YÛNUS EMRE VE MÛSİKÎ [59-78]

Yıl 2014, Cilt: 19 Sayı: 1, 59 - 78, 01.06.2014

Yavuz Demirtaş

Öz

Büyük Türk Mutasavvıf-Şâiri Yûnus Emre’nin hayatı gibi mûsikî yönüne dâir bilgiler de oldukça sınırlıdır. Ancak buna rağmen hakkında en fazla söz söylenen ve akademik çalışma yapılan şahsiyetlerin başında yer almaktadır. Söylenen bunca söz ve yapılan bunca çalışmalar arasında, “Yûnus’un Mûsikî Anlayışı” veyahut “Yûnus’un Mûsikîşinaslığı” başlığı altında herhangi bir kitap, makale veya bildirinin olmayışı, konu ile ilgili çalışmaların yapılmasını gerekli kılmaktadır. Bu anlayış neticesinde yaptığımız bu çalışmada; Yûnus hakkında bilgi veren eserler, menâkıbnâmeler, İlâhîleri’nin yer aldığı “Divân” ve bizzât kendisinin mesnevî tarzında kaleme aldığı “Risâletü’n-Nushiyye” adlı eserleri, mûsikî sanatı bakımından ayrıntılı bir şekilde incelenerek bu değerli şahsiyetin mûsikîye bakışı ve mûsikîşinaslığı hakkında bilgiler verilmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Yûnus Emre, Tasavvuf, Derviş, İlâhî, Mûsikî

Yûnus Emre And Music

Öz

We have got very restricted knowledge about the life and music of Yunus Emre who is a great Turkish poet and sufis. Neverthelles he is one of the most mentioned persons about whom words are said and academic searches have been realized. In spite of all the things written about him. We understood that there haven't been any studies about his understanding of music and his being a music scholar. That made us obliged to write a study about him. As a result of there perspectives, we scrutinized his "Divân" the works written about him, his "Risâletü'n-Nushiyye" and his art of music. We tried to give knowledge about Yunus Emre's understanding of music and about his being a musician

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Mysticism, Dervish, Divine, Music

Kaynakça

• Akdoğan, Bayram, “Türk Din Mûsikîsi’nin Anadolu’da Doğuşu Ve Tarihî Seyri Hakkında Bazı Mülâhazalar”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (AÜİFD), Ankara 2003, C. XLIV, S. 1, ss. 345-371.
• Bozkuş, Metin, “Anadolu Selçukluları’nda Sosyal, Dinî ve Mezhebî Yapı”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sivas 2001, C. V, S. 2, ss. 1-7.
• Çukurlu, Talip, Yûnus Emre Divânı’nda Teşbîh, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir 2010.
• Gölpınarlı, Abdulbâki, Vilâyetnâme, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1995. -------- Yûnus Emre - Hayatı, Bozkurt Basımevi, İstanbul 1936.
• Görkem, İsmail, Halk Hikâyesi Araştırmaları: Çukurovalı Âşık Mustafa Köse ve Hikâye Repertuvarı, Akçağ Yay., Ankara 2000.
• Günay, Umay, “Türk Kültürü Açısından Yûnus Emre”, Türk Halk Kültürü Araştırmaları: Yûnus Emre Özel Sayısı, Ankara 1991, ss. 10-32.
• Gündoğdu, Cengiz, “Âşık Sümmânî’de Aşkın Metafiziği”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Yıl: 8 [2007], Sayı: 18, ss. 113-154.
• Haci Bektaş-I Velî, Velâyetnâme, (Haz. Hamiye Duran), Diyânet Vakfı Yay., Ankara Kanar, Mehmet, Büyük Farsça-Türkçe Sözlük, Birim Yay., İstanbul 1993.
• Köprülü, Fuad, Türk Edebiyatı’nda İlk Mutasavvıflar, Diyânet İşleri Bşk. Yay., Ankara Kunter, Halim Baki, Yûnus Emre: Bilgiler-Belgeler, Eskişehir Valiliği Yay., Eskişehir 2005.
• Oflazoğlu, Turan, “Menkıbelerde Yûnus”, Uluslararası Yûnus Emre Sempozyumu Bildirileri (Ankara, 7-10 Ekim 1991), Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara 1995, ss. 544-546.
• Ong, Walter J., Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi, (Çev. Sema Postacıoğlu Banon), Metis Yay., İstanbul 1995.
• Özçelik, Mustafa, Bizim Yûnus, Odunpazarı Belediyesi Yayınları, Eskişehir 2007.
• Özkan, İsmail Hakkı, Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usûlleri-Kudüm Velveleleri, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1994.
• Öztelli, Cahit, Yûnus Emre, Özgür Yay., İstanbul 2006.
• Öztuna, Yılmaz, Büyük Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi, C. I-II, Kültür Bak. Yay., Ankara 1990.
• Sevengil, Refik Ahmet, “Eski Türkler’de Mûsikî”, Mûsikî Mecmuası, 1 Nisan 1950, S. 26, ss. 10-11.
• Şahin, İlkay, “Dinî Hayatın Ritmi: Ritüel ve Müzik”, AÜİFD, C. XLIX, S. II, Ankara 2008, ss. 285.
• Tanrıkorur, Cinuçen, Osmanlı Dönemi Türk Mûsikîsi, Dergâh Yay., İstanbul 2003.
• Tatçı, Mustafa, Yûnus Emre Divânı, C. I-II, Kültür Bak. Yay., Ankara 1990. -------- Yûnus Emre Divânı, C. I-IV, Millî Eğitim Bak. Yay., İstanbul 1997. -------- Yûnus Emre Divânı ve Risâletü’n-Nushiyye, Sahaflar Kitap Sarayı, İstanbul
• Timurtaş, Faruk Kadri, Yûnus Emre Divânı, Kültür Bak. Yay., Ankara 1980. -------- Yûnus Emre Divânı, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1972.
• Turan, Osman, Türk Cihân Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, Nakışlar Yayınevi, İstanbul Uslu, Recep, Selçuklu Topraklarında Müzik, Konya İl Kültür ve Turizm Müd. Yay., Konya Yaşar, Selahaddin, Yûnus Emre: Hayatı, Sanatı ve Tefekkürü, Yeni Asya Yay., İstanbul