Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesindeki Geleneksel Kültürün Kültür-Çevre İlişkileri Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 97, 207 - 227, 11.02.2019

Solmaz Karabaşa

https://doi.org/10.22559/folklor.366

Öz

Bu çalışmada Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi’ndeki geleneksel
kültürün, insan faaliyetleri nedeniyle ortaya çıkan çevre sorunlarına etkisi ve
bu sorunların çözümüne katkısı tartışmaya açılmaktadır. Özel Çevre Koruma
Bölgesi (ÖÇKB) bir koruma statüsüdür ve Kaş-Kekova ÖÇKB de sahip olduğu
biyolojik çeşitlilik, kültürel miras, su altı hazineleri gibi özellikleri nedeniyle
bu statüye sahip olmuştur ancak Kaş-Kekova ÖÇKB çoğunlukla insandan
kaynaklı faaliyetler nedeniyle bugün tehdit altındadır. Sorunu doğru tespit
etmek ve çözüm önerilerinde bulunabilmek amacıyla bölgede 2015 yılında
kültür-çevre ilişkilerine odaklanan bir alan çalışması gerçekleştirilmiştir.
Alan çalışmasında gözlem, derinlemesine görüşme ve görüntüyle belgeleme
teknikleri kullanılmıştır. Çalışmada insanın bulunduğu doğal çevreyle karşılıklı
ilişkilerini inceleyen ekolojik antropoloji yaklaşımı benimsenmiş olsa da
günümüzde dünyanın her yerinde küresel dünya ekonomi sistemi hüküm
sürdüğünden değerlendirmeler daha geniş bir ölçekten ve politik bir tutumla yapılmıştır. Böylece artık yeni ekolojik antropoloji diye adlandırılabilecek
yaklaşımla gerçekleştirilen çalışmanın sonuçları göstermiştir ki sorunlar
geleneksel kültürden kaynaklanmadığı gibi bu kültürün devam ettirilmesi
halinde Ka ş-Kekova ÖÇKB üzerindeki baskı da azalacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kaş-Kekova ÖÇKB, ekolojik antropoloji, kültür, çevre

Kaynakça

• AKS Planlama Mühendislik Ltd. Şti. (2010). Kaş-Kekova özel çevre koruma bölgesi biyolojik çeşitliliğin tespiti projesi sonuç raporu. Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı.
• Aydın, S. (2003). Yörükler. Antropoloji sözlüğü içinde (918-919). Ankara: Bilim ve Sanat. Aydın,
• S. ve Özbudun, S. (2003). Kültür. Antropoloji sözlüğü içinde (521-528). Ankara: Bilim ve Sanat.
• Atay, T. (2005). Göl ve insan. Ankara: Kalan.
• Başak, E. (2012). Kaş-Kova deniz koruma alanı’nın yerel kalkınmanın sürdürülebilirliği üzerindeki etkilerinin ekonomik değerlendirmesi. Yayımlayan: Plan Bleu. Bates, D. G. (2009). 21. Yüzyılda kültürel antropoloji, İnsanın doğadaki yeri. (S. Aydın, Çev.)İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Berkes, F. (1999). Sacred ecology: Traditional ecological knowledge and resource management. Pliladelphia: Taylor&Francis.
• Brosius, J.P. (1999). Analyses and interventions: Anthropological engagements with environmentalism. Current Anthropology. 40 (3): 277-310
• Dudu, D. (2011). Gönüllü Sadelik. Üç Ekoloji. Kış (9): 9-32.
• Emiroğlu, K. ve Aydın, S. (Eds) (2003). Antropoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat.
• Ersoy, E. G. (2000). Tarafsız apolitik ekolojizmden, taraflı politik çevreciliğe: Yeni ekolojik antropoloji. Folklor/Edebiyat. 22 (2)/225-237.
• Eröz, M. (1991). Yörükler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Kahvecioğlu, A. (1973). Kaş, ışık ve tabiat ülkesi. Ankara: TİSA Matbaacılık.
• Karabaşa, S. (2018). Ankara ili Nallıhan iİlçesi Yenice köyünde kültür-çevre ilişkileri üzerine etnografik bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Keyder, Ç. ve Yenal, Z. (2013). Bildiğimiz tarımın sonu, küresel iktidar ve köylülük. İstanbul: İletişim.
• Kottak, C. P. (1999). Antropoloji, insan çeşitliliğine bir bakış. Ankara: Ütopya.
• Little, P. E. (1999). Environment and environmentalisms in anthropological research: Facing a new millenium Annual Review of Anthropology. 28: 253-84.
• Moran, E. (Ed.) (1990). The actice. Ann. Arbor: Univ. Mich. Press. Ecosystem approach in anthropology: from concept to pr Optimar Danışmanlık Tanıtım Araştırma ve Organizasyon A.Ş. (2010).
• Kaş-Kekova özel çevre koruma bölgesi sosyo-ekonomik, tarihi ve kültürel değerlerin araştırılması final raporu. Çevre ve Orman Bakanlığı/ Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı. www.wwf.ogr.tr.