SİNEMADA ALTERNATİF KADIN TEMSİLLERİ: STEPFORD KADINLARI

Year 2014, Volume: 24 Issue: 2, 221 - 238, 04.02.2016

Neslihan Göker Göksel Göker

https://doi.org/10.18069/fusbed.19467

Cited By: 1

Abstract

Bu çalışma toplumsal hayat içerisinde kadın ve erkeğe düşen rolleri ve cinsiyete dayalı eşitsizlikleri
anlamak ve analiz etmek için temel bir öneme sahip olan toplumsal cinsiyet kavramı (gender) ve onun temsil
biçimleri üzerinedir. Cinsiyetin biyolojik olarak değil, toplumsal ve kültürel olarak oluşturulmasının ifadesi
olan toplumsal cinsiyet, kadına ve erkeğe yüklenen rol, davranış, tutum ve eşitsizliklerle ilişkilidir.
Toplumsal cinsiyetin sinemada temsili ve temsil biçimleri oldukça önemlidir. Sinemada yer alan kadın
temsillerindeki anlayış genellikle ataerkil algılayışı devam ettiren, egemen değerleri olumlayan bir
paradigmaya sahiptir. Sinemada kadın erkek eşitsizliklerini eleştirel bir bakış açısıyla ortaya koyan,
toplumsal hayatta kadına ve erkeğe yüklenen rolleri ters yüz eden alternatif temsillere sahip filmler de
görülmektedir. Bu doğrultuda çalışma kapsamında seçilen Stepford Wives (Stepford Kadınları) filmi,
göstergebilimsel analiz ile çözümlenmiştir. Çalışmada göstergebilimsel çözümleme aşamalarından dizimsel
ve dizisel çözümleme teknikleri kullanılmıştır.

Keywords

Toplumsal cinsiyet, toplumsal roller, ayrımcılık, temsil, Stepford Kadınları

References

• Acar, F. vd. (1999). Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık: Türkiye’de Eğitim Sektörü Örneği. Ankara: Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü
• Agacinski, S. (1998). Cinsiyetler Siyaseti. (Çev. İsmail Yerguz), Ankara: Dost Kitabevi.
• Barthes, R. (2009). Göstergebilimsel Serüven. (Çev. Mehmet Rifat, Sema Rifat), İstanbul: YKY.
• Berger, J. (2010). Görme Biçimleri. (Çev. Yurdanur Salman), İstanbul: Metis Yayınları.
• Berktay, F. (2000). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. İstanbul: Metis Yayınları.
• Berktay, F. (2003). Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bilton, T. vd. (2008). Sosyoloji. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Budak, S. (2005). Psikoloji Sözlüğü. İstanbul: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Butler, M. A. (2011). Film Çalışmaları. (Çev. Ali Toprak), İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Cevizci, A. (2010). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Colin, D. G. (2006). Kadın, İslam ve Sinema. (Çev. Deniz Koç), İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Demez, G. (2005). Kabadayıdan Sanal Delikanlıya Değişen Erkek İmgesi. İstanbul: Babil Yayınları.
• Dorer, J. (2006). Medya ve Kadın. Ankara: Ebabil Yayınları.
• Dökmen, Y. Z. (2012) Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Fiske, J. (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş. (Çev. Süleyman İrvan), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji. (Çev. Cemal Güzel), İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Güçhan, G. (2004). 1990’lı Yılların Türk Sinemasında Kadının Toplumsal Cinsiyet Rolündeki Değişmeler, Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma içinde, syf: 39-51. 1-4 Mart 2004 Sempozyum Bildiri Metinleri, Yeditepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi-3, Ed: Ayşegül Güçhan. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi.
• Gümüşoğlu, F. (2013). Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet (1928-2013). İstanbul: Kaynak Yayınları.
• İmançer, D. (2006). “Toplumsal Cinsiyet Oluşumuna İlişkin Kuramsal Yaklaşımlar”, Medya ve Kadın. (Ed. Dilek İmançer), Ankara: Ebabil Yayınları, ss. 1-22.
• Kandiyoti, D. (2007). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar, Kimlikler ve Sosyal Dönüşümler. (Çev. Aksu Bora, Feyziye Sayılan, Şirin Tekeli, Hüseyin Tapınç, Ferhunde Özbay), İstanbul: Metis Yayınları.
• Kayalı, Ş. D. (2013). Kadın Bedeni ve Özgürleşme. İzmir: İlya Yayınları.
• Keller, F. E. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Bilim Üzerine Düşünceler. (Çev. Ferit Burak Aydar), İstanbul: Metis Yayınları.
• Kümbetoğlu, B. (2010). “Değersizleştirme: Kadın Bedeninin Maruz Kaldığı Şiddet”, Dişillik, Güzellik ve Şiddet Sarmalında Kadın ve Bedeni, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, ss. 39-61.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (Çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Maruani, M. (2011). “Toplumsal Cinsiyet”, Sosyolojik Düşünce Sözlüğü. (Çev. Bülent Arıbaş), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Öztürk, R. (2000). Sinemada Kadın Olmak. İstanbul: Yeni Alan Yayıncılık.
• Parsa, S. (2008). “Göstergebilimsel Bir Kod Olarak Film Kurgusu”. Film Çözümlemeleri, (Der. Seyide Parsa), İstanbul: Multilingual.
• Rifat, M. (2007). Homo Semioticus ve Genel Göstergebilim Sorunları. İstanbul: YKY.
• Rifat, M. (2009). Göstergebilimin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
• Ryan, M ve Kellner, R. (1997) Politik Kamera. (Çev. Elif Özsayar), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sancar, S. (2011). Erkeklik İmkansız İktidar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Scott, W. J. (2011). Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi. (Çev. Aykut Tunç Kılıç), İstanbul: Agora Yayıncılık.
• Sezer, Ö. M. (2012). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Evrensel Yayın.
• Slattery, M. (2008). Sosyolojide Temel Fikirler. (Haz. Ümit Tatlıcan, Gülhan Demiriz), İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Smelik, A. (2008). Feminist Sinema ve Film Teorisi ve Ayna Çatladı. (Çev. Deniz Koç), İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Tanrıöver, U.H. (2007). “Medyada Kadınların Temsil Biçimleri ve Kadın Hakları İhlalleri”, Kadın Odaklı Habercilik. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, ss. 149-166.
• Timisi, N. (2010). “Sinemaya Feminist Müdahale: Mulvey’de Psikanalitik Seyirciden Teknolojik Seyirciye”, Sinema Araştırmaları: Kuramlar, Kavramlar, Yaklaşımlar. (Der. Murat İri), İstanbul: Derin Yayınları, 161-186.
• User, İ. (2010). “Biyoteknolojiler ve Kadın Bedeni”, Dişilik, Güzellik ve Şiddet Sarmalında Kadın ve Bedeni. (Der. Yasemin İnceoğlu, Altan Kar), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, ss. 133-169.
• Willis, S. (1993). Gündelik Hayat Kılavuzu. (Çev. Aksu Bora, Asuman Emre). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Yuval-Davis, N (2003) Cinsiyet ve Milliyet. (Çev. Ayşin Bektaş), İstanbul: İletişim Yayınları.