Veri Haberciliği: Demokratik Medya İçin Olanaklar

Yıl 2015, Cilt: 21 Sayı: 83, 181 - 197, 01.12.2015

Burak Doğu

Öz

Veri haberciliğini demokratik medya perspektifinden ele alan bu çalışma, verinin gazetecilikle ilişkisinde ortaya çıkan konulara dair genel bir çerçeve sunmaktadır. Bu çerçeve, verinin mesleki yönelimler üzerindeki etkisinden medyanın kurumsal yapılanmasına, haber üretim süreçlerindeki dönüşümden açık veri politikalarına uzanan geniş bir alanı kapsamaktadır. Veri haberciliği, verinin kamu yararına kullanımında gazetecinin rolüne odaklanırken, haberin ne olduğunu ya da ne olması gerektiğini de sorgulamakta ve önerdiği yöntemlerle geleneksel gazetecilikten ayrılmaktadır. Bu düzlemde, çalışmada ilk olarak büyük veri kavramının gazetecilik alanına nasıl intikal ettiği üzerinde durulmakta ve verinin veri haberciliğindeki yeri tayin edilmektedir. Veri haberciliğinin evrimine yön veren gelişmelere de bu noktada değinilmektedir. İkinci adımda, veri haberciliğinin mesleki yönelimler üzerindeki etkisi konu alınmaktadır. Burada medya kurumları, medya sektöründe hizmet veren firmalar ve sivil oluşumlar gözlenmekte ve gazeteci kimliğindeki değişime gönderme yapılmaktadır. Üçüncü adımda, veri haberciliğinin demokratik medya için sağladığı olanaklar, açık veri tartışmaları etrafında değerlendirilmektedir. Bu yönde haber üretiminde kaynakların, araçların ve yöntemlerin demokratikleşmesiyle yaşanan değişim incelenmektedir. Son olarak, uygulama süreçlerini tasvir etmek üzere veri haberciliğinin üretim aşamaları sıralanmakta ve uygulamadaki potansiyel risklere yer verilmektedir. Çalışmanın, bu genel çerçevede, gazeteciliğin Türkiye’deki yönelimine referans oluşturacak bir perspektif sunması öngörülmektedir

Anahtar Kelimeler

Veri haberciliği, büyük veri, açık veri, demokratik medya

Data Journalism: Opportunities for Democratized Media

Öz

Defining data journalism within the democratic media perspective, this study presents a broad frame of issues regarding the connexion of journalism and data. It covers a field of issues such as the effects of data on professional orientation, reinstitutionalization of the media, changes in the production routines, and open data policies. Data journalism challenges the way news is defined as it differs from the conventional forms of journalism by proposing new techniques in news making with a focus on the role of the journalist in using data for public good. As a first step, this study examines how the concept of big data is realized in the field of journalism and how data should be positioned later within the context of data journalism with issues related to the evolving of data journalism. Secondly, data journalism’s impact on professional orientations is discussed over media outlets, data journalism companies, and civic initiatives with reference to the changes in trends. Thirdly, opportunities for democratized media are revealed as part of open data debates with conditions resulting from the democratization of sources, tools, and methods. Finally, stages of data journalism are listed to depict the practical processes and potential risks. Overall, this study proposes a new point of reference for the prospective journalistic trends in Turkey

Anahtar Kelimeler

Data journalism, big data, open data, democratic media

Kaynakça

• Abrams, F. ve Benkler, Y. (2013, 13 Mart). Death to Whistle-Blowers? The New York Ti- mes. http://www.nytimes.com/2013/03/14/opinion/the-impact-of-the-bradley-manning-case. html adresinden erişildi.
• Anderson, C. W. (2012). Towards a Sociology of Computational and Algorithmic Journa- lism. New Media & Society, 1461444812465137. doi:10.1177/1461444812465137.
• Arthur, C. (2010, 22 Kasım). Analysing Data is the Future for Journalists, Says Tim Ber- ners-Lee. the Guardian. http://www.theguardian.com/media/2010/nov/22/data-analysis-tim- berners-lee adresinden erişildi.
• Bakker, P. (2014). Mr. Gates Returns. Journalism Studies, 15(5), 596–606. doi:10.1080/ 1461670X.2014.901783.
• Bilişim. (2014). Aylık Bilişim Kültürü Dergisi. Türkiye Bilişim Derneği, (169). http:// www.bilisimdergisi.org/index.php?sayi=169 adresinden erişildi.
• Bradshaw, P. (2011). The Inverted Pyramid of Data Journalism. Online Journalism Blog. http://onlinejournalismblog.com/2011/07/07/the-inverted-pyramid-of-data-journalism/ adre- sinden erişildi.
• Bradshaw, P. (2012). Introduction. içinde J. Gray, L. Bounegru ve L. Chambers (Der.), The Data Journalism Handbook (1 baskı.). Sebastopol, CA: O’Reilly Media.
• Bradshaw, P. (2014). Data Journalism. içinde L. Zion ve D. Craig (Der.), Ethics for Digi- tal Journalists: Emerging Best Practices. NY:Routledge.
• Browne, M. (2012, 24 Nisan). Storyful’s Validation Process. Storyful Blog. http://blog. storyful.com/2012/04/24/inside-storyful-storyfuls-verification-process/ adresinden erişildi.
• Burgess, J. (2010). The Role of Analytics. Journalism Meets Data, sunulmuş bildiri, Ams- terdam: European Journalism Centre.
• Butterworth, T. (2014, 2 Ekim). When Data Journalism Goes Wrong. Forbes. 30 Ekim 2014 tarihinde http://www.forbes.com/sites/trevorbutterworth/2014/10/02/when-data- journalism-goes-wrong/2/ adresinden erişildi.
• Cairo, A. (2014, 9 Temmuz). Alberto Cairo: Data journalism needs to up its own standards. Nieman Lab. http://www.niemanlab.org/2014/07/alberto-cairo-data-journalism-needs-to-up- its-own-standards/ adresinden erişildi.
• Crucianelli, S. (2013, 25 Haziran). Data journalism: How to Find Stories in Numbers. Sci- Dev.Net. 30 Ekim 2014 tarihinde http://www.scidev.net/index.cfm?originalUrl=global/journa- lism/practical-guide/data-journalism-how-to-find-stories-in-numbers.html adresinden erişildi.
• Dağ Medya. (2014, 17 Kasım). Türkiye’nin ilk Veri Gazeteciliği Platformu Kurulu- yor. Dağ Medya. http://www.dagmedya.net/2014/11/17/turkiyenin-ilk-veri-gazeteciligi- platformu-kuruluyor/ adresinden erişildi.
• Dickinson, A. (2013). Does Data Journalism Help Democracy? AndyDickinson.net. http:// digidickinson.net/2013/08/13/does-data-journalism-help-democracy adresinden erişildi.
• Dreyfus, S., Lederman, R., Bosua, R. ve Milton, S. (2011). Can We Handle the Truth? Whistleblowing to the Media in the Digital Era. Global Media Journal, 5(1).
• Gray, J. (2010). Open Data and Data Driven Journalism. Journalism Meets Data, sunul- muş bildiri, Amsterdam: European Journalism Centre.
• Gray, J., Bounegru, L. ve Chambers, L. (Der.). (2012). The Data Journalism Handbook. (1.baskı). Sebastopol, CA: O’Reilly Media.
• Howard, A. (2012a, 22 Şubat). Data for the Public Good. 3 Kasım 2014 tarihinde http:// radar.oreilly.com/2012/02/data-public-good.html adresinden erişildi.
• Howard, A. (2012b, 1 Mart). In the Age of Big Data, Data Journalism has Profound Importance for Society. 31 Ekim 2014 tarihinde http://radar.oreilly.com/2012/03/rise-of-the- data-journalists.html adresinden erişildi.
• Howard, A. (2014). The Art and Science of Data-Driven Journalism. Columbia Jour- nalism School: Tow/Knight Report. http://towcenter.org/art-science-data-driven-journalism/ adresinden erişildi.
• Kaul, V. (2013). Journalism in the Age of Digital Technology. Online Journal of Commu- nication and Media Technologies, 3(1), 125–144.
• Kroes, N. (2014). EU-funded Tool to Help Our Brain Deal with Big Data. Brussels: European Commission. europa.eu/rapid/press-release_IP-14-916_en.htm adresinden erişildi.
• Lesage, F. ve Hackett, R. A. (2014). Between Objectivity and Openness—The Mediality of Data for Journalism. Media and Communication, 1(1), 39–50.
• Lorenz, M. (2010). Status and Outlook for Data-driven Journalism. Journalism Meets Data, sunulmuş bildiri, Amsterdam: European Journalism Centre.
• MacLean, A. (2010). Data Driven Journalism-Telling Stories Online. Amsterdam. http:// www.slideshare.net/amclean/data-driven-journalism-telling-stories-online?forum=ss adre- sinden erişildi.
• Manovich, L. (2012). Trending: The Promises and the Challenges of Big Social Data. içinde M. K. Gold (Der.), Debates in the Digital Humanities içinde (ss. 460–476). University of Minnesota Press.
• Meyer, P. (2002). Precision Journalism: A Reporter’s Introduction to Social Science Met- hods (4.baskı.). Lanham, Md: Rowman & Littlefield Publishers.
• Open Knowledge. (2014). The Global Open Data Index. The Open Knowledge Founda- tion. http://global.census.okfn.org/ adresinden erişildi.
• Powers, M. (2011). In Forms That Are Familiar and Yet-to-Be Invented: American Jo- urnalism and the Discourse of Technologically Specific Work. Journal of Communication Inquiry, 0196859911426009. doi:10.1177/0196859911426009.
• Rogers, S. (2013, 4 Nisan). History of Data Journalism at the Guardian. The Guardian. 30 Ekim 2014 tarihinde http://www.theguardian.com/news/datablog/video/2013/apr/04/history- of-data-journalism-video adresinden erişildi.
• Silverman, C. (Ed.). (2014). Verification Handbook. European Journalism Centre.
• Susman-Peña, T. (2014). Understanding Data: Can News Media Rise to the Challenge?. The Center for International Media Assistance.
• The Open Knowledge Foundation. (2012). Open Data Handbook Documentation. http:// opendatahandbook.org/ adresinden erişildi.
• United Nations. (2013). Statistical Annex. Development Policy and Analysis Division. http://www.un.org/en/development/desa/policy/wesp/wesp_current/2013country_class.pdf adresinden erişildi.
• Vallance-Jones, F. (2013). Making Journalism better by Understanding Data. Global Me- dia Journal Canadian Edition, 6(1), 67–72.
• Van Ham, F. (2010). How to Use Data Visualization. Journalism Meets Data, sunulmuş bildiri, Amsterdam: European Journalism Centre.