‘Anâsır-ı erba’anın bir parçası olan toprak ve toprakla ilgili unsurlar divan
şiirinde kullanılırken, bu şiirin yapısı gereği, çoğu zaman gerçek anlamlardan
ziyade mecazi anlamların ön planda olduğu görülür. Toprakla eş ya da yakın
anlamlı olarak kabul edilen kelimeler arasında divan şiirinde en çok yer verilenlerin
“hâk, gerd ve gubâr” olduğu söylenebilir. Özellikle sıkça karşılaşılan
“hâk-i pây” tamlamasıyla genellikle sevgilinin ayağının toprağı ifade edilir.
Çok kıymetli olan bu topraktan âşık gözüne sürme yapar. Toprakla divan şiirinin
geleneksel tipleri “âşık-sevgili-rakip” arasında da çeşitli yönlerden ilgi
kurulmuştur. Acımasız sevgili karşısında âşık, toprak olup ölmek üzeredir.
Sevgilinin yüceliği, büyüklüğü anlatılırken topraktan yararlanılmıştır. Âşık
kendisi yerine rakibin ölüp toprak olmasını ister. Divan şairleri şiirlerinde, geleneksel
tiplerle ilgili örneklerin dışında toprağın ‘anâsır-ı erba‘a arasındaki,
din ve tasavvuftaki yerini ortaya koyan örneklere, toprakla ilgili atasözleri ve deyimlere, inanışlara ve topraktan yapılan nesnelere de çeşitli vesilelerle yer
vermişlerdir.
Makalemizde önce divan şiirinde toprakla ilgili unsurların kullanımına genel
olarak değinip toprağın divan şiirindeki yerini, farklı yüzyıllara ait divan şairlerinin
divanlarından seçtiğimiz örnek beyitlerle ortaya koymaya çalışacağız.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Creative Arts and Writing |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | August 1, 2019 |
Published in Issue | Year 2019 Volume: 25 Issue: 99 |
Journal website: https://folkloredebiyat.org
The journal’s publication languages are both English and Turkish. Also despite articles in Turkish, the title, abstract, and keywords are also in English. Turkish articles approved by the reviewers are required to submit an extended summary (750-1000 words) in English.
The journal is indexed by TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ, and many other indexes and datebases.
Within the scope of TR DIZIN 2020 Ethical Criteria and as of the year 2020, studies requiring ethics committee approval must indicate Ethics Committee Approval details (committe-date-issue) in the article’s methods section. With this in mind, we request from our author candidates to edit their article accordingly before sending it to the journal.
Field EdItors
Folklore:
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik
(Frankfurt University- birkalan-gedik@em.uni.frankfurt.de)
Prof. Dr. Arzu Öztürkmen
(Bosphorus University- ozturkme@boun.edu.tr)
Edebiyat-Literature
Prof. Dr. G. Gonca Gökalp Alpaslan (Hacettepe University - ggonca@
hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz
(President, Caucasus University Association- r_korkmaz@hotmail.com)
Antropoloji-Anthropology
Prof. Dr. Akile Gürsoy
(Beykent University - gursoyakile@gmail.com)
Prof.Dr. Serpil Aygün Cengiz
(Ankara University - serpilayguncengiz@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Linguistics
Prof.Dr. Aysu Erden
(Maltepe University - aysuerden777@gmail.com)
Prof. Dr. V. Doğan Günay
(Dokuz Eylul University- dogan.gunay@deu.edu.tr)