POST-SAMARQANDI OTTOMAN ARGUMENTATION THEORY: THE QUESTIONER IN SAÇAKLIZÂDE

Year 2013, Issue: 57, 199 - 204, 15.07.2013

Mehmet K. Karabela

Abstract

Keywords

Ottomon Intellectual History, Âdâbü'l-Bahs, Saçaklızâde, Samarqandi, Logic, Dialectic, Jadal.

SEMERKANDİ SONRASI OSMANLI ARGÜMANTASYON TEORİSİ: SAÇAKLIZÂDE'DE SÂİL

Abstract

Diyalektik söylemin (cedel) klasik İslam düşünce tarihinde teoloji, felsefe, hukuk, dilbilgisi ve şiire etki etmesinde iki yüz yıldan fazla bir süreden sonra (onuncu ve on ikinci yüzyıl boyunca), Semerkandi, âdâbü'l-bahs ve'l-münâzara bilimini ortaya çıkarmıştır. Semerkandi'nin kendisinden önceki cedel ve hilaf metotlarını sentezleyerek ortaya koyduğu bu yeni söylem, Osmanlı düşünürleri tarafından büyük bir çoğunlukla kabul edilmiş ve üzerinde çalışılmıştır. Larry B. Miller, Semerkandi'den sonraki Osmanlı ilim adamlarının Semerkandi'nin ortaya koymuş olduğu argümantasyon teorisinin ötesinde yeni bir şey söylemediğini iddia etmektedir. Bu makalenin amacı, Saçaklızâde'de argümantasyon teorisinin iki önemli unsurundan bir olan sâil'i (soru soran) mercek altına yatırıp Lary Miller'in tezinin sağlamlığını tartışmaya açmaktır.

Keywords

Osmanlı Düşünce Tarihi, Âdâbü'l-Bahs, Saçaklızâde, Semerkandi, Mantık, Diyalektik, Cedel.

References

• Saçaklızâde. Risâle el-Velediyye, Hacı Mahmud Efendi 6150.
• Şemseddin Semerkandi. Risâle fî Âdâbil-Bahs. Ayasofya 4437.