BEŞ ROMAN BEŞ DÜŞKÜN KADIN

Year 2017, Volume: 23 Issue: 91, 173 - 196, 25.08.2017

Türkan Yeşilyurt

Abstract

Bu çalışmada beş romandaki aynı zamanda romanların kadın başkişileri olan düşkün

kadınlar, Kalyopi, Mazlume, Fitnat, Despina ve Cevahirli Esma Hanımsultan incelenmiştir.

Ahmet Mithat Efendi’nin, Henüz 17 Yaşında’sındaki Kalyopi, Alexandre Dumas Fils’in

Kamelyalı Kadın adlı romanının başkişisi Marguerite Gautier’i hatırlatır. Halit Ziya’nın Sefile’sindeki

Mazlume, annesi gibi histerik bir kadındır. Selâhattin Enis’in Zâniyeler’indeki Fitnat,

Madame Bovary’den izler taşır. Mehmet Celâl’in Dâmen-âlûde’sindeki Despina, güzel,

çekici, gizemli, seksi, kötü, bencil, entrikacı, erkeklere felaketten başka bir şey getirmeyen

bir “femme fatale”dir. Reşat Ekrem Koçu’nun Binbirdirek Batakhanesi Cevahirli Hanımsultan’daki

Esma Hanımsultan ise erkek ve eğlence düşkünü, “kibar fahişe”dir. Gerçeğe daha

yakından bakıldığında ise Kalyopi, ailesine bakabilmek; Mazlume, önce babasını sonra annesini

kaybettiği ve kimsesiz bir çocuk olarak kaldığı; Fitnat kocasından çok uzak ruh dünyasına

sahip olduğu; Despina, daha bebekken kilise kapısına bırakıldığı; Esma Hanımsultan,

çocuk yaşta, yaşını başını almış adamlarla evlenip dul kalıp şehvetin kucağına düştüğü için

“düşkün kadın”a dönüşmüştür.

Keywords

Bovarist tip, düşkün kadın, femme fatale, histerik kadın, kibar fahişe

References

• Abdülhak Hâmid’in Mektupları, haz. İnci Enginün, Dergâh Yayınları, İstanbul 1995. Ahmet Mithat Efendi, Henüz On Yedi Yaşında, haz. Nuri Sağlam, Bütün Eserleri (Romanlar VII): Henüz On Yedi Yaşında-Acâyib-i Âlem-Dürdane Hanım, haz. Nuri Sağlam-Kâzım Yetiş-M. Fatih Andı, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2000.
• Ahmet Mithat Efendi-Fatma Aliye Hanım [Bir Kadın] , Hayal ve Hakikat, haz. Semih Doğan, Dergâh Yayınları, İstanbul 2014.
• Ahmet Rasim, Fuhş-i Atik, Avrupa Yakası Yayınları, İstanbul 2007.
• Alt, Peter-André, Karanlık Ruhun Arkeolojisi: İçimizdeki Kötülük, çev. Sabir Yücesoy, Sel Yayıncılık, İstanbul 2016.
• Andı, Mehmet F., Ara Nesil Şairi Mehmed Celâl: Hayatı, Görüşleri, Şiirleri, Alfa Yayınları, İstanbul 1995.
• Arslan, Nur Gürani, Selâhattin Enis’in Romanlarında Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Yıllarına Bir Bakış, Dergâh Yayınları, İstanbul 2003.
• Bağ, Şener, “Femme Fragile, Femme Fatale ve Tatlı Kız”, Edebiyat ve Eleştiri, S 61, Mayıs- Haziran 2002, s. 100-106.
• Barthes, Roland, “Kamelyalı Kadın”, Çağdaş Söylenler, çev. Tahsin Yücel, Metis Yayınları, İstanbul 2003, s. 166-68.
• Bataille,Georges, Edebiyat ve Kötülük, çev. Ayşegül Sönmezay, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, t.y.
• Cioran, E. M., Çürümenin Kitabı, çev. Haldun Bayrı, Metis Yayınları, İstanbul 2003. Çubuklu, Yaşar, “Sözü Elinden Alınmış Bedenin Dili: Histeri”, Bedenin Farklı Halleri, Kanat Kitap, 2006, s. 3-8.
• de Balzac, Honoré, Kibar Yosmalar Parlak Günleri Düşkün Günleri, I. Cilt, çev. Vahdet Gültekin, Ülkü Basım, Yayın, Ticaret A.Ş., İstanbul 1986. __. Kibar Yosmalar Parlak Günleri Düşkün Günleri, II. Cilt, çev. Vahdet Gültekin, Ülkü Basım, Yayın, Ticaret A.Ş., İstanbul 1986.
• Dorsay, Attila, “Nerede O Eski Kötü Kadınlar”, Milliyet Sanat, S 522, Eylül 2002, s. 18-21. Eagleton, Terry, Kötülük Üzerine Bir Deneme, çev. Şenol Bezci, İletişim Yayınları, İstanbul 2012.
• Enis, Selâhattin, Zâniyeler, Salkımsöğüt Yayınevi, Erzurum 2013. Fils, Alexandre Dumas, Kamelyalı Kadın, çev. Tahsin Yücel, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2006, s. 71.
• Foucault, Michel, Cinselliğin Tarihi, çev. Hülya Uğur Tanrıöver, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2013.
• Fransızca-Türkçe Sözlük, haz. İsmail Parlatır, Yargı Yayınları, Ankara 2012. Has-Er, Melin, Tanzimat Devri Türk Romanında Kadın Kahramanlar, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2000, s. 119-20.
• Huyugüzel, Ö. Faruk, “Sefile Romanına Dair”, Sefile, haz. Ö. Faruk Huyugüzel, Özgür Yayınları, İstanbul 2006, s. 7-11.
• Kefeli, Emel. “Dünyâ Edebiyâtından Üç Roman ve Üç Kadın Tipi”, Kubbealtı Akademi Mecmûası, Yıl 25, S 4, 1996, s. 151-64.
• Koçu, Reşat Ekrem, Binbirdirek Batakhanesi Cevahirli Hanımsultan, Doğan Kitap, İstanbul 2016.
• Mehmed Celâl’in Hikâye ve Romanları (Mehmed Celâl’in Eserleri): Nedâmet Yahud Bir Şairin Senüvişti, Muhabbet-i Mâder-âne, Vicdan Azapları Yâhud Bilinmeyen Kıymet, Karlar Altında, İskâmbil, Dâmen-âlude ve Leman. haz. Nurcan Şen, Kurgan Edebiyat Yayınları, Ankara 2014.
• Millett, Kate, Sokak Kadınları, çev. Seçkin Selvi, Payel Yayınları, İstanbul 1996. Nişanyan, Sevan, Kelimebaz, Everest Yayınları, İstanbul 2016.
• Okay, Orhan, Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Mithat Efendi, Dergâh Yayınları, İstanbul 2008.
• Ozan, Vedat, “Benim Gibi Kokmuyorsun”, Edebiyatın Taşradan Manifestosu, haz. Mesut Varlık, İletişim Yayınları, İstanbul 2015.
• Özdemir, Hakkı, Yeni İnsan ve Ulus Oluşumunda Roman Aşkı, Dergâh Yayınları, İstanbul 2013.
• Parlatır, İsmail, Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Yargı Yayınları, Ankara 2012. Sazyek, Hakan, Roman Terimleri Sözlüğü (Roman Sanatında Yüz Terim), Hece Yayınları, Ankara 2013.
• Simmel, Georg, “Fahişelik”, Bireysellik ve Kültür, çev. Tuncay Birkan, Metis Yayınları, İstanbul 2015, s. 129-33.
• Simmel, Georg, Kadınlar, Cinsellik ve Sevgi, Pinhan Yayıncılık, İstanbul 2016. Tarım, Rahim, “Servet-i Fünûn Romanı ve Bovarizm”, Est&Non Birikimler, S 7, Şubat- Nisan 2001, s. 79-88.
• Uşaklıgil, Halit Ziya, Sefile, haz. Ö. Faruk Huyugüzel, Özgür Yayınları, İstanbul 2006. Uysal, Zeynep, Metruk Ev (Halit Ziya Romanında Modern Osmanlı Bireyi), İletişim Yayınları, İstanbul 2014.
• Zengin, Aslı, İktidarın Mahremiyeti (İstanbul’da Hayat Kadınları Seks İşçiliği ve Şiddet), Metis Yayınları, İstanbul 2011.