İSTANBUL METROPOLİTEN ALANINDA HİZMET FAALİYETLERİNİN MEKANSAL DAĞILIMI ÜZERİNE ANALİTİK ÇALIŞMALAR

Yıl 2010, Cilt: 25 Sayı: 3, 0 - , 19.02.2013

Gülsen Yılmaz Şule Karaaslan

Öz

Bu çalışmanın amacı, İstanbul kentinde hizmet faaliyetlerinin kentsel gelişmeyi nasıl etkilediğininbelirlenmesidir. Bu kapsamda kent içinde hizmet faaliyetlerinin mekansal olarak dağılımının nasıl ayrıştığınınveya uzmanlaştığının, ilçe ölçeğinde tespit edilmesidir. Bazı faaliyetlerin nasıl aynı alanda yer aldığınınuzmanlaştığının ve dağılımı ayrışan, alansal olarak uzmanlaşan ya da örtüşen faaliyetleri üzerinden ilçedüzeyinde tespit edilmektir. İlçeler ile ilçelere ait hizmet faaliyetlerinin dağılımı arasındaki ilişkilermütekabiliyet ve kümeleme analiz yöntemleri ile keşfedilmeye çalışılmış ve her bir değişkenin kategorileriarasındaki ilişkileri ve aynı zamanda değişkenler arasındaki kategorik bazda var olan çapraz ilişkileri Bertinçizelgesi ve Mütekabiliyet haritası ile İstanbul özelinde araştırmayı sağlayan bir yöntem kullanılmıştır. Sonuçta,Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK) ve İstanbul Ticaret Odası (İTO) kayıtları temel alınarak gerçekleştirilen analizhizmetlerin mekansal organizasyonundaki değişimlerin ampirik bulgularla keşfine imkan tanımakta ve buözelliği ile diğer çalışmalardan ayrılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Istanbul metropoliten alanı, hizmet aktiviteleri, mekansal dağılım, SPSS programı, ARGIS programı, mütekabiliyet analizi, kümelenme analizi, Bertin çizelgeleri.

Kaynakça

• Miles, I. and Boden, M., “Introduction: are
• Services Special?”, Services and the
• Knowledge-Based Economy, Continuum,
• London, 5, 2000.
• Bryson, J. R. and Daniels, P. W. “The Handbook
• of Service Industries”, Cheltenham: Edward
• Elgar, UK, 10, 20-200, 2007.
• Johnston, R. J., Gregory, D., Pratt, G. and Watts, M.,
• “The Dictionary Of Human Geography, 4th
• Edition”, Malden, Ma: Blackwell, 1-908, 2000.
• Illeris, S., “The Service Economy: A Geographical
• Approach”, Wiley, Newyork, 200-244, 1996.
• İstanbul Ticaret Odası “İTO’ya kayıtlı firma kütük
• bilgileri listesi”, İTO, İstanbul, CD-Rom 2006.
• MC Lachen, R., Clark, C. and Monday, I.,
• “Australia's Service Sector: A Study in Diversity”,
• Australia Productivity Commision Research
• Paper, Canberra, 78-100, 2002.
• Petit, P., “The Politcal Economy of Services in
• Tertiary Economies”, The Handbook of Service
• Industries, Cheltenham: Edward Elgar, UK, 77-
• , 2007.
• Airoldi, A., Janetti, G. B., Gambardella, A. and
• Senn, L., “The Impact of Urban Structure on the
• Location of Producer Services”, The Service
• Industries Journal, 17 (1): 91-114, 1997.
• Garreau, J., “Edge City: Life on the New
• Frontier”, Anchor Books, New York: Doubleday,
• -50, 300-350, 1991.
• Stanback, T. M., “The New Suburbanization:
• Challenge to the Central City”, Westview Press,
• Boulder, CO, 5, 21,56, 78, 1991.
• Stein, R., “Producer Services, Transaction
• Activities and Cities: Rethinking Occupational
• Categories in Economic Geography”, European
• Planning Studies, 10 (6): 723-743, 2002.
• Davies, R. L., “Retail and Commercial Planning”,
• Croom Helm, Ltd., London, 1, 78, 99-100, 1984.
• Dawson, J. A., “Shopping Centre
• Development”, Logman, London, 1-12, 1983
• Yılmaz, G., Kentsel Planlamada Yeni Temsil
• Biçimlerine Doğru: İstanbul Ticari Peyzajında
• Tarihi Coğrafi Çözümlemeler, Şehir ve Bölge
• Planlama Bölümü, Yayınlanmamış Doktora
• Tezi, Gazi Üniversitesi, 2009.
• Lebart, L, “Complementary Use of
• Correspondance and Cluster Analysis”,M
• Greenacre ve J. Blaius (eds) in Correspondance
• Analyisis in the Social Sciences: Recent
• Developments and Applications, ss. 162-178,
• London ve San Diego:Academic Press 1994
• Greenacre, M. J., Some limitations of multiple
• correspondence analysis”, Computational
• Statistics Quarterly, 3: 249-256, 1990
• Greenacre, M. J., “Interpreting multiple
• correspondence analysis”, Applied Stochastic
• Models and Data Analysis, 7: 195-210, 1991
• Greenacre, M. J., “Correspondence Analysis in
• Practice”, Academic Press, London, 1993.
• Greenacre, M. J., ve Blasius, J., “Correspondence
• Analysis In The Social Sciences”, Academic
• Press Ltd., London, 1994
• Greenacre, M. J., ve Hastie, T., “Geometric
• Interpretation Of Correspondence Analysis”,
• Journal of The American Statistical
• Association, 82(398): 437-447, 1987.
• Güvenç, M., “1990-2000 Döneminde İstanbul’un
• İstihdam Profilinde Dönüşüm”, İstanbul, 50: 43-
• 2004a.
• Güvenç, M., “İstanbul Nüfus Sayımları
• Haritalanabilir mi?”, İstanbul, 49: 50-54, 2004b.
• Güvenç, M., “İstanbul Projesi Toplumsal Profil
• Çözümlemeleri”, BİMTAŞ, İstanbul, 1-32 2005.
• Güvenç, M.,Kirmanoğlu H. Türkiye Seçim Atlası
• - 2009: Türkiye Siyasetinde Süreklilik ve
• Değişim, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2009.
• Bilgin Modernleşmenin ve Toplumsal
• Hareketliliğin Yörüngesinde Cumhuriyetin İmarı
• http://www.arkitera.com/diyalog.php?action=displ
• aySession&ID=62&aID=650 1998.
• Dökmeci, V. and Berköz, L., “Transformation of
• Istanbul from a Monocentric to a Polycentric
• City”, European Planning Studies, 2 (2): 89-201
• (1994).
• Dökmeci, V., Berköz, L. (2000) İstanbul’un Tek
• merkezliden Çok merkezli Bir Kente Dönüşümü,
• İstanbul Dergisi, Sayı:35, s.88-95.
• Dökmeci, V., Dülgeroğlu, Y. ve Akkal, B. L.,
• “İstanbul Şehir Merkezi Transformasyonu ve
• Büro Binaları, In Literature, Publications,
• İstanbul, 1-20, 1993.
• Sönmez, M., “İstanbul'un İki Yüzü: 1980'den
• 'e Değişim”, Arkadaş, Ankara, 65,78, 97-
• , 1996.
• İstanbul Metropoliten Planlama Bürosu (IMP),
• “İstanbul Stratejik Planlama Çalışması, Ticaret ve
• Hizmet sektörü, Sentez Raporu”, IMP, İstanbul,
• -650 (2006).
• İstanbul Metropoliten Planlama Bürosu, “İstanbul
• Stratejik Planlama Çalışmasına Yönelik Rapor, MİA
• Raporu”, IMP, İstanbul, 1,50, 78, 96,88 (2005).