Kalıtsalcılık-Çevrecilik tartışması bağlamında Lenneberg’ in dil kuramı ve Kritik Dönem Varsayımı

Yıl 2018, Cilt: 24 Sayı: 94, 237 - 254, 01.05.2018

Özay Önal

Öz

Kalıtsalcılık-Çevrecilik tartışması, doğum öncesinden getirilen kalıtsal özelliklerin mi

(nature) yoksa ve çevrenin mi (nurture) bireyin bilişsel gelişiminde etkin olduğu üzerinedir. Kalıtsalcılar

doğum öncesinden getirilen özelliklerin gelişimde başat olduğunu ileri sürerken, çevreciler

gelişimin sosyal ve fiziksel çevreden beslendiğini savlar. Bir kalıtsalcı olan Lenneberg, Dilin

Biyolojik Temelleri adlı kitabında sunduğu kuramında, dil yetisinin ortaya çıkmasını sağlayan insan

fizyolojisindeki evrimsel değişim; biliş-dil ilişkisi; dilin doğası ve anadili edinimini yöneten

biyolojik süreçler gibi başlıkları insan (ve hayvan) fizyolojisine dair ağırlıklı olarak ölçmeye dayalı

gözlemsel bulgular ışığında açıklamaya çalışmıştır. Kuramının önemli ve tamamlayıcı bir parçasını

Kritik Dönem Varsayımı oluşturur. Varsayıma göre, çocuklarda sağlıklı anadili edinimi ancak

ergenliğin başlangıcına kadar mümkündür. Bu evreden sonra beyin esnekliği azalır ve işlevsel

yanallaşma tamamlanır. Lenneberg’in dil kuramını izleyen neredeyse yarım asırlık süreç içinde

çoğu çevrecilik odaklı yeni kuramlar geliştirilmiş, zihnin çalışma ilkelerine dair yeni bulgulara

ulaşılmıştır. Ancak, Lenneberg’in yaptığı kimi saptamaların esasen kalıtsalcılık karşıtı duruş sergileyen

kesimlerce de dikkate değer bulunduğu görülmektedir. Dolayısıyla, Lenneberg’in kendinden

sonraki biliş ve dil çalışmalarına önemli bir zemin hazırladığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Dilbilim, zihin, anadili, ikinci dil, kritik dönem

Kaynakça

• Bickerton, D. (1983) Creole languages. Scientific Americans. July, 116-122
• Candland, D.K. (1993) Feral children and clever animals: reflections on human nature. New York: Oxford University.
• Chomsky, N. (2001) Dil ve zihin. Çev. Ahmet Kocaman. Ankara: Ayraç.
• Clark, E.V. (2009) First language acquisition. Cambridge: Cambridge University.
• Cook, V. (1996) Second language learning and language teaching. London: Arnold.
• Curtiss, S. (1981) Dissociations between language and cognition: cases and implications. Journal of autism and developmental disorders, 51, 1.
• Curtiss, S. (2007) What happens if you are raised without language? The 5 minute linguist. (Eds) E.M. Rickerson ve B. Hilton 97-100. Equinox.
• Curtiss, S., Fomkin, V., Krashen, S., Rigler, D.& Rigler, M. (1974). Linguistic development of Genie. Language, Vol.50 No.3, 528-554.
• De Saussure, F. (1998) Genel dilbilim dersleri. Çev. Berke Vardar. Multilingual
• Demirel, A. (2011) Antik Yunan’da biyolojik evrim düşüncesi. Folklor Edebiyat. Cilt 17, sayı 68, s.53-60.
• Dirven, R., Wolf, H.G.& Polzenhagen, F. (2007) Cognitive linguisitcs and cultural studies. The Oxford handbook of cognitive linguistics (Ed.) Dirk Geeraerts ve Hubert Cuyckens Oxford University Press p.203-21.
• Dirven, R.& Verspoor, M. (2004) Cognitive exploration of language and linguistics. John Benjamins Publishing Company.
• Flege, J.E., Yeni-Komshian, G.H.& Liu, S. (1999) Age constraints on second language acquisition. Journal of memory and language, 41, 78-104.
• Goldin-Meadow, S.& Mylander, C. (1990) Beyond the input given: The child’s role in the acquisition of language. Language, 66 No 2, 323-55
• Jackendoff, R. (1993) The patterns in the mind. Harvester Wheatsheaf.
• Johnson, J.&Newport, E. (1989). Critical period effects in second language learning: The influence maturational state on the acquisition of English as a second language”. Cognitive psychology, 21, 60-99.
• Keller, H. (2003) The Story of my life (Ed) Richard Berger. New York Library
• Lakoff, G. (1987) Women, fire, and dangerous things: What categories reveal about the mind. University of Chicago.
• Lakoff, G. (1990) The invarience hypothesis. Cognitive Linguistics,1-1, 39-74.
• Lakoff, G. (2013) Neural social science. Handbook of neurosociology (Ed.) David. D. Franks ve Jonathan H. Turner. 9-26.Springer.
• Langacker, R.W. (1983) Foundations of cognitive grammar I. Indiana University Linguistic Club.
• Langacker, R.W. (2007) Cognitive grammar. The Oxford handbook of cognitive linguistics (Ed.) Dirk Geeraerts ve Hubert Cuyckens, Oxford University 421-462.
• Lenneberg, E. (1967) The biological foundations of language. New York: John Wiley&Sons.
• Lieven, E.&Tomasello, M. (2008) Children’s first language from a usage-based perspective. Handbook of cognitive linguictics and second language acquisiton (Ed) Peter Robinson ve Nick C. Ellis Routledge.
• Löbner, S. (2002) Understanding semantics, New York: Arnold. Maclean, C. (1977) The wolf children. Harmonsworth: Penguin Mayberry, R.I., Lock, E.& Kazmi, L. (2002) Development: Linguistic ability and early language exposure”. Nature, 417:38.
• Ortega, L. (2013) Understanding second language acquisition. New York: Routledge.
• Öktem, Ö. (2006) Davranışsal nörofizyolojiye giriş. Ankara: Nobel Tıp Passer, M.W.&Smith, R.E. (2008) Psychology. Mc Graw Hill.
• Peçenek, D. (2014) İkinci dil edinimi (araştırması) ve yönlendirilen ikinci dil edinimi alanlarına genel bir bakış” AÜ. Tömer dil dergisi, 164 s.5-25.
• Pinter, A. (2011) Children learning second languages. Palgrave Macmillan
• Rosch, E. (1999) Principles of categorization. Concept: Core readings (Ed) Laurance&Margolis, p.189-206. Cambridge, MIT.
• Smith, E.E.& Kosslyn, S.M. (2007) Cognitive psychology. Pearson Prentice Hall
• Smith, N. (1999) Chomsky: ideas and ideals. Cambridge University.
• Taylor, J.R. (2007) Cognitive linguistics and autonomous linguistics. The Oxford handbook of cognitive linguistics (Ed.) Dirk Geeraerts &Hubert Cuyckens Oxford University. p.566-88.
• Tomasello, M. (2007 a) Cognitive linguistics and first language acquisition. The Oxford handbook of cognitive linguistics (Ed.) Dirk Geeraerts&Hubert Cuyckens Oxford University. p.1092-1112.
• Tomasello, M. (2007 b) A used-based approach to child language acquisition. The cognitive linguistics reader, (Ed) Vyvyan Evans, Benjamin Bergen &Jörg Zingen) p.834-48.
• Ungerer, F.& Schmid, H.J. (2006) An introduction to cognitive linguistics. Harlow: Pearson Longman.
• Uzbay, T. (2008) Nöroplastisite. Kognitif nör bilimler (Ed) Sirel Karakaş. Ankara: Nobel, Wittgenstein, L. (1 953) Philosophical investigations. Oxford: Basic Black Well. VanPatten, B.& Benati, A. G. (2015) Key terms in second language acquisition. Second edition. London: Bloomsbury.