Bu derleme, 21. yüzyıl kimya laboratuvarlarında iş sağlığı ve güvenliği (İSG) alanındaki paradigma değişimini ele almaktadır. Geleneksel reaktif yaklaşımların yerini alan proaktif stratejiler, dijital dönüşümün getirdiği yenilikler ve insan odaklı güvenlik kültürü uygulamaları merkeze alınmıştır. Makale, nanomalzemeler gibi yeni nesil tehlikelerden başlayarak, risk yönetimindeki evrimi, otomasyon ve akıllı laboratuvar teknolojilerini, giyilebilir sensörleri, yapay zeka destekli öngörücü güvenlik sistemlerini ve sanal/artırılmış gerçeklik tabanlı eğitimleri detaylı bir şekilde incelemektedir. Özellikle kimya öğrencilerinin ve genç araştırmacıların İSG bilincinin artırılması, müfredat entegrasyonu, insan faktörleri ve davranışsal güvenlik konuları vurgulanmaktadır. İSG'nin yeşil kimya ve sürdürülebilirlik prensipleriyle kesişimi, gelecekteki araştırma yönelimleri, teknolojik atılımlar ve politika önerileri de sunulmaktadır. Derleme, geleceğin kimyagerlerine güvenlik elçileri ve değişim liderleri olmaları yönünde bir çağrı yaparak, İSG alanındaki potansiyel kariyer fırsatlarına dikkat çekmektedir. Temel argüman, güçlü bir İSG çerçevesinin bilimsel inovasyonun temel bir katalizörü olduğu ve en güvenli laboratuvarın bilinçli, sorgulayan ve güvenliği bir yaşam biçimi olarak benimsemiş bireylerle mümkün olacağıdır.
Laboratuvar Güvenliği Risk Yönetimi Kimya Eğitimi Akıllı Laboratuvar Güvenlik Kültürü Proaktif Güvenlik Dijital Dönüşüm İnsan Faktörleri
This review addresses the paradigm shift in occupational health and safety (OHS) in 21st-century chemistry laboratories. Proactive strategies, innovations brought by digital transformation, and human-centered safety culture practices have replaced traditional reactive approaches. The article provides a detailed examination of the evolution of risk management, automation, innovative laboratory technologies, wearable sensors, AI-supported predictive safety systems, and virtual/augmented reality-based training, starting with new-generation hazards such as nanomaterials. Particular emphasis is placed on raising OSH awareness among chemistry students and young researchers, curriculum integration, human factors, and behavioral safety issues. The intersection of OSH with green chemistry and sustainability principles, future research directions, technological advances, and policy recommendations is also presented. The review calls on future chemists to become safety ambassadors and change leaders, highlighting potential career opportunities in the field of OSH. The central argument is that a strong OSH framework is a fundamental catalyst for scientific innovation. The safest laboratory is one where individuals are conscious, inquisitive, and have adopted safety as a way of life.
Laboratory Safety Risk Management Chemistry Education Smart Laboratory Safety Culture Proactive Safety Digital Transformation Human Factors
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Physical Chemistry (Other) |
| Journal Section | Review |
| Authors | |
| Early Pub Date | November 26, 2025 |
| Publication Date | November 30, 2025 |
| Submission Date | May 15, 2025 |
| Acceptance Date | November 4, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 14 Issue: 2 |