ARİSTOTELES’TE İNSANIN DOĞASI VE ERDEM ETİĞİ TARTIŞMASI

Year 2022, Volume: 1 Issue: 75, 400 - 418, 15.07.2022

Ece Saraçoğlu

Abstract

Felsefenin temel alanlarından biri olan etik, kişilerarası ilişkileri ve kişi eylemlerini kendisine inceleme konusu yapan bir felsefe disiplinidir. Etik problemlerin, öncelikli olarak ele aldığı mesele insanın doğasıdır. Çünkü kişilerin iyi ya da kötü anlamdaki eylemlerinin kökeninde, genellikle insan ruhunun sahip olduğu erdemler bulunmaktadır. Buradan hareketle, kişilerin eylemlerini yine o kişilerin ahlaki yapılarından yola çıkarak inceleyen etik alanına ise, ‘erdem etiği’ adı verilir. Erdem etiği meselesini, insanın doğasından hareket ederek soruşturan, felsefe tarihindeki en önemli ilk filozof, Aristoteles’tir. Aristoteles insan ruhuna ait olan erdemleri, düşünce ve karakter erdemleri olarak iki ana gruba ayırarak değerlendirir. Bu ayrımla birlikte kişinin alışkanlık yoluyla edindiği karakter erdemlerinin, aynı zamanda o kişinin düşünce alanındaki pratik bilgeliğiyle ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Aristoteles’in bu görüşlerinden yola çıkarak meydana getirilen bu çalışmanın temel amacı, kişi eylemlerinin insanın doğasıyla ve erdemlerle olan yakın ilişkisini açıklayıcı bir şekilde gösterebilmektir. İlk olarak, Aristoteles’te insanın doğası tartışmasının genel yapısı incelenmektedir. Sonrasında, Aristoteles’in yaptığı düşünce ve karakter erdemleri ayrımının içeriği irdelenmektedir. Tüm bu araştırmalara göre sonuç olarak da, erdem etiği ve kişi eylemlerinin yakın ilişkisi aydınlatılmaya çalışılmaktadır.

Keywords

ERDEM, ETİK, HUY, DÜŞÜNCE, EREK, İNSANIN DOĞASI

The Human Nature and The Virtue Ethics Debate in Aristotle

Abstract

Ethics which is one of the main area in philosophy is a philosophy discipline that made to research interpersonal relations and person acts itself. The problems of ethics primarily discuss human nature matter. Because, the human soul’s virtues are generally in origin of people acts in the meaning of better or worse. Based on this, the virtue ethics is an ethics study that research people acts on the basis of people moral structures. Aristotle is the first important philosopher that investigate the virtue ethics issue from the human nature in philosophy. Aristotle evaluates partingly the human soul’s virtues two main group as the dianoetic virtues and the ethical virtues. He asserts person’s phronesis in the thinking area related with person’s ethical virtues are acquired through habit with this difference. Accordingly considering that Aristotle’s versions, the main purpuse of this study can demonstrate virtues and the human nature in relation with human acts illuminatingly. Firstly, it is researched that general structure of the human nature discussion. Then, Aristotle’s content of the dianoetic and the ethical virtues difference is scrutinized. Consequently, according to this all searches, it is studied to be lighted in relation between the virtue ethics and the person acts.

Keywords

Virtue, Ethics, Habit, Thought, Telos, Human Nature

References

• • Aristotle. (1935a). The Eudemian Ethics, çev. H. Rackham, Cambridge: Harvard University Press.
• • Aristotle. (1935b). On Virtues and Vices, çev. H. Rackham, Cambridge: Harvard University Press.
• • Aristoteles. (1975). Politika, çev. Mete Tuncay. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• • Aristotle. (1991). History of Animals, çev. Jonathan Barnes. Princeton: Princeton University Press.
• • Aristoteles. (1995). Retorik, çev. Mehmet H. Doğan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• • Aristoteles. (1996). Metafizik, çev. Ahmet Arslan, İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• • Aristoteles. (2014). Ruh Üzerine, çev. Zeki Özcan, Ankara: Sentez Yayıncılık.
• • Aristoteles. (2015). Nikomakhos’a Etik, çev. Furkan Akderin, İstanbul: Say Yayınları.
• • Aristoteles. (2016). Magna Moralia, çev. Y. Gurur Sev, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• • Çankaya, A. (2009). “Aristoteles’te Mükemmel Yaşamın Neliği”, Özne, 11/12, ss.207-218.
• • Çelgin, G. (2011). Eski Yunanca-Türkçe Sözlük, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• • Erkızan, H. N. B. (2012). Aristoteles Yazıları: Aristoteles’ten Nussbaum’a İnsan. İstanbul: Sentez Yayınları.
• • Erkızan, H. N. B. (2013). Aristoteles Yazıları: Varlık, Bilgi ve Yaşam. İstanbul: Sentez Yayınları.
• • Erkızan, H. N. B. (2014). “Aristoteles’te İnsanın Doğası Üzerine”, Cogito, 77, ss.237-247.
• • Günay, M. (2014). “Aristoteles’in İnsan Anlayışı”, Cogito, 77, ss.248-256.
• • Kant, I. (1999). Pratik Aklın Eleştirisi, çev. İoanna Kuçuradi, Ülker Gökberk ve Füsun Akatlı, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• • Kant, I. (2015). Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi, çev. İoanna Kuçuradi. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• • Kuçuradi, İ. (2015). Etik, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• • Özcan, M. (2016). Aristoteles. Ankara: BilgeSu Yayınları.
• • Peters, F. E. (2004). Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü, çev. Hakkı Hünler, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• • Platon. (1986). Protagoras, çev. Tanju Gökçöl, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• • Platon. (1996). Menon, çev. Adnan Cemgil, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• • Platon. (2007). Devlet, çev. Sabahattin Eyüboğlu ve M. Ali Cimcoz, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• • Platon. (2013). Philebos, çev. Furkan Akderin, İstanbul: Say Yayınları.
• • Ross, D. (2011). Aristoteles, çev. Ahmet Arslan, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• • Stace, W. T. (1920). A Critical History of Greek Philosophy, London: Macmillan and Co.
• • Ulaş, S. E. (2002). Felsefe Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• • Yayla, A. (2006). “Bir Ahlak Eğitimcisi Olarak Sokrates: Erdemin Öğretilip Öğretilemeyeceği Sorunsalı”, Felsefe Dünyası, 43, ss. 97-108.
• • Yazıcı, Ç. (2021). “Aristoteles’te İyi Yaşam, Kendine Yeterlilik ve Kölelik”, Kilikya Felsefe Dergisi, 1, ss.1-17.