YEREL HALKIN COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERE BAKIŞ AÇILARI: SİVAS İLİ ÖRNEĞİ

Year 2024, , 74 - 96, 03.06.2024

Bayram Altıntaş , Gül Yılmaz

https://doi.org/10.32958/gastoria.1427492

Abstract

Yeryüzünde insan neslinin başlaması ile beslenme gereksinimi doğmuştur. İnsanlar milyonlarca yıl önce doğadaki besinleri tüketerek yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Ateşin bulunması ve coğrafi keşiflerle beraber geçmişten süregelen yaşam biçimi ve kültür özellikleri değişmiştir. Anadolu toprakları, Sivas ilinin de içerisinde bulunduğu İpek Yolu ile önemli ticaret yolları üzerinde olması, bugünkü geniş mutfak kültürünü meydana getirmiştir. Bununla birlikte Sivas’ın doğal güzellikleri, yerel mutfak kültürü içerisinde “coğrafi işaretli ürünlerinin de” yer aldığı ve yöreye özgü geçmişten süregelen yaşam biçimi, kültür özelliklerini yöre halkı gelecek nesillere aktarmaya çalışmışlardır. Yerel mutfak kültür ürünlerini koruma altına alan coğrafi işaretler; menşe, mahreç ve geleneksel ürün işaretleriyle ürünlerin korunması, taklitlerinden ayırt edilerek üreticileri ve tüketicileri yasal koruma altına almaya çalışmaktadır.
Bu çalışmada, Sivas’a turistik ya da iş amacı taşıyan seyahatler gerçekleştiren 18 yaş üstü kişiler ile yerel halka, tescillenmiş coğrafi işaretli ürünler hakkında fikir sahibi olup olmadıklarını anlamak amacıyla çeşitli sorular yöneltilerek anket yöntemi uygulanmıştır. Sivas köftesi, Divriği pilavı, Sivas katmeri, Gemerek gilaburusu, Koyulhisar domatesi, Gürün dut pekmezi, Pezik dal turşusu, Ulaş pidesi ve Ulaş yaprak Döneri ürünlerinin doyuruculuk, lezzet, kalite, besin değeri, görünüşü, hijyenikliği, yağ miktarı ve fiyatı sorularak anket tekniği gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, yerel halkın algı ve tutumuna yönelik saha araştırması yapılmıştır. Bu bağlamda anket yöntemiyle 389 kişiden elde edilen veriler SPSS paket programı yardımıyla analiz edilmiş ve Mann-Whitney U Testi ve Kruskal-Wallis Testi uygulanmıştır. Sonuç olarak ankete katılan kişilerin coğrafi işaretli ürünlere gelir düzeyinin el verdiği ölçüde tadım yapmayı benimsemeye çalıştıkları görülmüştür. Ayrıca gastronomik amaçlı ziyaretlerin Sivas ilinin tanıtımı ve ilin ekonomisinin gelişimine katkıda bulunulacağı düşünülmektedir.

Keywords

Turizm, Gastronomi, Coğrafi İşaret, Sivas İli

LOCAL PEOPLE’S PERPECTİVES ON GEOGRAPHİCAL MARKED PRODUCTS: THE CASE OF SİVAS

Abstract

With the beginning of the human generation on earth, demand for nutrition has emerged. Humans survived by consuming foods in nature millions of years ago. Thanks to the discovery of fire and geographical discoveries, life style and cultural characteristics have changed. The fact that Anatolian lands are on important trade routes, including the Silk Road, in which Sivas is located, created today's wide cuisine culture. By examining the natural beauties of Sivas and the “geographically marked products” in the local cuisine culture, people tried to transfer the life style and cultural characteristics of the region to future generations. Geographical indications are protected by origin and geographical indication with the aim of distinguishing these products from their imitations, and they aim to legally protect users and consumers.
In this study, questionnaire method was applied by asking various questions to people over the age of 18 and local people who travel to Sivas for touristic or business purposes, in order to understand whether they have an idea about registered products with geographical indications. Questionnaire technique was conducted by asking the saturation, taste, quality, nutritional value, appearance, hygiene, oil amount and price of Sivas meatball, Divriği pilaf, Sivas katmeri, Gemerek gilaburusu, Koyulhisar tomato, Gurun mulberry molasses, Pezik dal pickle, Ulaş pita and Ulaş leaf doner products. In the study, field research was conducted on the perception and attitude of the local people. In this context, the data obtained from 389 people by the questionnaire method were analyzed with the help of SPSS package program and Mann-Whitney U Test and Kruskal-Wallis Test were applied. As a result, it has been seen that the people participating in the survey try to adopt tasting geographically indicated products as much as their income. In addition, it is thought that gastronomic visits will contribute to the promotion of Sivas province and the development of the province's economy.

Keywords

Sivas, Tourizm, Gastronomy

References

• Ab Karim, S. ve Chi, CGQ (2010). Bir Destinasyon Çekiciliği Olarak Mutfak Turizmi: Destinasyonların Yemek İmajının Ampirik Olarak İncelenmesi. Otelcilik Pazarlaması ve Yönetimi Dergisi, 19 (6), 531-555.
• Ahişapoglu, Suavi ve E. Çeltek (2006), Sürdürülebilir Kırsal Turizm, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Akgöl, Y. (2012). Gastronomi Turizmi ve Türkiye’yi Ziyaret Eden Yabancı Turistlerin Gastronomi Deneyimlerinin Değerlendirilmesi (Master's Thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Akın, E. B. (2006). Coğrafi İşaret Olarak Tescil Edilmiş Malatya Kayısısının Teknolojik Özelliklerinin Saptanması ve Gıda Güvenliği Açısından Araştırılması. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altıner, Burcu (2017). Kentlerin Rekabetinde Önemli Bir Turizm Faktörü Olarak Coğrafi İşaretleme ve Planlamaya Yansıması, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, İzmir.
• Altuntaş, A., Gülçubuk, B. (2014). Yerel Kalkınmada Yaygınlaşan Bir Araç Olarak Geleneksel Gıdalar ve Geleneksel Gıda Mevzuatının yaygınlaştırıl bilirliği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. Cilt 31 (3), 73-81.
• Arıkan, M. (2017). Türkiye'de Coğrafi İşaretli Ürünlerin Kırsal Alana Olan Etkilerinin Üretici Açısından Belirlenmesi: Finike Portakalı Örneği.