The Relationship between Tax Amnesties and Tax Revenues in Türkiye: Empirical Evidence for Broken Window Theory

Year 2023, , 641 - 670, 29.10.2023

Fatih Akçay

https://doi.org/10.25295/fsecon.1338322

Abstract

Tax revenues are the main source of public revenue used by states in the provision of public goods and services. In order to respond to the changing and increasing social needs over time, it is very important to collect tax revenues from continuous and regular sources. Economic, financial, political, social, cultural, psychological and moral values determine the level of tax revenues. Tax, as one of the most important components of the relationship between the individual and the state, also shows the confidence between these two units. Tax amnesties remove the legal sanctions and penalties of all or some of the unpaid taxes. According to the theory of broken windows, the evaluation of tax crimes as petty crimes and not being subject to sanctions, as well as their forgiveness, may lead to the emergence of more serious tax crimes. The results of tax amnesty, which may damage the trust of honest taxpayers to the state/institutions, are very important for policymakers. If tax amnesties show the expected benefits and increase revenue in the short and long term, it may be said that the broken windows theory is invalid. This study examines the effect of tax amnesties on tax revenues in Türkiye with cointegration method for the period 1996-2021. Institutional quality, which is an important variable affecting confidence, is included in the model as a control variable. Unlike other studies, revenues from tax amnesties are calculated annually. The analysis findings provide evidence for the validity of the broken windows theory and that tax amnesties generally do not affect tax revenues.

Keywords

Tax amnesty, Tax revenue, Tax compliance, Time series analysis

Türkiye’de Vergi Afları ile Vergi Gelirleri İlişkisi: Kırık Camlar Kuramı için Ampirik Kanıtlar

Abstract

Vergi gelirleri devletlerin kamusal mal ve hizmet sunumunda kullandıkları ana gelir kaynağıdır. Zaman içerisinde değişen ve gittikçe artan toplumsal ihtiyaçlara karşılık verebilmek için vergi gelirlerinin sürekli ve düzenli kaynaklardan elde edilmesi oldukça önemlidir. Ekonomik, mali, siyasi, sosyal, kültürel, psikolojik, ahlaki değerler vergi gelirlerinin düzeyini belirlemektedir. Birey ve devlet ilişkisinin en önemli bileşenlerinden olan vergi, bu iki birim arasındaki güven ilişkisini de göstermektedir. Vergi afları, ödenmemiş olan vergilerin tamamının veya bir kısmının hukuki ve cezai yaptırımlarını ortadan kaldırmaktadır. Kırık camlar kuramına göre, vergi suçlarının küçük suç olarak değerlendirilmesi ve yaptırıma tabi olmaması, ayrıca affedilmesi, daha büyük vergi suçlarının doğmasına neden olabilmektedir. Özellikle dürüst mükelleflerin devlete/kurumlara güven duygusunu zedeleyebilecek bu uygulamanın sonuçları politika yapıcılar açısından çok önemlidir. Vergi aflarının beklenilen faydaları göstermesi, kısa ve uzun dönemde gelir artışını sağlaması durumunda kırık camlar kuramının geçersiz olduğu söylenebilir. Bu çalışma, Türkiye’de çıkarılan vergi af kanunlarının vergi gelirlerine olan etkisini 1996-2021 dönemi için eşbütünleşme yöntemi ile analiz etmektedir. Güven duygusunu etkileyen önemli bir değişken olan kurumsal kalite, kontrol değişkeni olarak modele dahil edilmiştir. Diğer çalışmalardan farklı olarak vergi aflarından elde edilen gelirler yıllık olarak hesaplanmıştır. Analiz bulguları, genel olarak vergi aflarının vergi gelirlerini etkilemediğine ve kırık camlar kuramının geçerliliğine yönelik kanıtlar sunmaktadır.

Keywords

Vergi affı, Vergi geliri, Vergi uyumu

References

• Abdurrahmani, E. & Doğan, Z. (2019). The Social, Economic and Fiscal Effects of Tax Amnesty the Evidence from Kosovo. International Journal of Management Excellence, 13(2), 1910-1921.
• Akbelen, Z., Aydın, Z. B. & Polat, O. (2018). Türkiye’de Vergi Aflarının Vergi Gelirleri Üzerine Etkisi: Ampirik Bir Analiz. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(64), 255-270.
• Akbelen, Z. & Aydın, Z. B. (2019). Vergi Afları ve Vergilemede Adalet Algısının Vergi Uyumuna Etkisi: Bursa İli Örneği. International Journal of Social Inquiry, 12(2), 409-437.
• Akbey, F. (2014). Türkiye’de Vergi Denetimi ve Gelirleri Üzerine Bir İnceleme. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1), 63-103.
• Allingham, M. G. & Sandmo, A. (1972). Income Tax Evasion: A Theoretical Analysis. Journal of Public Economics, 1, 323-338.
• Alm, J. & Beck, W. (1990). Tax Amnesties and Tax Revenues. Public Finance Quarterly, 18(4), 433-453.
• Alm, J., McKee, M. & Beck, W. (1990). Amazing Grace: Tax Amnesties and Compliance. National Tax Journal, 43(1), 23-37.
• Alm, J. & Beck, W. (1993). Tax Amnesties and Compliance in the Long Run: A Time Series Analysis. National Tax Journal, 46(1), 53-60.
• Alm, J. (1998). Tax Policy Analysis: The Introduction of a Russian Tax Amnesty. Andrew Young School of Policy Studies, International Studies Program, Working Paper 98-6, October.
• Alm, J., Martinez-Vazquez, J. & Wallace, S. (2009). Do Tax Amnesties Work? The Revenue Effects of Tax Amnesties during the Transition in the Russian Federation. Economic Analysis & Policy, 39(2), 235-253.
• Alm, J. & Torgler, B. (2011). Do Ethics Matter? Tax Compliance and Morality. Journal of Business Ethics, 101, 635-651.
• Andreoni, J. (1991). The Desirability of a Permanent Tax Amnesty. Journal of Public Economics, 45, 143-159.
• Asteriou, D. & Hall, S. G. (2021). Applied Econometrics. Bloomsbury Publishing.
• Baer, K. & Le Borgne, E. (2008). Tax Amnesties: Theory, Trends, and Some Alternatives. International Monetary Fund.
• Bayer, R-C, Oberhofer, H. & Winner, H. (2015). The Occurrence of Tax Amnesties: Theory and Evidence. Journal of Public Economics, 125, 70-82.
• Berksoy, T. & Kırçiçek, G. E. (2018). Ülkemizde Vergi Aflarının Vergi Gelirleri Üzerindeki Etkisi: 2002 ve Sonrası. Journal of Life Economics, 5(3), 137-152.
• Bozdoğan, D. & Şimşek, T. (2018). An Empirical Analysis of the Impact of Tax Amnesties on Tax Incomes Between 1980-2014 in Turkey. International Journal of Eurasia Social Sciences, 9(32), 1036-1046.
• Bose, P. & Jetter, M. (2012). Liberalization and Tax Amnesty in a Developing Economy. Economic Modelling, 29(3), 761-765.
• Çelikay, F. & Doğankollu, A. (2023). Türkiye’de Mali Af Programlarının Vergi Sistemi Üzerindeki Etkileri. Maliye Çalışmaları Dergisi-Journal of Public Finance Studies, 69, 71-98.
• Çetin, G. (2007). Vergi Aflarının Vergi Mükelleflerinin Tutum ve Davranışları Üzerindeki Etkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 171-187.
• Çetin Gerger, G. (2012). Tax Amnesties and Tax Compliance in Turkey. International Journal of Multidisciplinary Thought, 2(3), 107-113.
• Çiftçi, T. E. & Akçay, F. (2021). Kırık Camlar Kuramı Bağlamında Türkiye’de Vergi Afları. Vergi Raporu, 258, 139-159.
• Das-Gupta, A. & Mookherjee, D. (1996). Tax Amnesties as Asset-Laundering Devices. Journal of Law, Economics, & Organization, 12(2), 408-431.
• Demir, M., Demirgil, B., Mazman İtik, Ü. & Deniz, Y. (2016). Vergi Dairesi Personeli Açısından Vergi Aflarının Etkinliği: Sivas İlinde Bir Araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(2), 275-302.
• Dixon, D. (1998). Broken Windows, Zero Tolerance, and the New York Miracle. Current Issues in Criminal Justice, 10(1), 96-106.
• Dubin, J. A., Graetz, M. & Wilde, L. L. (1992). State Income Tax Amnesties: Causes. Quarterly Journal of Economics, 107, 1057-1070.
• Edizdoğan, N. & Gümüş, E. (2013). Vergi Afları ve Türkiye’de Vergi Aflarının Değerlendirilmesi. Maliye Dergisi, 164, 99-119.
• Ekinci, F., Acar, Y. & Ekeryılmaz, Ş. (2019). Türkiye’de Vergi Aflarının Çıkarılmasının Altında Yatan Gerekçelerin Tespiti: Probit Model ile Analiz. Sakarya İktisat Dergisi, 8(2), 177-188.
• Elgin, C., Kose, M. A., Ohnsorge, F. & Yu, S. (2021). Understanding Informality, CERP Discussion Paper 16497, Centre for Economic Policy Research, London.
• Feld, L. P. & Frey, B. S. (2007). Tax Evasion, Tax Amnesties and the Psychological Tax Contract. Andrew Young School of Policy Studies, International Studies Program, Working Paper 07-29, December.
• Fisher, R. C., Goddeeris, J. H. & Young, J. C. (1989). Participation in Amnesties: The Individual Income Tax. National Tax Journal, 42, 15-27.
• Fox, W. F. & Murray, M. N. (2011). Bayesian Analysis of the Effect of Amnesties on Tax Revenues and Filing Rates Using a Longitudinal Data Model with Endogenous Switching. Center for Business and Economic Research University of Tennessee, February, 1-47.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2023a). Vergi Barışı Kanununa İlişkin İstatistikler. https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/HTML/VI/VBKII79.htm, 5/3/2023
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2023b). Varlık Barışı Kanununa İlişkin İstatistikler. https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/HTML/VI/VBK5811.htm, 05/03/2023
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2023c). Faaliyet Raporları (1996-2010). https://vergidosyasi.com/faaliyet-raporlari/, 7/3/2023.
• Göde, B. (2021). Türkiye Tarihinde Vergi Afları ve Vergi Aflarının Vergi Gayreti Üzerine Etkileri. Fiscaoeconomia, 5(3), 824-844.
• Gözen, S. & Temür, Y. (2022). Vergi Aflarının Vergi Gelirlerine Etkisi Üzerine Ampirik Bir İnceleme. Journal of Emerging Economies and Policy, 7(2), 599-610.
• Graetz, M. & Wilde, L. (1993). The Decision by Strategic Nonfilers to Participate in Income Tax Amnesties. International Review of Law and Economics, 13, 271-283.
• Güler, Y. (2015). Vergi Aflarının Bütçe ve Genel Ekonomi Üzerine Etkileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 8-21.
• Güler, Y. (2020). Türkiye’de Vergi Aflarının Vergi Gelirleri Üzerindeki Etkisinin Olay Analiziyle Ölçülmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(1), 256-273.
• Harcourt, B. E. (1998). Critique of the Social Influence Conception of Deterrence, the Broken Windows Theory, and Order-Maintenance Policing New York Style. Michigan Law Review, 97(2), 291-389.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı. (2023a). Merkezi Yönetim Bütçe İstatistikleri. https://muhasebat.hmb.gov.tr/merkezi-yonetim-butce-istatistikleri, 5/3/2023.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı. (2023b). 1994-2005 Bütçe İstatistikleri. https://muhasebat.hmb.gov.tr/1994-2005-butce-istatistikleri, Erişim tarihi: 5/3/2023.
• Ibrahim, M.A., Myrna, R., Irawati, I. & Kristiadi, J. B. (2017). A Systematic Literature Review on Tax Amnesty in 9 Asian Countries. International Journal of Economics and Financial Issues, 7(3), 220-225.
• İpek, S., Aktaş, E. & Kaynar, İ. (2012a). Demografik Faktörlerin Vergi Affına Bakış Üzerindeki Etkileri: Trakya Bölgesinde Ticari Kazanç Elde Eden Yükümlülere Yönelik Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 62(2), 79-98.
• İpek, S., Öksüz, M. & Özkaya, S. (2012b). Considerations of Taxpayers According to Situation of Benefiting From Tax Amnesty: An Empirical Research. International Journal of Business and Social Science, 3(13), 95-101.
• Kahraman, K. G. & Öz Yalaman, G. (2021). Türkiye’de Vergi Aflarının Etkileri: Ampirik Bir Uygulama. Vergi Sorunları Dergisi, 388, 59-69.
• Kara, H. (2014). The Effects of Tax Amnesties on Tax Revenue and Shadow Economy in Turkey. Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Science in the Department of Economics, Middle East Technical University, February.
• Karagöz, K. (2022). Vergi Afları Vergi Gelirlerini Artırıyor mu? Türkiye İçin Müdahale Analizinden Bulgular. Maliye Araştırmaları Dergisi, 8(1), 37-56.
• Kargı, V. (2011). Türkiye’de Vergi Aflarının Vergi Gelirlerine Etkisi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 101-115.
• Kargı, V. & Yüksel, C. (2010). Türkiye’de Vergi Aflarının Vergi Adaleti ve Yükümlüler Üzerine Etkileri. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 54. Seri, 23-44.
• Kaya, A. (2014). Vergi Aflarının Vergi Gelirlerine Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz. Maliye Dergisi, 167, 184-199.
• Kellner, M. (2004). Tax Amnesty 2004/2005- an Appropriate Revenue Tool?. German Law Journal, 5(4), 339-346.
• Keskin, E. & Mastar Özcan, P. (2021). Vergi Affı Uygulamaları: Türkiye ve Seçilmiş Ülkeler Açısından Bir Değerlendirme. International Journal of Public Finance, 6(1), 137-158.
• Kilonzo, T. M. (2012). The Effects of Tax Amnesty on Revenue Growth in Kenya, A Research Project Submmited in Partial Fulfillment of the Requirement for the Award of the Degree of Master in Business Admistration, University of Nairobi.
• Köktaş, A. M. & Gölçek, A. G. (2016). Geçmişten Günümüze Türkiye’de Vergi Algısı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, CİEP Özel Sayısı, 386-395.
• Kwatemba, B. (2016). Impact of Tax Amnesty On Tax Revenues in Kenya. A research paper submitted in partial fulfillment of the requirements for the award of the degree of Master of Arts in Economic Policy Management of the University of Nairobi, Kenya.
• Langenmayr, D. (2017). Voluntary Disclosure of Evaded Taxes-Increasing Revenue, or Increasing Incentives to Evade?. Journal of Public Economics, 151, 110-125.
• Le Borgne, E. (2006). Economic and Political Determinants of Tax Amnesties in the U.S. States. Proceedings, Annual Conference on Taxation and Minutes of the Annual Meeting of the National Tax Association, 98, 443-449.
• Lopez-Laborda & Rodrigo (2003). Tax Amnesties and Income Tax Compliance: The Case of Spain. Fiscal Studies, 24(1), 73-96.
• Luitel, H. S. & Sobel, R. S. (2007). The Revenue Impact of Repeated Tax Amnesties. Public Budgeting & Finance, 27, 19-38.
• Luitel, H. S. & Mahar, G. J. (2013). Is a Tax Amnesty a Good Fiscal Policy? A Review of State Experience in the USA. SSRN Working Paper, March.
• Luitel, H. S. & Tosun, M. S. (2014). A Reexamination of State Fiscal Health and Amnesty Enactment. International Tax and Public Finance, 21(5), 874-893.
• Mahestyanti, P., Juanda, B. & Anggraeni, L. (2018). The Determinants of Tax Compliance in Tax Amnesty Programs Experimental Approach. Etikonomi: Jurnal Ekonomi, 17(1), 93-110. https://doi.org/10.15408/etk.v17i1.6966
• Malik, A. S. & Schwab, R. M. (1991). The Economics of Tax Amnesties. Journal of Public Economics, 46, 29-49.
• Mikesell, J. L. (1986). Amnesties for State Tax Evaders: The Nature of and Response to Recent Programs. National Tax Journal, 39(4), 507-525.
• Mikesell, J. L. & Ross J. M. (2012). Fast Money? The Contribution of State Tax Amnesties to Public Revenue Systems. National Tax Journal, 65(3), 529-562.
• Mujahid, A. & Siddiqui, D. A. (2019). The Effect of Tax Amnesties Programs on Tax Collection and Economic Performance: A Global Macro Economic Analysis. International Journal of Social and Administrative Sciences, 4(2), 108-128.
• Nar, M. (2015). The Effects of Behavioral Economics on Tax Amnesty. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(2), 580-589.
• OECD (2023). Tax Revenue Data. https://data.oecd.org/tax/tax-revenue.htm, 7/3/2023.
• Öz, E. & Akçay, F. (2012). Uygulama Örnekleriyle Türk Vergi Hukukunda Gerçek ve Gerçek Olmayan Geriye Yürümeler ve Hukuki Güvenlik İlkesine Etkisi. Vergi Sorunları Dergisi, 288, 160-174.
• Parle, W. M. & Hirlinger, M. W. (1986). Evaluating the Use of Tax Amnesty by State Governments. Public Administration Review, 46(3), 246-255.
• Peia, O. & Roszbach, K. (2015). Finance and Growth: Time Series Evidence on Causality. Journal of Financial Stability, 19, 105-118.
• Phillips, P. C. & Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
• Ross, B. G. (1986). Federal Tax Amnesty: Reflecting on the States’ Experiences. Tax Law, 40, 145-184.
• Ross, J. (2012). Forgiveness is Divine, but is it Good Tax Policy?. School of Public and Enviromental Affairs-Indiana University, October.
• Rymanov, A. (2017). Tax Amnesty in Transition Economy: Long-Term Trust or Short-Term Revenues?. International Journal of Contemporary Economics and Administrative Sciences, 7(1-2), 114-125.
• Said, E. W. (2017). Tax Policy in Action: 2016 Tax Amnesty Experience of The Republic of Indonesia. Laws, 6(4), 1-9.
• Said, S. E. & Dickey, D. A. (1984). Testing for Unit Roots in Autoregressive-Moving Average Models of Unknown Order. Biometrika, 71(3), 599-607.
• Saraçoğlu, O. F. & Çaşkurlu, E. (2011). Tax Amnesty with Effects and Effecting Aspects: Tax Compliance, Tax Audits and Enforcements Around; The Turkish Case. International Journal of Business and Social Science, 2(7), 95-103.
• Savaşan, F. (2006a). Vergi Afları: Teori ve Türkiye Uygulamaları (“Vergi Barışı” Uygulama Sonuçları). Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 41-65.
• Savaşan, F. (2006b). Vergi Aflarına Mükellef Tepkisi: Türkiye’de Vergi Aflarından Kimler Faydalanıyor?. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 149-171.
• Stella, P. (1991). An Economic Analysis of Tax Amnesties. Journal of Public Economics, 46, 383-400.
• Sudarma, I. M. & Darmayasa, I. N. (2017). Does Voluntary Tax Compliance Increase After Granting Tax Amnesty?. Accounting and Finance Review, 2(3), 11-17.
• Sunar, B. & Kırbaş, H. (2022). Vergi Affı Uygulamaları ile Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Ampirik Bir Analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 1729-1750.
• Şanver, C. (2018). Türkiye’de 1980 Sonrası Vergi Afları ve Kamu Gelirleri Açısından Etkinliği, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 35-63.
• Şenyüz, D. (2014). Hukuk Devleti Perspektifinden Adil Vergileme ve Vergi Afları. Tesam Akademi Dergisi, 1(2), 81-96.
• Thompson, J. P. (2015). Broken Policing: The Origins of the “Broken Windows” Policy. New Labor Forum, 24(2), 42-47.
• Torgler, B., Schaltegger, C. A. & Schaffner, M. (2003). Is Forgiveness Divine? A Cross-Culture Comparison of Tax Amnesties. Swiss Journal of Economics and Statistics, 139(3), 375-396
• Torgler, B. & Schaltegger, C. A. (2005). Tax Amnesties and Political Participation. Public Finance Review, 33(3), 403-431.
• Ünsal, H. & Ertürk, Y. (2020). Vergi Afları ve Seçimler Arasındaki İlişkinin Bütçe Değişkenleri Aracılığıyla Değerlendirilmesi: Etkileşimli VAR Yöntemi Uygulaması. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 685-702.
• Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı. (2023). Faaliyet Raporları (2012-2022). https://vdk.hmb.gov.tr/vdk-faaliyet-raporlari, 7/3/2023
• Villalba, M. (2017). On the Efects of Repeated Tax Amnesties. Journal of Economics and Political Economy, 4(3), 286-301.
• Wang, Y. & Hsieh, W. (2015). Is Tax Amnesty Good for the Tax Evader?. British Journal of Economics, Management & Trade, 6(4), 308-322.
• Wilson, J. Q. & Kelling, G. E. (1982). Broken Windows: The Police and Neighborhood Safety. Atlantic Monthly, 29(March).
• World Bank. (2023a). World Development Indicators. https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators, 7/3/2023
• World Bank. (2023b). Worldwide Governance Indicators. https://databank.worldbank.org/source/worldwide-governance-indicators, 7/3/2023
• World Bank. (2023c). Informal Economy Database. https://www.worldbank.org/en/research/brief/informal-economy-database, 7/3/2023
• Yaraşır, S. (2013). Vergi Afları ve Türkiye’deki Vergi Aflarının Değerlendirilmesi. Vergi Dünyası, 379, 175-187.
• Yeniçeri, H. & Avcı, O. (2021). Anayasal Vergilendirme İlkeleri Kapsamında Vergi Affı. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(29), 317-329.
• Yılmaz, S. (2017). Anayasal Vergilendirme İlkeleri Çerçevesinde Vergi Affı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 66(1), 263-301.
• Yuesti, A. (2018). Taxpayer Compliance Analysis of Tax Amnesty Application as Effort Improvement of Increasing on Countryincomeand Development through Tax Sector. International Journal of Business and Management, 7(5), 29-36.
• Yurdadoğ, V. & Coşkun Karadağ, N. (2017). Türkiye’de Yapılan Ampirik Çalışmalar Işığında Vergi Aflarının Değerlendirilmesi. Eurasian Business and Economics Journal, 8, 134-164.
• Yücedoğru, R. & Sarisoy, İ. (2020). Are Tax Amnesties Good for Us All? Understanding Influence of Tax Amnesties on Benefiters and Non-Benefiters. CESifo Economic Studies, 1-16. doi: 10.1093/cesifo/ifz020