“Metamps(i)piral”: Döngüsel Bir ‘Yalan’ Olarak Halef Filminde Ruh Göçüne Akılla İnanmak

Yıl 2024, , 45 - 69, 31.12.2024

Aleyna Zaim

https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2024.0014

Öz

İnsanlık tarih boyunca varoluşunun anlamını sorgulamış ve bu sorulara farklı cevaplar aramıştır. Her canlı bir gün ölümü tadacaktır ve akıl, ölümün karşısında, evrenin genişliği karşısında insanı kimi zaman çaresiz bırakabilmektedir. İnsanın en büyük korkusunun ölüm olduğu fikrinde, ölüm korkusunun en gizli, en derin yerde saklanıp kaldığını ve insanın onun üstünü birçok şeyle örttüğünü görmek mümkündür. Ölüm korkusu, insanın kendisini yeniden doğduğu anlatıların baş kahramanı olarak yazmasında bir sebeptir bu nedenle. Bu çalışmanın amacı Murat Düzgünoğlu’nun Halef (2018) filminde insanı yazılmamış bir tablet olarak ele almaktır; filmin anlatısına da işlemiş olan şüphecilikle bu fikre antitez olarak zihnin duyu ötesi arketiplerle de şekillenebileceği ve filmin ana teması olarak görülen yeniden doğuş fikri, Jung’un çizdiği çerçevede tartışılacaktır. Hikâye anlatısının seçtiği yol her ne kadar reenkarnasyon olsa da bu makale, nasıl ki ölümün yeniden doğuma dönüşmesiyse reenkarnasyon; insanın içsel yolculuğuna, sembolik tezahürlerine ve tersine bir biçimde bilincin, bilindışına ve bilinçdışının da bilince dönüşmesine odaklanmaktadır. Bu felsefi tartışmayı sürdürebilmek adına hermeneutik yaklaşıma başvurmanın gerekliliği öngörülmüş, Halef filmi filmde yer alan baskın semboller ve temalar çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Reenkarnasyon, yeniden doğuş, tabula rasa, Halef, Türk sineması

Metamps(i)pirical: Believing in Reincarnation with Reason as a Cyclical ‘Lie’ in Halef

Öz

Throughout history, humanity has questioned the meaning of its existence and sought different answers to these questions. Every living thing will taste death one day, and the mind can sometimes leave people helpless despite death and the vastness of the universe. In the idea that man’s greatest fear is death, it is possible to see that the fear of death is hidden in the most secret, deepest place and that man covers it with many things. For this reason, the fear of death is a reason why people write themselves as heroes in the narratives in which they are reborn. The aim of this study is to consider the human being as an unwritten tablet in Murat Düzgünoğlu’s movie Halef (2018); the idea that the mind can also be shaped by extrasensory archetypes and the idea of rebirth, which is seen as the main theme of the film, will be discussed within the framework drawn by Jung, as an antithesis to this idea, with the scepticism that is embedded in the narrative of the film. Although the path chosen by the story telling is reincarnation, this article focuses on reincarnation, just as death turns into rebirth; it focuses on the inner journey of man, his symbolic manifestations, and the transformation of consciousness into the unconscious and the unconscious into consciousness. To continue this philosophical discussion, the necessity of applying a hermeneutic approach was envisaged, and the movie Halef was discussed within the framework of the dominant symbols and themes in the movie.

Anahtar Kelimeler

Reincarnation, rebirth, tabula rasa, Halef, Turkish Cinema

Kaynakça

• Allport, G. W. (1955). Becoming: basic considerations for a psychology of personality. Yale University Press. google scholar
• Andrew, D. (1984). Concepts in film theory. Oxford University Press. google scholar
• Aristoteles. (2019). Ruh üzerine (Ö. Aygün & Y. G. Sev, Çev.). Pinhan Yayıncılık. google scholar
• Aristotle. (1982). Aristotle: In twenty-three volumes. Harvard University Press. google scholar
• Aristotle. (1905). Aristotle’s politics. Clarendon Press. google scholar
• Bachelard, G. (2006). Su ve düşler: Maddenin imgelemi üzerine deneme. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık. google scholar
• Baracco, A. (2017). Hermeneutics of the film world: A Riasurian method for film interpretation. Palgrave Macmillan. google scholar
• Barthes, R. (1977). Roland Barthes by Roland Barthes. Macmillan. google scholar
• Baudrillard, J. (2001). Simgesel değiş tokuş ve ölüm (O. Adanır, Çev.). Boğaziçi Üniversitesi Yayın Evi. google scholar
• Blavatsky, H. P. (1877). Isis unveiled: A master-key to the mysteries of ancient and modern science and theology. J. W. Bouton. google scholar
• Bortoft, H. (1996). The wholeness of nature: Goethe’s way of science. Floris. google scholar
• Bourdieu, P. (1989). Social space and symbolic power. Sociological Theory, 7, 14-25. google scholar
• Campbell, J. (1959). The mask of gods: Primitive mythology. Penguin Books. google scholar
• Campbell, J. (1972). Myths to live by. Viking Press. google scholar
• Campbell, J. (2017). Kahramanın sonsuz yolculuğu (S. Gürses, Çev.). İthaki Yayınları. google scholar
• Champdor, A. (2006). Mısır’ın ölüler kitabı. Ruh ve Madde Yayınları. google scholar
• Cirlot, J. E. (1962). A dictionary of symbols. Routledge. google scholar
• Descartes, R. (2000). Philosophical essays and correspondence (R. Ariew, Ed.). Hackett Publishing Company. google scholar
• Dewey, J. (1976). The Middle Works of John Dewey, Volume 2, 1899-1924. Southern Illinois University Pres. google scholar
• Duschinsky, R. (2012). “Tabula rasa” and human nature. Philosophy, 87(342), 509-529. google scholar
• Düzgünoğlu, M. (Yönetmen). (2018). Halef [Film]. Fikirtepe Film. google scholar
• Edinger, F. E. (1999). Archetype of the apocalypse: Divine vengeance, terrorism, and the end of the world. Open Court. google scholar
• Eliade M. (1991). Images and symbols: Studies in religious symbolism. Princeton University Press. google scholar
• Eliade, M. (1993). Mitlerin özellikleri (S. Rifat, Çev.). Simavi Yayınları. google scholar
• Erhat, A. (2021). Mitoloji sözlüğü. Remzi Kitabevi. google scholar
• Freud, S. (1955). The interpretation of dreams. Basic Books. google scholar
• Gadamer, H. G. (2004). Truth and method. Continuum Publishing Group. google scholar
• Gardin, N., & Olorenshaw, R. (2019). Larousse semboller sözlüğü (B. Akşitçev, Çev.). Bilge Kültür Sanat. google scholar
• Geçtan, E. (1998). Psikanaliz ve sonrası. Remzi Kitabevi. google scholar
• Geertz, C. (1973). The Interpretation of cultures selected essays. Basic Book Inc. google scholar
• Gutas, D. (2012). The empiricism of Avicenna. Oriens, 40(2), 391-436. google scholar
• Hegel, G. W. F. (2006). Lectures on the history of philosophy, II. Oxford University Press. google scholar
• Hobbs, C. L. (1996). Vico, rhetorical topics and historical thought. Historical Reflections / Reflexions Historiques, 22(3), 559-585. google scholar
• İbn Manzur. (1956). Cemalettin Muhammed bin Mukrim, Lisanü’l Arab, Beyrut. google scholar
• Jung, C. G. (1953). Collected works Vol. 12 psychology and alchemy. Pantheon Books. google scholar
• Jung, C. G. (1956). Collected works of C. G. Jung, volume 5: Symbols of transformation. Princeton University Press. google scholar
• Jung, C. G. (1959a). Collected works vol. 9 pt.1 the archetypes and the collective unconscious. Pantheon Books. google scholar
• Jung, C. G. (1959b). The archetypes and the collective unconscious. Pantheon Books. google scholar
• Jung, C. G. (1960). Collected works vol. 8 the structure and dynamics of the psyche. Pantheon Books. google scholar
• Jung C. G. (1964). Man and his symbols. Dell Publishing. google scholar
• Jung, C. G. (1966). Collected works of C.G. Jung, volume 15: Spirit in man, art, and literature. Princeton University Press. google scholar
• Jung, C. G. (1969). Collected works of C.G. Jung, volume 11: Psychology and religion: West and east. Princeton University Press. google scholar
• Jung, C. G. (1971). Psychological types. Routledge. google scholar
• Jung, C. G. (1976). Collected works of C.G. Jung, volume 18: The symbolic life: Miscellaneous writings. Princeton University Press. google scholar
• Jung, C. G. (1985). Synchronicity: An acausal connecting principle. Routledge. google scholar
• Jung, C. G. (1991). The archetypes and the collective unconscious. Routledge. google scholar
• Jung, C. G. (1998). Psikoloji ve din (R. Karabey, Çev.). Okyanus Yayıncılık. google scholar
• Jung, C. G. (2005). Dört arketip (Z. A. Yılmazer, Çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Jung, C. G. (2009). İnsan ve sembolleri (A. N. Baloğlu, Çev.). Okuyan Us Yayınları. google scholar
• Jung, C. G. (2012). Psychology of the unconscious. Dover. google scholar
• Jung, C. G., & Hull, R. F. C. (1973). C. G. Jung letters, volume 1. G. Adler, A. Jaffe, & A. Jaffe, (Eds.), Vol. 672. Princeton University Press. google scholar
• Kierkegaard, S. (2022). Korku ve titreme (İ. Kapaklıkaya, Çev.). Ketebe Kitap. google scholar
• Kristeva, J. (2009). Kara güneş: Depresyon ve melankoli (N. T. Demiryontan, Çev.). Bağlam Yayıncılık. google scholar
• Leeming, D. A. (1998). Mythology: The voyage of the hero. Oxford University Press. google scholar
• Leibnitz, G. W. (1916). New essays concerning human understanding. Open Court Publishing Co. google scholar
• Locke, J. (1997). ‘Essays on the Law of Nature’. Locke: Political Writings (M. Goldie, Ed.). Cambridge University Press. google scholar
• Merriam-Webster Dictionary. (n.d.). Tabula Rasa. https://www.merriam-webster.com/. (Erişim Tarihi: 02.01.2024) google scholar
• Nietzsche, F. (1998). On the genealogy of morality (M. Clark & A. J. Swensen, Trans.). Hackett Publishing. google scholar
• O’Donnell, J. (2024). St. Augustine. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Saint-Augustine (Erişim Tarihi: 03.01.2024) google scholar
• Ovid. (1958). The metamorphoses (H. Gregory, Trans.). Signet Classic. google scholar
• Platon. (2005). Devlet (V. Atayman, & C. Saraçoğlu, Çev.). Bordo Siyah Yayınları. google scholar
• Rand, A. (1990). Introduction to objectivist epistemology. Mentor. google scholar
• Rand, A. (1997). The journals of Ayn Rand. Dutton. google scholar
• Ricreur, P. (1974). The conflict of interpretations: Essays in hermeneutics (D. Ihde, Ed.). Northwestern University Press. google scholar
• Roux, J. P. (1994). Türklerin ve Moğollarin eski dini (A. Kazancigil, Çev.). İşaret Yayınları. google scholar
• Russell, G. A. (1994). The impact of the Philosophus autodidactus: Pocockes, John Locke and the society of friends. In G. A. Russell (Ed.), The ‘Arabick’ interest of the natural philosophers in seventeenth-century England (pp. 224265). Brill Publishers. google scholar
• Salman, S. (2008). The creative psyche: Jung’s major contributions. In P. Young-Eisendrath, & T. Dawson (Eds.), The Cambridge companion to Jung. Cambridge University Press. google scholar
• Staiger, J. (1992). Interpreting films: Studies in the historical reception of American cinema. Princeton University Press. google scholar
• Stamatellos, G. (2012). Introduction to presocratics: A thematic approach to early Greek philosophy. John Wiley & Sons. google scholar
• Stevens, A. (2006). “The archetypes.” In R. K. Papadopoulos (Ed.), The handbook of Jungian Psychology. Routledge. google scholar
• Verbeek, T., & Bos, E. J. (2015). Search for truth by the natural light. In L. Nolan (Ed.), The Cambridge Descartes Lexicon (pp. 672-673). Cambridge University Press. google scholar
• Weiner, M. O., & Gallo-Silver, L. P. (2018). The complete father: Essential concepts and archetypes. McFarland. google scholar
• Woozley, A. D. (1992). A. D. Woozley’den giriş (V. Hacıkadiroğlu, Çev.). J. Locke, İnsan anlığı Üzerine Bir Deneme. Ara Yayıncılık. google scholar