Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Sedat Veyis Örnek’in Etnoloji Sözlüğü ve Budunbilim Terimleri Sözlüğü’ne Terminolojik Açıdan Bir Bakış

Yıl 2015, Cilt: 21 Sayı: 82, 217 - 230, 15.05.2015

Öz

Türk halkbilimcisi Sedat Veyis Örnek, halkbilimi konusunda yaptığı çalışmaların yanı sıra

Türk Dil Devrimi’nin ilkeleri doğrultusunda Türk terimbilimine de Türkçe terimler kazandırmış,

ortaya koyduğu bilimsel ürünlerle Türklük bilimine katkılarda bulunmuş bir bilim insanıdır. Bu

yazıda, Türk bilim dilinin yabancı terimlerden arındırılmasına türettiği Türkçe terimlerle katkıda

bulunan Sedat Veyis Örnek’in Etnoloji Sözlüğü ve Budunbilim Terimleri Sözlüğü’nde yer alan

terimler, türetim morfolojisi ve terimbilimi açısından değerlendirilmiştir. Çalışma sürecinde, her

iki sözlükten terimler taranmış ve taramadan seçilen bu örnek terimler, yabancı terimlerin Türkçeleştirilmesinde

uygulanan yöntemler açısından sınıflandırılmıştır. Sedat Veyis Örnek’in yabancı

terimleri türetmede başvurduğu yöntemler sırasıyla öyküntü (calque): Alm. Weisse Magie / Fr.

magie blanche / İng. white magic > ak büyü; türetimsel biçimbirimlere başvurma: Alm. Vervollstaendigung,

Integration / Fr. Intégration / İng. Integration > bütünleşme; sözcük birleştirme:

Alm. Volkskunde / Fr., İng. folklore / es.t. halkıyyat, folklor > halkbilim; Türkiye Türkçesi ağızlarına

başvurma: Alm. Regenboden / Fr. arc-en-ciel / İng. rainbow / es. t. alaimisema > alkım; tarihî

metinlere başvurma: Alm. Ekstase / Fr. extase / İng. ecstasy / es.t. vecde gelme > esrime olarak

tespit edilmiştir. Sözlüklerde Doğu ve Batı kökenli terimler yer alsa da madde başı olan terimlerin

büyük bir oranda Türkçe olduğu sonucuna varılmıştır. Bu madde başları, Sedat Veyis Örnek’in

Türk Dil Devrimi’nin Türkçeleştirme politikasını benimseyip eserlerine yansıttığını ve bu politika

çerçevesinde yapılan çalışmaları desteklediğini göstermektedir.


Kaynakça

  • Acıpayamlı, O. (1978). Halkbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
  • Brown, K. (2006). Encyclopedia of Language and Linguistics. Second Edition, Volume Twelve, U.K: Elsevier Ltd.
  • Derleme Sözlüğü I-VI (2009). Birleştirilmiş Tıpkıbasım, Ankara: TDK Yay.
  • Hatiboğlu, V. (1971). Atatürk ve Terim Devrimi. Türk Dili, Ankara: TDK Yay., Kasım 1971, C: XXV, S: 242, s. 88-91.
  • Örnek, S. V. (1971). Etnoloji Sözlüğü. Ankara: Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
  • Örnek, S. V. (1973). Budunbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yay.
  • Tarama Sözlüğü I-VIII (1996). Ankara: TDK Yay.
  • Terim Sözlüklerimizden Örnekler: Sedat Veyis Örnek: Budunbilim Terimleri Sözlüğü. (1975).
  • Türk Dili Dergisi, Ekim, Cilt XXXII, Sayı 289, 570.
  • Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual.
Yıl 2015, Cilt: 21 Sayı: 82, 217 - 230, 15.05.2015

Öz

Kaynakça

  • Acıpayamlı, O. (1978). Halkbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
  • Brown, K. (2006). Encyclopedia of Language and Linguistics. Second Edition, Volume Twelve, U.K: Elsevier Ltd.
  • Derleme Sözlüğü I-VI (2009). Birleştirilmiş Tıpkıbasım, Ankara: TDK Yay.
  • Hatiboğlu, V. (1971). Atatürk ve Terim Devrimi. Türk Dili, Ankara: TDK Yay., Kasım 1971, C: XXV, S: 242, s. 88-91.
  • Örnek, S. V. (1971). Etnoloji Sözlüğü. Ankara: Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
  • Örnek, S. V. (1973). Budunbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yay.
  • Tarama Sözlüğü I-VIII (1996). Ankara: TDK Yay.
  • Terim Sözlüklerimizden Örnekler: Sedat Veyis Örnek: Budunbilim Terimleri Sözlüğü. (1975).
  • Türk Dili Dergisi, Ekim, Cilt XXXII, Sayı 289, 570.
  • Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual.
Toplam 10 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sanat ve Edebiyat
Bölüm Derleme Makaleleri -Compilation Articles
Yazarlar

Hülya Uysal

Yayımlanma Tarihi 15 Mayıs 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2015 Cilt: 21 Sayı: 82

Kaynak Göster

APA Uysal, H. (2015). Sedat Veyis Örnek’in Etnoloji Sözlüğü ve Budunbilim Terimleri Sözlüğü’ne Terminolojik Açıdan Bir Bakış. Folklor/Edebiyat, 21(82), 217-230.

Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:

TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.

Alan Editörleri/ Field Editörs

Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun ( (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)
Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)