Research Article
BibTex RIS Cite

Sedat Veyis Örnek’in Etnoloji Sözlüğü ve Budunbilim Terimleri Sözlüğü’ne Terminolojik Açıdan Bir Bakış

Year 2015, Volume: 21 Issue: 82, 217 - 230, 15.05.2015

Abstract

Türk halkbilimcisi Sedat Veyis Örnek, halkbilimi konusunda yaptığı çalışmaların yanı sıra

Türk Dil Devrimi’nin ilkeleri doğrultusunda Türk terimbilimine de Türkçe terimler kazandırmış,

ortaya koyduğu bilimsel ürünlerle Türklük bilimine katkılarda bulunmuş bir bilim insanıdır. Bu

yazıda, Türk bilim dilinin yabancı terimlerden arındırılmasına türettiği Türkçe terimlerle katkıda

bulunan Sedat Veyis Örnek’in Etnoloji Sözlüğü ve Budunbilim Terimleri Sözlüğü’nde yer alan

terimler, türetim morfolojisi ve terimbilimi açısından değerlendirilmiştir. Çalışma sürecinde, her

iki sözlükten terimler taranmış ve taramadan seçilen bu örnek terimler, yabancı terimlerin Türkçeleştirilmesinde

uygulanan yöntemler açısından sınıflandırılmıştır. Sedat Veyis Örnek’in yabancı

terimleri türetmede başvurduğu yöntemler sırasıyla öyküntü (calque): Alm. Weisse Magie / Fr.

magie blanche / İng. white magic > ak büyü; türetimsel biçimbirimlere başvurma: Alm. Vervollstaendigung,

Integration / Fr. Intégration / İng. Integration > bütünleşme; sözcük birleştirme:

Alm. Volkskunde / Fr., İng. folklore / es.t. halkıyyat, folklor > halkbilim; Türkiye Türkçesi ağızlarına

başvurma: Alm. Regenboden / Fr. arc-en-ciel / İng. rainbow / es. t. alaimisema > alkım; tarihî

metinlere başvurma: Alm. Ekstase / Fr. extase / İng. ecstasy / es.t. vecde gelme > esrime olarak

tespit edilmiştir. Sözlüklerde Doğu ve Batı kökenli terimler yer alsa da madde başı olan terimlerin

büyük bir oranda Türkçe olduğu sonucuna varılmıştır. Bu madde başları, Sedat Veyis Örnek’in

Türk Dil Devrimi’nin Türkçeleştirme politikasını benimseyip eserlerine yansıttığını ve bu politika

çerçevesinde yapılan çalışmaları desteklediğini göstermektedir.


References

  • Acıpayamlı, O. (1978). Halkbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
  • Brown, K. (2006). Encyclopedia of Language and Linguistics. Second Edition, Volume Twelve, U.K: Elsevier Ltd.
  • Derleme Sözlüğü I-VI (2009). Birleştirilmiş Tıpkıbasım, Ankara: TDK Yay.
  • Hatiboğlu, V. (1971). Atatürk ve Terim Devrimi. Türk Dili, Ankara: TDK Yay., Kasım 1971, C: XXV, S: 242, s. 88-91.
  • Örnek, S. V. (1971). Etnoloji Sözlüğü. Ankara: Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
  • Örnek, S. V. (1973). Budunbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yay.
  • Tarama Sözlüğü I-VIII (1996). Ankara: TDK Yay.
  • Terim Sözlüklerimizden Örnekler: Sedat Veyis Örnek: Budunbilim Terimleri Sözlüğü. (1975).
  • Türk Dili Dergisi, Ekim, Cilt XXXII, Sayı 289, 570.
  • Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual.
Year 2015, Volume: 21 Issue: 82, 217 - 230, 15.05.2015

Abstract

References

  • Acıpayamlı, O. (1978). Halkbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
  • Brown, K. (2006). Encyclopedia of Language and Linguistics. Second Edition, Volume Twelve, U.K: Elsevier Ltd.
  • Derleme Sözlüğü I-VI (2009). Birleştirilmiş Tıpkıbasım, Ankara: TDK Yay.
  • Hatiboğlu, V. (1971). Atatürk ve Terim Devrimi. Türk Dili, Ankara: TDK Yay., Kasım 1971, C: XXV, S: 242, s. 88-91.
  • Örnek, S. V. (1971). Etnoloji Sözlüğü. Ankara: Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
  • Örnek, S. V. (1973). Budunbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yay.
  • Tarama Sözlüğü I-VIII (1996). Ankara: TDK Yay.
  • Terim Sözlüklerimizden Örnekler: Sedat Veyis Örnek: Budunbilim Terimleri Sözlüğü. (1975).
  • Türk Dili Dergisi, Ekim, Cilt XXXII, Sayı 289, 570.
  • Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual.
There are 10 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Creative Arts and Writing
Journal Section Articles
Authors

Hülya Uysal

Publication Date May 15, 2015
Published in Issue Year 2015 Volume: 21 Issue: 82

Cite

APA Uysal, H. (2015). Sedat Veyis Örnek’in Etnoloji Sözlüğü ve Budunbilim Terimleri Sözlüğü’ne Terminolojik Açıdan Bir Bakış. Folklor/Edebiyat, 21(82), 217-230.

Journal website: https://folkloredebiyat.org
The journal’s publication languages are both English and Turkish. Also despite articles in Turkish, the title, abstract, and keywords are also in English. Turkish articles approved by the reviewers are required to submit an extended summary (750-1000 words) in English.
The journal is indexed by TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ, and many other indexes and datebases.
Within the scope of TR DIZIN 2020 Ethical Criteria and as of the year 2020, studies requiring ethics committee approval must indicate Ethics Committee Approval details (committe-date-issue) in the article’s methods section. With this in mind, we request from our author candidates to edit their article accordingly before sending it to the journal.

Field EdItors

Folklore:
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik
(Frankfurt University- birkalan-gedik@em.uni.frankfurt.de)
Prof. Dr. Arzu Öztürkmen
(Bosphorus University- ozturkme@boun.edu.tr)
Edebiyat-Literature
Prof. Dr. G. Gonca Gökalp Alpaslan (Hacettepe University - ggonca@
hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz
(President, Caucasus University Association- r_korkmaz@hotmail.com)
Antropoloji-Anthropology
Prof. Dr. Akile Gürsoy
(Beykent University - gursoyakile@gmail.com)
Prof.Dr. Serpil Aygün Cengiz
(Ankara University - serpilayguncengiz@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Linguistics
Prof.Dr. Aysu Erden
(Maltepe University - aysuerden777@gmail.com)
Prof. Dr. V. Doğan Günay
(Dokuz Eylul University- dogan.gunay@deu.edu.tr)