KAĞIZMANLI ÂŞIK CEMÂL HOCA’DA EĞİTİM

Yıl 2011, , 207 - 219, 01.12.2011

Esra Uslu

Öz

Âşıklar sazları ve sözleri aracılığıyla toplumu eğiten sanatçılardır. Yüzyıllardır pek çok
âşık, ders malzemesi olabilecek türden eserler meydana getirerek halkı eğitmiştir. Bu eserler
toplumun eğitim felsefesini, yaşam biçimini ve gelecek nesillerden beklentisini de gözler
önüne seren önemli kaynaklardır. Bu nedenle, âşık tarzı şiirlerin toplumun eğitime bakış
açısını yansıtması ve toplumu etkilemesi yönleriyle incelenmesi gerekmektedir.
Bu araştırmada 19.ve 20. Yüzyıllarda yaşamış olan Kağızmanlı Âşık Cemâl Hoca’nın eğitim hayatı, eğitime verdiği önem ve şiirlerinde eğitim unsurlarının yer alışı biçimi
incelenmiştir. Karma modelde desenlenmiş bu çalışmada betimsel yöntem ve doküman
inceleme yöntemleri bir arada kullanılmıştır.
Cemâl Hoca’nın şiirlerinde geçen eğitim unsurları başlıca dört ana konuda kümelenmiştir:
din ve tasavvuf eğitimi, genel ahlak eğitimi, âşıklık gelenekleri konusunda eğitim, Türkçe
eğitimi. Çalışmanın son bölümünde Cemâl Hoca’nın eğitim anlayışından ve şiir dünyasından
hareketle ulaşılan sonuç ve önerilere yer verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Cemâl Hoca, halk edebiyatı, eğitim, Türkçe eğitimi

THEME OF EDUCATION IN THE WORKS OF MINSTREL CEMAL HODJA OF KAGIZMAN

Öz

Minstrels are artists who educate society through their instruments and lyrics. For ages
many minstrels have educated public with works of art which could be used as a course
material. These works are important resources that display education philosophy, life style
of society and their expectations of the posterity. Therefore, poetry in the style of minstrels
are needed to be analyzed in the way of their reflections on the perspective of society on
education and their influences on society.
In this research, Minstrel Cemal Hoca of Kagizman who lived in 19th and 20th centuries,
his education life, the attention he paid on education and his approach to education elements
which are appeared in the poems are studied. The methods of descriptive analysis and
document review are used together in this study that is figured in a mixed model. Educative
elements that took place in the poems of Hodja Cemal are heaped up in four main subjects:
Religion and mysticism education, public morality education, education of minstrel traditions
and Turkish language education. In the last part of the study, results and suggestions that are
figured through educative insight of Hodja Cemal and poetry world, are included.

Anahtar Kelimeler

Minstrel Cemal Hoca of Kagizman, folk literature, education, Turkish education

Kaynakça

• Akkaya, N. (2010). Âşık Tarzı Şiir Geleneğinde Halk Eğitimi. İzmir: DEÜ Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 27: 88-100.
• Aksan, D. (2005). Halk Şiirimizin Gücü. Ankara: Bilgi Kitabevi.
• Artun, E. (2001). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları
• Aslan, E. (1978). Doğu Anadolulu Saz Şairleri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Aslanoğlu, İ. (2005). Türk Değerleri üzerine Bir Değerlendirme Felsefe Dünyası Dergisi, 41: 64-77.
• Dilçin, C. (1983). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. Ankara: Sevinç Basımevi.
• Kaya, D. (2010). Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kırzıoğlu, F. (1958). Edebiyatımızda Kars. İstanbul: Işıl Matbaası.
• Köktürk, Ş. (2007). Geçiş Sürecinde Bir Âşık Kağızmanlı Cemâl Hoca. Ankara: Hece
• Özdemir, F. (1995) Karacaoğlan’ın Şiir Gücü ve Eğitim Anlayışı. Çukurova üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü Dergisi, 3/5.
• Sakaoğlu, S. (1995). Karslı Âşıların Türk Âşık Edebiyatı içindeki Yeri ve Önemi. Milli Kaf- kasya Sempozyumu.
• Taşkaya, S.M., &Coşkun,İ.(2007) Âşık Feymanî’nin Şiirlerinde Eğitim Unsurları, www.tur- kiyat.selcuk.edu.tr/ PDF Dergi, 25.
• Turan, M.(1992). Can içindedir Canan: Kağızmanlı Cemal Hoca. Ankara: Folklor Araştır- maları Kurumu Yayınları.
• Turan, Y.Y., (2007) Kağızmanlı Cemâl Hoca. Ankara: Aşık Ofset.
• Uslu, E. (2011). Kars ili Âşıklık Geleneği içinde Kağızmanlı Âşık Cemâl Hoca’da Gelenek, Etkileşim ve Eğitim, DEÜ Eğt. Bil. Ens., Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yardımcı M. (2008). Başlangıcından Günümüze Türk Halk Şiiri. Ankara: Ürün Yayınları.