DUHA SÜRESiNE DAİR SEBEB-İ NÜZÜLLERİN TAHLiLi

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 1, 0 - 0, 30.06.2016

Bayram Ayhan

Öz

Kaynaklann zikrettiği rivayetlere göre Du ha süresi vahyin ilk yılında meydana gelen bir kesintiden
sonra inmiştir. Aynı kaynaklar ilk inen vahiy metninden sonra da bir vahiy inkitasının var
olduğunu ifade etmişlerdir. Söz konusu kaynaklar ilk vahiy metninden sonraki kesintinin
süresinin takriben kırk gün-üç yıl. Duha süresinden önceki sürenin ise iki-üç gün olduğunu dile
getirmişlerdir. ilk inen vahiy metninden sonraki kesintiyi müteakip inen vahiy metninin fasılasız
vahyi başiattığını söyleyen aynı kaynaklar Duha süresinden önce ·de bir kesintinin vuku
bulduğunu beyan ederek ihtilafa sebebiyet vermişlerdir. Söz konusu her iki kesintinin zikredildiği
hadisler sahih olduğu için aralann ı tevil etme gayretleri olmuş, fakat çoğu müellif bu konuda ikna
edici bir cevap verememiştir. Duha süresinden önceki kesintiyi müteakip süreçte insaniann Hz.
Peygamberi terk edilmekle itharn etn:ıeleri sonucu sürenin indiği ifade edilmiştir. Bu rivayette
ihtilafa sebebiyet veren husus, iki yıllık bir kesintiden sonra insanlardan her hangi bir •terk
edilme· itharnı sadır olmamasına rağmen, iki üç günlük kesintiden hemen sonra terk edilme
itharnının vuku bulmuş olmasıdır. SCırenin sebeb-i nüzülü olarak zikredilen diğer rivayetler ise
zamansal olarak alakasız olmakla itharn edilmiş ve eleştirilmişlerdir. Makalede sadece sürenin
nüzülüne vesile olduğu ifade edilen rivayetler değil. aynı zamanda sCırenin özel olarak ayetlerine
mahsus zikredilmiş rivayetler de irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Duha Süresi, Fetret-i Vahiy, Nüzül, Esbab-ı Nüzul. Kronolojik Tefsir, Sure Tertibi

Analysis Of The Reasons For The Descent Of Surah AI-Duha

Öz

Kaynakça

• Abdurrahman, Aişe; et-Tefsiru'l-Beyônf li'l-Kur'ani'l-Kerim, Daru'I-Maarif, yy., 1970.
• Abdurrazzak b. Hemmam; Te{Siru'l-Kur'ôn, thk. Mustafa Müslim, Mektebetu'r-Rüşd, Riyad, 1989.
• Ahmed b. Hanbel; Musnedu'l-lmam Ahmed bin Hanbel, thk. Şuayb ei-Amaud, Müessesetu Kurtuba, Kahire, ty.
• Akçay, Mustafa; 'Vahiyde Fetret Problemi Üzerine Bir Inceleme", Sakarya Üniversitesi ilahiyat Fakültesi perglsi, Sakarya, 2000.
• Albayrak, Halis; "AIIah'ın Nüzul Dönemindeki Farklı Davranış Tarzının Müminin Kuran Anlayışına Katacağı Boyut Üzerine", ll. Kuran Haftası Kuran Sempozyumu, Ankara, 1996, s. 36-52.
• Kumml, Ali b. ibrahim; Tefslru'l-Kummf, Müessesetu Dari'I-Kitab, Kum, h. 1404.
• AIGsi, Şihabuddin; Rühu'l-Me'ani fi Tefs'iri'l-Kur'ôni'l-Azim ve's-Seb'i'I-Mesônl, Daru ihyai't-Turasi'I-J)rabi, Beyrut ty.
• Ateş, Ali Osman; Oryantalist/erin Hz. Peygamber ile Ilgili iddialarına Cevaplar, Beyan Yay., Istanbul, 1996.
• Ateş, Süleyman; Yüce Kur'an'ın Çağdaş Tefsiri, Yeni Ufuklar Neşriyat, istanbul, 1988.
• Ayhan, Bayram; Kur'ôn'ın Nüzül Sürecinde Vahyin ilk Yılının Tahlili, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Istanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Istanbul, 2014.
• _ _ __,· Kur'ôn-ı Kerim'e Göre Peygamberlerin lsmeti, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Istanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, istanbul, 2008.
• Ayni, Ahmed; Umdetu'l-Kôrf Şerhu Sahlhi'l-Buhôri, thk. Mahmud Ömer, Daru'IKutubi'l- ltmiyye, Beyrut, 2001.
• Beğavi, Muhammed b. Abdulaziz; Mu'cemu's-Sahôbe, thk. Mahmud Ahmed, Mektebetu Dari'I-Beyan, Kuveyt 2000.
• - - -'· Meôliniu't-Tenzfl, thk. Abdullah en-Nemr, Daru Tayyibe, Riyad, 1989.
• Belazuri, Ebu Abbas; Ensôbu'I-Eşrôf, thk. Muhammed Hamidullah, Daru'I-Fikr, Lübnan, 1996
• Beyhaki, Ahmed .b. Hüseyn; Delôilu'n-Nubuwe, thk. Abdulmuti Kal' ad, Daru'I-Kutubi'lllmiyye, Lübnan, 1988.
• _ _ _,· es-Sünenu'l-Kübrô, thk. Abdulkadir Ata, Daru'I-Kutubi'l-ltmiyye, Beyrut 2003