Aday Öğretmen Yetiştirme Sürecinin Aday ve Danışman Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri Kapsamında Değerlendirilmesi: Bir Karma Yöntem Çalışması

Year 2017, Volume: 37 Issue: 3, 939 - 989, 27.12.2017

İsmail Sarikaya Osman Samancı Ömer Yılar

Abstract

Bu çalışmanın amacı mevcut aday öğretmen yetiştirme sürecinin aday ve
danışman sınıf öğretmenlerinin görüşleri kapsamında, nitel ve nicel verileri
birlikte kullanarak değerlendirmektir. Çalışma karma araştırma yaklaşımlarına
ait temel desenlerden keşfedici ardışık desene uygun olarak yürütülmüştür.
Çalışma grupları uygun örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmanın nitel
verileri 20 aday ve 10 danışman; nicel verileri ise 100’ü aday ve 100’ü
danışman olmak üzere toplam 200 sınıf öğretmeninden toplanmıştır. Nitel veriler
araştırmacılar tarafından geliştirilen iki farklı yarı-yapılandırılmış görüşme
formu ile toplanmıştır.  Nitel verilerin
analizinde betimsel ve içerik analizi birlikte kullanılmıştır. Çalışmanın nicel
verileri ise nitel verilerin analizi sonucunda geliştirilen anketler ile
toplanmıştır. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistikten
yararlanılmıştır. Aday öğretmenlik eğitim sürecinin atama yapılan okulda ya da
atama yapılan okula benzer özelliklere sahip bir okulda yapılması ve sürecin
kesinlikle birleştirilmiş sınıfları gözlemlemeyi de içermesi gerektiği sonucuna
ulaşılmıştır. Sürecin özgüven sağlama, sınıf yönetimi, planlama, materyal
tasarlama, müfredat, iletişim ve etkileşim boyutlarında adaylara gelişme imkânı
sunduğu tespit edilmiştir. Adayların dışlanması, öğretmen muamelesi görmemesi,
toplantılara alınmaması, boş derslere görevlendirilmesi ve tek bir sınıfta
gözlem yapma mecburiyetinde bırakılması durumları aday öğretmen yetiştirme
sürecinin olumsuz yönleri olarak görülmüştür. Ayrıca aday öğretmen yetiştirme
sürecinin devam ettirilmesi, süreçte doldurulması gereken evrakların
azaltılması ve eğitimlerin daha çok uygulama içermesi gerektiği yargısına
varılmıştır. 

Keywords

Aday öğretmenlik süreci, öğretmen yetiştirme, aday öğretmen, danışman öğretmen, sınıf öğretmenliği

References

• Acat, B. & Özsoy, U. (2006). Ses temelli cümle yöntemiyle ilkokuma-yazma öğretiminde karşılaşılan güçlükler. Ulusal sınıf öğretmenliği kongresi gazi üniversitesi bildiri kitabı içinde (Cilt 1, s. 15-37). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Abazaoğlu, İ., Yıldırım, O. ve Yıldızhan, Y. (2016). Geçmişten günümüze türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(6), 143-160. http:// uteb.gop.edu.tr/ Makaleler/1644058968_12.143 adresinden edinilmiştir.
• Ada, S., Baysal, Z. N. ve Şahenk, S. S. (2009). İsviçre eğitim sistemi. S. Ada ve Z. N. Baysal (Ed.), Eğitim yapıları ve yönetimleri açısından çeşitli ülkelere bir bakış içinde (s.331-345). Ankara: Pegem Akademi.
• Arslan, S. ve Özpınar, İ. (2008). Öğretmen nitelikleri: ilköğretim programlarının beklentileri ve eğitim fakültelerinin kazandırdıkları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 38-63. http://www.nef.balikesir.edu.tr/~dergi/makaleler/yayinda/4/EFMEDMTE112. pdf adresinden edinilmiştir.
• Baki, A. & Bektaş-Baki, A. (2016). Comparison of secondary school mathematics teacher training programs in Turkey and Germany. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 7(1), 229-258. doi: 10.16949/turcomat.30594
• Balkar, B. & Şahin, S. (2014). The opinions of educators on implementing mentorship program for novice teachers. The Journal of Academic Social Science Studies, 29(3), 83-100. doi: 10.9761/JASSS2547
• Bardak, Ç. (2015). Öğretmen eğitim programının uygulama boyutuna yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Kuzey Kıbrıs). http://i-rep.emu.edu.tr: 8080/jspui/handle/ 11129/2899 adresinden edinilmiştir.
• Bozkurt, E. (2008). Altıncı sınıf matematik öğretim programında çoklu zeka kuramına dayalı öğrenme yönteminin uygulanabilirliğine iliskin öğretmen görüsler (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskisehir). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Creswell, W.J. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş (1. b.). (M. Sözbilir, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
• Demir, O. ve Ersöz, Y. (2014). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersinde kullandıkları yöntem ve tekniklerin aktif eğitim anlayışı bakımından değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 1-11. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/inujesi/article/view/5000082327/5000076 566 adresinden edinilmiştir.
• Dey, I. (1993). Qualitative data analysis: A user friendly guide for social scientist. London: Routledge.
• Eraslan, A. (2008). Fakülte-okul işbirliği programı: matematik öğretmeni adaylarının okul uygulama dersi üzerine görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 95-105. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ hunefd/issue/view/5000005035 adresinden edinilmiştir.
• Erdemir, N. (2007). Mesleğine yeni başlayan fen bilgisi öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ve şikâyetleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 135-149. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ esosder/article/view/5000068104/5000063168 adresinden edinilmiştir.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. & Hyun, H. H. (2015). How to design and evaluate research in education (9. ed.). New York: Mc Graw Hill Education.
• Guba, E. & Lincoln, Y. (1981). Effective evaluation. San Francisco: Jossey Bass.
• Gökçe, E. ve Demirhan, C. (2005). Öğretmen eğitiminde yenilikçi bir yaklaşım mı yoksa geleneksel bir anlayış mı? Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 38(2), 187-195. doi: 10.1501 /Egifak_0000000115
• Gökulu, A. (2017). Aday öğretmenlerin Türkiye’deki aday öğretmenlik eğitim süreci ile ilgili görüşleri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 111-123. http:// dergipark.gov.tr/ijsser/issue/26981/283593 adresinden edinilmiştir.
• Gültekin, M. ve Çubukçu, Z. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin hizmetiçi eğitime ilişkin görüşleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 185-201. http://journals.manas.edu.kg/mjsr/oldarchives/Vol10_Issue19_2008/ 585-1576-1-PB.pdf adresinden edinilmiştir.
• Günbayı, İ. ve Taşdöğen, B. (2012). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin hizmet içi eğitim programları üzerine görüşleri: Bir durum çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(3), 87-117. http://itobiad.com/article/view/5000037155 adresinden edinilmiştir.
• Gündoğdu, C., Çoban, B., ve Ağırbaş, Ö. (2010). Formasyon derslerinin yeterliğine ilişkin beden eğitimi ve spor öğretmen adayı ve öğretmenlerinin görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 97-114. http://eefdergi.erzincan.edu.tr/article/view/1006000625/1006000510 adresinden edinilmiştir.
• Gürşimşek, I. (1998). Öğretmen eğitiminde yeni yaklaşımlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 25-28. http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/makale_goster.php?id=1155 adresinden edinilmiştir.
• Harris, N. H. & Sass, T. M. (2010). Teacher training, teacher quality and student achievement. Journal of Public Economics, 95(7–8), 798–812. doi: 10.1016/j.jpubeco.2010.11.009
• Hascher, T., Cocard, Y. & Moser, P. (2004). Forget about theory-practice is all? Student teachers’ learning in practicum. Teachers and Teaching: Theory and Practice. 10(6): 623-637. doi:10.1080/1354060042000304800
• Haydn, T. A. & Barton, R. (2007). Common needs and different agendas: How trainee teachers make progress in their ability to use ICT in subject teaching. Some lessons from the UK. Computers & Education, 49(4), 1018-1036. doi: 10.1016/j.compedu.2005.12.006
• Huling, L. & Resta, V. (2001). Teacher mentoring as professional development. ERIC Digest. 2001-Nov, 1-6. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED460125.pdf adresinden edinilmiştir.
• Jacob, B. A. & Lefgren, L. (2004). The impact of teacher training on student achievement: Quasi-experimental evidence from school reform efforts in Chicago. Journal of Human Resources, 39(1), 50–79. doi: 10.3386/w8916
• Karahan, N. (2008). Öğretmen yetiştirme düzeni ve Türkiye örneği, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Karamustafaoğlu, O. ve Akdeniz, A. R. (2002). Fizik öğretmen adaylarının kazanmaları beklenen davranışları uygulama okullarında yansıtabilme olanakları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 1, s.456-769.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1), 1-14. doi: 10.1501/Egifak_0000000058
• Keçici-Erben, S. (2011). Almanya’da öğretmen eğitimi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 34, 117-132. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/1913 adresinden edinilmiştir.
• Kelchtermans, G. & Ballet, K. (2002). The micropolitics of teacher induction. A narrative-biograph-ical study on teacher socialisation. Teaching and Teacher Education, 18(1), pp. 105-120. http://www.sciencedirect.com/ science/journal/0742051X/18/1 adresinden edinilmiştir.
• Köse, A. (2016). Okul yöneticilerinin görüşlerine göre aday öğretmen yetiştirme sürecinin değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 924-944. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/aibuefd/article/view/5000204933/5000174761 adresinden edinilmiştir.
• Kudu, M., Özbek, R. ve Bindak, R. (2006). Okul deneyimi – I uygulamasına ilişkin öğrenci algıları (Dicle üniversitesi örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 99-109. http://dergipark. ulakbim.gov.tr/esosder/article/view/5000068012/5000063076 adresinden edinilmiştir.
• McMillan, J. & Schumacher, S. (2014). Research in education: Evidence-based inquiry (7. ed.). London: Pearson Education Limited. Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Revised and expanded form case study research in education. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (1. b.). (S. Akbaba Altun, & A. Ersoy, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (1995). Aday memurların yetiştirilmelerine ilişkin yönetmelik. 30.1.1995 tarihli 2423 sayılı Tebliğler Dergisi.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). Millî eğitim bakanliği öğretmen atama ve yer değiştirme yönetmeliği. 17/04/2015 tarihli, 29329 sayılı Resmi Gazete. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/ 04/20150417-4.htm adresinden edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2016a). Aday öğretmen yetiştirme sürecine ilişkin yönerge. 02.03.2016 tarihli 2456947 sayılı Tebliğler Dergisi.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2016b). Aday öğretmen yetiştirme programı. oygm.meb.gov.tr/.../20053158__ aday_ogretmen_yetistirme_programi_17_10_2016 adresinden edinilmiştir.
• Muijs, D. (2004). Doing quantitative research in education. London: Sage Publications.
• Musanti, S. I. & Pence, L. P. (2010). Collaboration and teacher development: Unpacking resistance, constructing knowledge and nevigating identities. Teacher Education Quarterly, 37(1), 73-89. http://files.eric.ed.gov/ fulltext/EJ872650.pdf adresinden edinilmiştir.
• Saracaloğlu, S. A., Çırakoğlu M. ve Akay, Y. (2016). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin “mesleki çalışma sürecine” ilişkin görüşlerinin metaforlar yoluyla incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 618-636. http://efdergi.ibu.edu.tr/index.php/efdergi/ article/ view/1961 adresinden edinilmiştir.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45. http://baae.meb.gov.tr/index.php/joomlaorg/viewcategory adresinden edinilmiştir.
• Sıcak, A. & Parmaksız, R. Ş. (2016). An evaluation of efficacy of in-service training in primary schools. The Inonu University Journal of the Faculty of Education, 17(1), 17-33. doi:10.17679/iuefd. 17144668
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. baskıdan çeviri). (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Ankara : Pegem Akademi.
• Temizsoylu, A. (2010). Fen Bilgisi öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Timur, B., Yılmaz, Ş. ve Timur, S. (2016). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin FATİH projesine yönelik görüşleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45(2), 287-300. http://dergipark.gov.tr/ cuefd/issue/ 26956/284298 adresinden edinilmiştir.
• Üstüner, M. (2004). Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme ve günümüz sorunları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7). http://scholar.google.com.tr/scholar_ url?url=http://www.academia.edu/download/39873810 adresinden edinilmiştir.
• Yamagata-Lynch, L. & Haudenschild, M. (2006). Using activity theory to identify contradictions and tensions in teacher professional development. Contradictions in Professional Development. files.eric.ed.gov/fulltext/ ED491495.pdf adresinden edinilmiştir.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2011). İtalya eğitim sistemi. A. Balcı (Ed.), Karşılaştırmalı eğitim sistemleri içinde (s.331-348). Ankara: Pegem Akademi.