms, which are developed in Azerbaijani and
Turkish languages, are selected according to more specific features. The fact
that we have been observing in zoosproezeologistics in both languages is that
the whole of the Turkish identity is related to evolution, as we know it is.
This is due to the coexistence of their homes and their development. This
coexistence is closely tackled by the most commonly used household goods and
farms in the language of the countryside.

Anahtar Kelimeler

zoofrazeologism. phonetic, lexical, morphology, syntactic, variants

AZERBAYCAN VE TÜRK DİLLERİNDE ZOOFRAZEOLOGİZMLER VE ONLARDA FONETİK, LEKSİK, MORFOLOJİK, SİNTAKTİK VARİYASYON.

Öz

Fauna ile ilgili frazeolojik birimler tüm dillerde olduğu gibi, Azerbaycan
ve Türk dillerinde de önemli kat oluşturuyor. Azerbaycan ve Türk dillerindeki
zoofrazeologizmlerin bileşenleri hem ev, hem de orman, çöl hayvanlarının
isimlerinden oluşmaktadır. Azerbaycan ve Türk dillerinde kullanılan zoofrazeo­logizmleri
birleştiren hususlardan biri de onlarda variyasyonq özellik­lerinin olmasıdır.
Her iki dilde böyle frazeoloji birimler fonetik, leksik, morfoloji, sintaktik
variyasyona sahiptir. Fonetik variyasyon onlardaki fonetik dönüşüm ile
ilgilidir. Yani ses değişmesi sonucunda ortaya çıkar. Leksik variyasyon
frazeoloji birleşmenin içerdiği kelimelerin diğer kelimeyle değiştirilmesi,
ancak içeriğinin değişmemesidir. Frazeoloji birimin morfolojik variyasyonu
içeriğindeki bileşenlerin gramer şeklinin değişmesiyle ortaya çıkar. Sintaktik
variyasyonsa frazeoloji bileşiklerin içerdiği bileşenlerinin yerinin değişmesi
sonucunda ortaya çıkar. Frаzеоlоji variyasyon hem de frаzеоlоji birimlerin
bileşenlerinin alınmasıyla düzelir. Frаzеоlоji birimlerin bileşenlerinin
alınmasıyla düzelen rariyasyonları hem çağdaş Azerbaycan, hem de Türk
dillerinin frаzеоlоji fоndundа yayğın olarak kullanılıyor. Azerbaycan ve Türk
dillerinde kullanılan zoofrazeologizmler daha çok benzer özelliklerine göre
seçilir. Her iki dilde kullanılan zооfrаzеоlоgizmlerde gözlemlediğimiz bu
genellik tüm türk hаlklаrının hayvancılıkla alakasının diyebiliriz ki, aynı
olduğundan haber verir. bu durum onların hem evlerinin, hem de tarihsel
gelişiminin ortaklığı ile bağlıdır. Bu ortaklıksa dil yаruslаrı içerisinde halkın
ev ve tarımıyla en çok bağlı olan frаzеоlоji gаttа daha da sağlamlaşarak
yaşamaktadır.  

Anahtar Kelimeler

zoofrazeologizm, fonetik, leksik, morfolojik, sintaktik, variyasyon

Kaynakça

• Asmalımecit Fikret Adil. (2014), Sel Yayıncılık, s. 135
• Azerbaycan nağılları. (masalları). (2005), "Şerg-Gerb" Yayınları, Bakü, Cilt I. s. 360
• Bayaramov. H. (1978), Frazeologiyanın esasları. Bakü.
• Baykurt. F. (2006), Yılanların öcü. İstanbul, s. 659
• Gündüz Aka. (2005), Toprağın kızları. İstanbul, s. 232
• Güntekin Reşat Nuri. (2007), Çalı kuşu. İstanbul, s. 900
• Güntekin Reşat Nuri. (2014), Miskinler teknesi. s.208
• Kaçak Nebi destanı. (2005), Bakü, Lider Yayınları, s. 96
• Kemal Bibaşar. (1953), Pembe kurt. İstanbul, s. 82
• Kemal Tahir. (2013), Devlet Ana. ISBN. s. 656
• Köroğlu destanı, (2005), Bakü, Lider Yayınları, s. 552
• Mahmudova. G. (2009), Türk dillerinin frazeologiyası. Bakü, s. 284
• Mirzeliyeva. M. (2009), Türk dillerinin frazeologiyası. Bakü, I cilt, s. 216
• Sermet Muhtar Alus. (1934), Harp zenginin gelini. İstanbul, s. 400