Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Veri zarflama analizinde tüm alternatiflerin sıralanmasına yeni bir yaklaşım: ASES

Yıl 2020, , 683 - 696, 25.12.2019
https://doi.org/10.17341/gazimmfd.506640

Öz

Veri
Zarflama Analizi (VZA) benzer girdiler kullanarak benzer çıktılar üreten
alternatif birimlerin değerlendirilmesinde kullanılan, parametrik olmayan ve
doğrusal programlama tabanlı bir yöntemdir. Alternatifler VZA’da Karar Verme
Birimi (KVB) olarak adlandırılır. Klasik VZA modelleri KVB’leri etkin ve etkin
olmayan olarak ayırmakta ve etkin olmayan KVB’leri sıralamaktadır. KVB’leri
değerlendirmek ve sıralayabilmek için çeşitli yöntemler önerilmiştir. Bu
yöntemlerden bir kısmı sadece etkin veya etkin olmayan KVB’leri sıralayabilirken
diğer bir kısmı ise tam sıralama gerçekleştirebilmektedir. Tam sıralama yapmayı
hedefleyen yöntemler, bazı özellikteki KVB’leri ve veri kümesindeki farklı
dağılımları göz önüne almamaktadır. Bu çalışmada, etkin ve etkin olmayan tüm
KVB’leri sıralamak üzerine yeni bir VZA yöntemi olarak ASES (Area of Super
Efficiency Score Graph) önerilmektedir. ASES, her KVB’yi diğer KVB’ler teker
teker veri kümesinden çıkarılırken elde ettiği süper etkinlik skoru ile
değerlendirmektedir. Süper etkinlik skoru kullanılması sayesinde her tipteki
etkin KVB için farklı skor hesaplanabilmektedir. Ek olarak, ASES veri kümesindeki
olası kümelenme, uç nokta gibi durumlar için de tutarlı ve nesnel sonuçlar üretmektedir.
Yöntemin uygulanması için 18 Avrupa ülkesi çevresel teknolojilerle ilgili OECD
istatistikleriyle değerlendirilmiştir. Karşılaştırma için literatürden dört farklı
VZA modeli de aynı veriye uygulanmıştır. Sonuçlar ASES’in diğer yöntemlerin
dezavantajlarını ortadan kaldırdığını ve tam sıralama sağlayabildiğini
göstermektedir.

Kaynakça

  • Charnes A., Cooper W. ve Rhodes E., Measuring The Efficiency of Decision Making Units, European Journal of Operational Research, 2 (6), 429-444, 1978.
  • Jia T. ve Yuan H., The Application of DEA (Data Envelopment Analysis) Window Analysis in The Assessment of Influence on Operational Efficiencies Afterthe Establishment of Branched Hospitals, BMC Health Services Research, 17 (265), 1-8, 2017.
  • López-Torres L. ve Prior D., Centralized Allocation of Human Resources. An Application To Public Schools, Computers & Operations Research,73 (1), 104–114, 2016.
  • Gattoufi S., Amin G. R. ve Emrouznejad A., A New İnverse DEA Method For Merging Banks, IMA Journal of Management Mathematics, 25 (1), 73–87, 2014.
  • Hsiao B., Chern C.C., Chiu Y.H. ve Chiu C.-R., Using Fuzzy Super-Efficiency Slack-Based Measure Data Envelopment Analysis to Evaluate Taiwan’s Commercial Bank Efficiency, Expert Systems with Applications, 38 (8), 9147–9156, 2011.
  • Bian Y., Yan S. ve Xub H., Efficiency Evaluation for Regional Urban Water Use and Wastewater Decontamination Systems in China: A DEA Approach, Resources, Conservation and Recycling, 83 (1), 15– 23, 2014.
  • Chodakowska E. ve Nazarko J., Environmental DEA Method for Assessing Productivity of European Countries, Technological and Economic Development of Economy, 23 (4), 589-607, 2017.
  • Banker R., Charnes A. ve Cooper W., Some Models for Estimating Techical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis, Management Science, 30 (9), 1078-1092, 1984.
  • Köksalan M. and Tuncer C., A Dea-Based Approach to Ranking Multi-Criteria Alternatives, International Journal of Information Technology & Decision Making, 8 (1), 29–54, 2009.
  • Andersen P. ve Petersen N. C., A Procedure for Ranking Efficient Units in Data Envelopment Analysis, Management Science, 39 (10), 1261-1264, 1993.
  • Pelone F., Kringos D. S., Romaniello A., Archibugi M., Salsiri C. ve Ricciardi W., Primary Care Efficiency Measurement Using Data Envelopment Analysis: A Systematic Review, Journal of Medical Systems, 39 (156), 1-14, 2015.
  • Mardani A., Zavadskas E. K., Streimikiene D., Jusoh A. ve Khoshnoudi M., A Comprehensive Review of Data Envelopment Analysis (DEA) Approach in Energy Efficiency, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 70, 1298–1322, 2017.
  • Mariano E. B., Sobreiro V. A. ve Rebelatto D. A.N., Human Development and Data Envelopment Analysis:A Structured Literature Review, Omega, 54 (), 33–49, 2015.
  • Sinuany-Stern Z., Mehrez A. ve Barboy A., Academic Departments Efficiency Via DEA, Computers & Operations Research, 21 (5), 543–556, 1994.
  • Jahanshahloo G. R., Junior H. V., Lotfi F. H. ve Akbarian D., A New DEA Ranking System Based on Changing The Reference Set, European Journal of Operational Research, 181 (1), 331–337, 2007.
  • Hinojosa M., Lozano S., Borrero D. ve Mármol A., Ranking Efficient DMUs Using Cooperative Game Theory, Expert Systems With Applications, 80 (1), 273–283, 2017.
  • Lotfi F. H., Fallahnejad R. ve Navidi N., Ranking Efficient Units in DEA by Using TOPSIS Method, Applied Mathematical Sciences, 5 (17), 805 - 815, 2011.
  • Doyle J. ve Green J., Strategic Choice and Data Envelopment Analysis: Comparing Computers Across Many Attributes, Journal of Information Technology, 9 (1), 61–69, 1994.
  • Lim S., Oh K. W. ve Zhu J., Use of DEA Cross-Efficiency Evaluation in Portfolio Selection: An Application to Korean Stock Market, European Journal of Operational Research, 236 (1), 361-368, 2014.
  • Cook W. D., Du J. ve Zhu J., Units Invariant DEA When Weight Restrictions are Present: Ecological Performance of US Electricity Industry, Annals Operations Research, 255 (1-2), 323–346, 2017.
  • Podinovski V. ve Bouzdine-Chameeva T., On Single-Stage DEA Models with Weight Restrictions, European Journal of Operational Research, 248 (3), 1044–1050, 2016.
  • Bagherikahvarin M. ve Smet Y. D., A Ranking Method Based on DEA and PROMETHEE II (A Rank Based on DEA & PR.II), Measurement, 89, 333–342, 2016.
  • Aldamak A. ve Zolfaghari S., Review of Efficiency Ranking Methods in Data Envelopment Analysis, Measurement, 106, 161–172, 2017.
  • Yang H. ve Pollitt M., Incorporating Both Undesirable Outputs and Uncontrollable Variables into DEA:The Performance of Chinese Coal-Fired Power Plants, European Journal of Operational Research, 197 (3), 1095–1105, 2009.
  • Yang H. ve Pollitt M., The Necessity of Distinguishing Weak and Strong Disposability Among Undesirable Outputs in DEA:Environmental Performance of Chinese Coal-Fired Power Plants, Energy Policy, 38 (8), 4440–4444, 2010.
  • Zhou P., Zhou X. ve Fan L., On Estimating Shadow Prices of Undesirable Outputs with Efficiency Models: A Literature Review, Applied Energy, 130, 799–806, 2014.
  • Wu J., Xiong B., An Q., Zhu Q. ve Liang L., Measuring The Performance of Thermal Power Firms in China via Fuzzy Enhanced Russell Measure Model with Undesirable Outputs, Journal of Cleaner Production, 102, 237-245, 2015.
  • Li H. ve Shi J., Energy Efficiency Analysis on Chinese Industrial Sectors: An Improved Super-SBM Model with Undesirable Outputs, Journal of Cleaner Production, 65, 97-107, 2014.
  • Apergis N., Aye G. C., Barros C. P., Gupta R. ve Wanke P., Energy Efficiency of Selected OECD Countries: A Slacks Based Model with Undesirable Outputs, Energy Economics, 51, 45–53, 2015.
  • Song M., An Q., Zhang W., Wang Z. ve Wu J., Environmental Efficiency Evaluation Based on Data Envelopment Analysis: A Review, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16 (7), 4465–4469, 2012.
  • Lee H.S., Chu C.W. ve Zhu J., Super-Efficiency DEA in The Presence of Infeasibility, European Journal of Operational Research, 212 (1), 141–147, 2011.
  • Chen Y. ve Liang L., Super-Efficiency DEA in The Presence of Infeasibility: One Model Approach, European Journal of Operational Research, 213 (1), 359–360, 2011.
  • Cook W. D., Liang L., Zha Y. ve Zhu J., A Modified Super-Efficiency DEA Model for Infeasibility, The Journal of the Operational Research Society, 60 (2), 276-281, 2009.
  • Chen J., Song M. ve Xu L., Evaluation Of Environmental Efficiency İn China Using Data Envelopment Analysis, Ecological Indicators, 52, 577–583, 2015.
  • Organisation for Economic Co-Operation and Development. Patent-Technology Development. https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=PAT_DEV. Son güncelleme tarihi Aralık, 2018. Son erişim tarihi Ocak, 2019.
Toplam 35 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Mühendislik
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Melike Kübra Ekiz 0000-0003-3340-0484

Ceren Tuncer Şakar 0000-0002-6269-4234

Yayımlanma Tarihi 25 Aralık 2019
Gönderilme Tarihi 2 Ocak 2019
Kabul Tarihi 27 Eylül 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020

Kaynak Göster

APA Ekiz, M. K., & Tuncer Şakar, C. (2019). Veri zarflama analizinde tüm alternatiflerin sıralanmasına yeni bir yaklaşım: ASES. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 35(2), 683-696. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.506640
AMA Ekiz MK, Tuncer Şakar C. Veri zarflama analizinde tüm alternatiflerin sıralanmasına yeni bir yaklaşım: ASES. GUMMFD. Aralık 2019;35(2):683-696. doi:10.17341/gazimmfd.506640
Chicago Ekiz, Melike Kübra, ve Ceren Tuncer Şakar. “Veri Zarflama Analizinde tüm Alternatiflerin sıralanmasına Yeni Bir yaklaşım: ASES”. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 35, sy. 2 (Aralık 2019): 683-96. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.506640.
EndNote Ekiz MK, Tuncer Şakar C (01 Aralık 2019) Veri zarflama analizinde tüm alternatiflerin sıralanmasına yeni bir yaklaşım: ASES. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 35 2 683–696.
IEEE M. K. Ekiz ve C. Tuncer Şakar, “Veri zarflama analizinde tüm alternatiflerin sıralanmasına yeni bir yaklaşım: ASES”, GUMMFD, c. 35, sy. 2, ss. 683–696, 2019, doi: 10.17341/gazimmfd.506640.
ISNAD Ekiz, Melike Kübra - Tuncer Şakar, Ceren. “Veri Zarflama Analizinde tüm Alternatiflerin sıralanmasına Yeni Bir yaklaşım: ASES”. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 35/2 (Aralık 2019), 683-696. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.506640.
JAMA Ekiz MK, Tuncer Şakar C. Veri zarflama analizinde tüm alternatiflerin sıralanmasına yeni bir yaklaşım: ASES. GUMMFD. 2019;35:683–696.
MLA Ekiz, Melike Kübra ve Ceren Tuncer Şakar. “Veri Zarflama Analizinde tüm Alternatiflerin sıralanmasına Yeni Bir yaklaşım: ASES”. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 35, sy. 2, 2019, ss. 683-96, doi:10.17341/gazimmfd.506640.
Vancouver Ekiz MK, Tuncer Şakar C. Veri zarflama analizinde tüm alternatiflerin sıralanmasına yeni bir yaklaşım: ASES. GUMMFD. 2019;35(2):683-96.

Cited By