Discovering the Coincident and Conflict Dimensions of Superstitions with Scientific Knowledge

Year 2023, Volume: 6 Issue: 3, 188 - 213, 30.09.2023

Emine Çepni , Dila Rabia Demir , Ceylin Heja Özsucu , Elif Meryem Duman

Abstract

There are some differences between the knowledge taught in science classes and families’ use in daily life. Students who need to be scientifically literate are expected to be able to distinguish science from pseudoscience. However, students may have seen that they tend to believe more in the influence of their families and environment in many unscientific discourses used in daily life. This study aimed to determine the commonly used beliefs called superstitions in the society in which students live and to determine which of these beliefs coincide or conflict with the scientific knowledge used in science. This case study was carried out with 27 students and 17 parents. Open-ended questions were developed to collect data from the students and parents. The obtained data were subjected to content analysis. The results showed that the students were aware of superstitions, but they did not have knowledge or awareness of the relevance of these beliefs to science. The effect of families' views on superstitions on children's beliefs and behavioral development was clearly seen in this study. Students should be encouraged to research superstitions within the framework of scientific knowledge and question these beliefs, and they should be supported to become scientifically literate individuals. It is recommended to conduct comprehensive studies that will enable parents to think more deeply about the effects of transferring superstitions to their children. In such studies, it is important to address each of the social, cultural, historical, scientific, and religious factors to raise awareness among parents and thus raise more conscious children.

Keywords

Superstitions, science, scientific literacy, students, parents

Batıl İnançların Fen Bilimlerindeki Bilgilerle Çatışan ve Çakışan Boyutlarını Keşfetmek

Abstract

Fen bilimlerinde okulda öğretilen bilgiler ile ailelerimizin gündelik hayatta kullandıkları bilgiler arasında bazı farklılıklar vardır. Fen okuryazarı olması gereken öğrencilerden beklenen bilimi sözde-bilimden ayırt edebilmeleridir. Ancak, öğrencilerin, gündelik hayatta kullanılan birçok bilim dışı söyleme ailelerinin ve çevrenin etkisiyle daha çok inanma eğilimi gösterdikleri görülebilmektedir. Bu çalışma öğrencilerin yaşadıkları toplumdaki batıl inanç olarak adlandırılan ve sık kullanılan inanışların tespit edilmesi, bu inanışların hangilerinin fen bilimlerinde kullanılan bilimsel bilgilerle çakıştığının veya çatıştığının belirlenmesidir. Özel durum yöntemiyle gerçekleştirilen araştırma, 27 öğrenci ve 17 veli ile yürütülmüştür. Öğrencilerden ve velilerden veri toplamak amacıyla açık uçlu sorular geliştirilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda, öğrencilerin batıl inançların farkında oldukları ancak bu inançların fen bilimleri ile ilgisine yönelik bilgiye ya da farkındalığa sahip olmadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ailelerin batıl inançlara bakış açısının, çocukların inanç ve davranış gelişimleri üzerindeki etkisi bu çalışmada açıkça görülmüştür. Öğrencilerin batıl inançlar üzerine bilimsel bilgiler çerçevesinde araştırma yapmalarının ve bu inanışları sorgulamalarının teşvik edilerek, onların fen okuryazarı bireyler olmaları desteklenmelidir. Ailelerin batıl inançların çocuklara aktarımının etkileri üzerine daha derinlemesine düşünmelerini sağlayacak kapsamlı çalışmaların yürütülmesi önerilmektedir. Bu tür çalışmalarda sosyal, kültürel, tarihsel, bilimsel ve dini faktörlerin her birinin ele alınması, ailelerdeki farkındalığın artırılması ve dolayısıyla daha bilinçli çocuklar yetiştirilmesi için önem arz etmektedir.

Keywords

Batıl inançlar, fen bilimleri, bilimsel okuryazarlık, öğrenciler, veliler

References

• Akyol, N. S. (2006). Adana merkez halk kültüründe halk inançları: Bayramlar ve törenler, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Arslan, M. (2004). Kişilerin batıl inanç kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 2(6), 9-34.
• Arslan, M. (2010). Paranormal inanç ölçeğinin Türkçe versiyonunun geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 23-40.
• Ayhan, İ., & Yarar, F. (2005). Batıl inançların psikolojisi. Pivolka, 4(17), 15-19.
• Ayvacı, H. Ş., & Bağ, H., (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının bilim sözde-bilim ayrımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 539-566.
• Bakırcı, H., Çalık, M., & Çepni, S. (2017). The effect of the common knowledge construction model-oriented education on sixth grade pupils’ views on the nature of science. Journal of Baltic Science Education, 16(1), 43-55.
• Çekbaş, Y. (2017). Argümantasyon tabanlı astronomi öğretiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğasına, sözde-bilim ve epistemolojik inançlarına etkisinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi), Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Çelik, A. (1998). Trabzon Yöresinde Bazı İnanmalar. Milli Folklor Dergisi, 39, 35-37.
• Çepni, S. (2022). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çilenti, K.(1978) .Tübitak V. Bilim Kongresi BAYKG Tebligleri, 179.
• Çobanoğlu, A. (2006). Halk arasında yaşayan hurafeler üzerine bir alan araştırması (Bursa/Osmangazi Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Duban, N. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji okur-yazarı bireylere ve bu bireylerin yetiştirilmesine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 3(2), 162-174.
• Gülüş, İ. (2016). Batıl inançların iletişimsel işlevi ve medyadaki yansımaları: Kuramsal yaklaşım ve alan araştırmaları ışığında batıl inanç ve iletişim karakteristiği üzerine bir inceleme. Atatürk İletişim Dergisi, 10, 111-136.
• Gürdal, A. (1992). İlköğretim okullarında fen bilgisinin önemi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), 185-188.
• Hurd, P. D. (1998). Scientific literacy: New minds for a changing world. Science Education, 82, 407-416.
• Kapağan, E. (2019). Geçmişten Bugüne Safranbolu’da Batıl İnançlar (Hamile Kadınlar, Gelinler ve Çocuklar Örneğinde). Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, 14, 1-11.
• Karanfil-Güldemir, M. (2008). Afyon-Bolvadin ve çevresi halk inanışları ve uygulamaları (Yayımlanmamış doktora tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kemaloğlu, M. (2013). Terekeme-karapapahtürklerinin görenek gelenekleri (Muş-Bulanık çevresinden örnekler). Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 43-79.
• Köse, A., & Ayten, A. (2009). Bâtıl inanç ve davranışlar üzerine psikososyolojik bir analiz. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(2), 45-70.
• MEB. (2004). İlköğretim Fen ve Teknoloji Programı (4-5. sınıf). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• MEB. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı, Ankara: MEB Yayınevi.
• MEB. (2018). Fen Bilimleri Dersi (4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. MEB Yayınları, Ankara
• Örnek, S. V. (1966). Sivas ve çevresinde hayatın çeşitli safhalarıyla ilgili batıl inançların ve büyüsel işlemlerin etnolojik tetkiki. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.
• Örnek, S. V. (1971). Anadolu folklorunda ölüm. Ankara: Ankara Üniversitesi. https://kitaplar.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/4892/Anadolu%20folklorunda%20%C3%B6l%C3%BCm.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Özkan, İ. (2019). Fen ve teknoloji okuryazarlığına ilişkin öz yeterlik algısı ile akademik başarı arasındaki ilişkinin yapay sinir ağı ile analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Rize İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2022). Yerel inanış ve uygulamalar: Batıl inançlarla ilgili örnekler. https://rize.ktb.gov.tr/TR-113510/batil-inanclarla-ilgili-ornekler.html adresinden 05.12.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Sarman, Ş. N. (2020). Fen bilgisi öğretmenlerinin paranormal inançları (Yayımlanmamış doktora tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Schmidt, W (1931). The origin and growth of religion. (trans. by H. J. Rose). London: Methuen.
• Sinanoğlu, A. F., & Sinanoğlu, A. (2012). 21. yüzyıl Malatya’sında batıl inançlar. Türklük Bilimi Araştırmaları, 31, 239-257.
• Skinner, B. F. (1948). 'Superstition'in the pigeon. Journal of Experimental Psychology, 38(2), 168-172.
• Şenesen, İ. (2016). Adana halk kültüründe gökyüzü ile ilgili halk inanışları üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Asia Minor Studies, 09, 64-92.
• Şentürk, C. (2010). Yapılandırmacı yaklaşım ve 5E öğrenme döngüsü modeli. Eğitime Bakış Dergisi, 6(17), 58-62.
• Tatlılıoğlu, D. (2000). Türkmen Irımları (Halk inançları). Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-15.
• Topuz, İ., & İnanç, K. P. (2012). Gençlerde normatif, popüler ve paranormal inançlar üzerine bir araştırma: SDÜ örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29, 13-40.
• Vyse, S. A. (1997). Believing in magic: The psychology of superstition. New York: Oxford University Press.
• Yalçın, H., & Koçak, N. (2013). Gebelikle ilgili geleneksel inanç ve uygulamalar ve Karaman örneği. Kent Akademisi, 6(13), 18-34.